Big Fish: de vis als een metafoor voor het leven

Big Fish (2003), geregisseerd door Tim Burton, is een film vol met symboliek en metaforen. Het zijn niet de duistere, sinistere scènes die we normaal associëren met Burton. Het is precies het tegenovergestelde. Big Fish is een en al kleur, licht en harmonie.

De film gaat over het leven van Edward Bloom en zijn relatie met zijn zoon Will. Will woont samen met zijn zwangere vrouw in Parijs. Zijn relatie met zijn vader verslechterde jaren geleden en ze communiceren via zijn moeder, Sandra.

Op een dag belt Sandra haar zoon om hem te vertellen dat zijn vader ernstig ziek is. Dus Will en zijn vrouw besluiten hem te bezoeken.

De vader-zoon relatie

Edward en Will hadden een geweldige relatie tijdens de jeugd van Will. In de loop der jaren is hun relatie echter bekoeld. Edward staat erom bekend verhalen te vertellen over verbazingwekkende heldendaden met reuzen, heksen, weerwolven, enzovoort. Will hield van deze verhalen toen hij een kind was, maar toen hij opgroeide, besefte hij dat ze niet echt waren.

Nu zijn vader op sterven ligt, wil Will niets liever dan de waarheid over hem kennen. Hij kan maar niet accepteren dat zijn vader zich niet aan de feiten houdt als hij verhalen vertelt.

Hij probeert zijn vader ervan te overtuigen hem de waarheid te vertellen, maar Edward is erg trots op zijn verhalen. Het is iets dat hij niet wil veranderen, zelfs niet voor zijn zoon.

Paradoxaal genoeg is Will zelf een schrijver. Ook hij vertelt fantastische verhalen over dingen die nooit hebben bestaan en nooit zullen bestaan. We kunnen zien dat Edward en Will diep van binnen niet zo verschillend zijn. De een vertelt verhalen en de ander schrijft ze op.

Acceptatie

Will heeft moeite om zijn vader te accepteren. Hij vertrouwt hem niet en hij heeft theorieën bedacht om te rechtvaardigen waarom hij er nooit was toen hij opgroeide.

In de specifieke levensfase waarin ze zich bevinden, wordt Will een soort vervanging voor zijn vader. Het leven van Edward loopt ten einde en een ander leven is onderweg. Will zal de vaderfiguur zijn die zijn zoon nodig heeft.

Eerst beoordeelt en bekritiseert Will zijn vader. Hij vindt niet dat hij een goed voorbeeld is geweest. Ouder zijn is echter nooit makkelijk en daar zal Will nu zelf achter komen.

Hij wil een heel ander soort vader zijn dan zijn vader voor hem was. Hij wil zijn zoon de waarheid vertellen. Langzaam maar zeker leert Will echter om zijn vader te accepteren en een belangrijke waarheid te begrijpen: zijn vader zal hem zijn verhalen nalaten en Will zal zijn plaats innemen.

De metaforen in Big Fish

Big Fish is het type verhaal dat een breed scala aan vertellingen en incidenten gebruikt en combineert. Het is het levensverhaal van Edward Bloom. De achternaam is meteen een metafoor. Bloeien is namelijk precies wat Edward doet, net als een bloem. Hij wordt geboren, hij bereikt het hoogtepunt van zijn bestaan, en dan verdort hij, beetje bij beetje.

Er zijn veel metaforen in deze film. We zullen proberen de belangrijkste en interessantste uit te leggen.

De vis

Wanneer Edward verhalen over zijn jeugd vertelt, is de vis een belangrijke figuur. De vis is eigenlijk de rode draad in de film, van begin tot eind. Het is de metafoor voor Edward zelf. Toen hij klein was, las hij over een vis die van grootte veranderde, afhankelijk van de omgeving. Leeft deze vis in het wild, dan kan hij wel drie keer zo groot worden.

Edward begrijpt dat hij hetzelfde is als de vis en dat zijn beperkingen in het leven hetzelfde zijn als de vissenkom. Wil hij zijn doelen bereiken, dan moet hij dingen uitzoeken op basis van deze beperkingen.

En we kunnen deze metafoor nog verder doortrekken. Als we aan de vissenkom ontsnappen, zijn we vrij, kunnen we onze koers bepalen en grootse dingen bereiken. Tegelijkertijd kan het verlaten van de vissenkom angstaanjagend zijn omdat we niet weten wat zich daarbuiten bevindt.

Het oog

Waar kun je nu nog bang voor zijn als je al weet hoe je leven eindigt? In Edwards verhalen over zijn jeugd is er een heks met een glazen oog. Als je naar het glazen oog kijkt, zie je hoe je gaat sterven. Edward kijkt ernaar, ziet hoe hij zal sterven en aanvaardt het.

Wanneer hij zich in een gevaarlijke situatie bevindt, dan confronteert hij deze en zegt tegen zichzelf: “Dit is niet hoe ik zal sterven.” Op die manier is hij in staat obstakels te overwinnen en vooruit te blijven gaan.

Edward aanvaardt zijn lot, een lot dat voor alle mensen hetzelfde is: de dood. Hij confronteert het en overwint het, hij laat zich niet leiden door angst.

Ashton

Dit is Edwards vissenkom. Het is het stadje waarin hij is geboren. Een stadje dat veel te klein is voor al zijn verlangens en dromen. Toch is hij geliefd bij zijn buren en kan hij grootse dingen doen in zijn vissenkom. Hij doet dit allemaal met gemak, zonder al te veel obstakels te hoeven overwinnen.

De vissenkom is onze comfortzone. Het vertegenwoordigt conformisme. Het is de plek waar we ons veilig voelen en het is moeilijk om te vertrekken. In onze vissenkom zijn onze mogelijkheden om te leren echter beperkt. Dat is waarom Edward besluit om het onbekende tegemoet te treden en zijn vissenkom te verlaten.

Spectre

Nadat hij Ashton heeft verlaten en zijn reis begint, loopt hij tegen een aantal obstakels aan die hij moet overwinnen om naar Spectre te komen. Dit is een utopisch stadje waar iedereen blootsvoets loopt en waar nooit iets gebeurt.

Daar treft hij Norther Winslow, een bekende dichter en voormalig inwoner van Ashton. Net als Edward was Norther voorbestemd om grootse dingen te bereiken. Daarom maakte hij dezelfde reis.

Norther hapt echter in een andere vishaak en kan geen gedichten meer schrijven. Hij belandt in een andere vissenkom. Spectre, ondanks het feit dat het een prachtige plek is, is gewoon weer een andere comfortzone.

Edward is van plan om te blijven, maar hij verandert van gedachten en blijft in beweging. Hij heeft nog van alles te zien. De scenarioschrijver heeft de naam Spectre niet willekeurig gekozen. Eigenlijk is het een verwijzing naar geesten en verschijningen. Spectre is namelijk niet alleen een vissenkom, het is ook een bedrieglijk plaatsje.

Er is een vis in de rivier waarvan Edward denkt dat het een vrouw is, omdat deze van vorm verandert afhankelijk van de wens van het individu dat ernaar kijkt. Hier zien we Edwards verlangen om een ​​vrouw te vinden.

De ring

Als een ​​vis zijn maximale grootte wil bereiken dan mag hij zichzelf niet laten vangen. Edward moet dan ook alle vishaken vermijden die in zijn leven voorkomen. Hij moet voorkomen dat hij terugkeert naar de vissenkom, in ieder geval totdat hij zijn doelen bereikt en zijn lessen geleerd heeft.

Maar als de juiste vishaak zich aandient, lopen we allemaal het risico in de val te lopen. Met andere woorden, Edward wijst vishaak na vishaak af totdat hij de juiste vindt. De vis waar Edward over praat, laat zich vangen door zijn trouwring.

Edwards vishaak was zijn vrouw, Sandra. Maar om op dat punt te komen, moest hij eindeloze obstakels overwinnen, zijn comfortzone verlaten, zijn lessen leren en aan het einde van zijn leven zijn schoenen uittrekken in een nieuwe comfortzone.

Schoenen

Schoenen beschermen onze voeten als we lopen. Als we thuis zijn, hebben we ze niet meer nodig. In Spectre lopen alle bewoners blootsvoets rond. Ze hoeven niet in beweging te blijven en daarom hebben ze hun schoenen niet nodig.

Desondanks verlaat Edward Spectre zonder zijn schoenen. Op blote voeten confronteert en overwint hij de paniekzone. Aan het einde van ons leven hebben we geen schoenen meer nodig. We kunnen ons settelen en onze schoenen worden overbodig.

Big Fish is een modern fantasieverhaal dat ons een andere manier toont om het leven te zien, om het te accepteren. We zijn allemaal in staat om buitengewone dingen te doen als we erin slagen onze angsten te overwinnen, onze comfortzone te verlaten en onze eigen weg te gaan.