Beschrijving en kenmerken van de Babinski-reflex

De Babinski-reflex is een automatische reactie die baby's beschermt tegen mogelijke aandoeningen. Waar bestaat het uit en hoe beoordelen professionals het?
Beschrijving en kenmerken van de Babinski-reflex
Angela C. Tobias

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Angela C. Tobias.

Laatste update: 27 december, 2022

De Babinski-reflex is een primaire reflex bij baby’s. Met andere woorden, het is een automatische reactie vanaf het moment van geboorte. Het is een beetje zoals andere bekende reflexen, bijvoorbeeld zuigen. Het zorgt voor hun voortbestaan. Maar wat is het precies?

Het artikel van vandaag laat je zien hoe professionals de Babinski-reflex evalueren, en ook wanneer je deze moet gebruiken om een mogelijk probleem vast te stellen.

“Een eerste kind is je eigen beste beentje voor. En hoe je die kleine voetjes aanmoedigt als ze reageren.”

-Barbara Kingsolver-

Primaire reflexen bij zuigelingen

Reflexen zijn automatische reacties die worden geactiveerd door een externe stimulus. De Franse arts Jean Astruc, die deze automatische reacties vergeleek met de impact van een lichtstraal in een spiegel, bedacht de term.

Zowel gezondheidswerkers als ouders houden deze reflexen nauwlettend in de gaten. De belangrijkste reden is dat ze de neurologische gezondheid en mogelijke toekomstige problemen bij een baby direct registreren. In feite evalueert de Apgarscore ze als een directe indicator van de gezondheid van een pasgeborene.

De primaire reflexen van de baby zijn de reflexen die bij de geboorte worden geproduceerd en daarna verdwijnen. Het grijpen van voorwerpen met hun vingers, het zuigen dat de productie van moedermelk vergemakkelijkt, zwemmen en de Babinski-reflexen zijn er voorbeelden van. In het artikel van vandaag wordt dit laatste nader besproken.

Een baby die borstvoeding geeft

De Babinski-reflex

Deze reflex staat ook bekend als de voetzoolreflex van de baby, omdat deze wordt geactiveerd wanneer je met een plat instrument over de voetzool wrijft. Wat er gebeurt, is dat de baby automatisch een strekspierreflex creëert in de hallux, in de volksmond bekend als de “grote teen.” Als gevolg hiervan zullen de rest van de tenen tegelijkertijd uitwaaieren.

De reden voor de Babinski-reflex bij zuigelingen, en bij de meeste zoogdieren, is voor voetbescherming. In feite kan deze beweging zich uitstrekken tot andere ledematen, zoals de benen. Bovendien regelen de polysynaptische paden in het ruggenmerg dit.

Men kan andere varianten gebruiken om de Babinski-reflex te bevestigen na het verkrijgen van een dubbelzinnige reflexreactie. Eentje daarvan kan de stimulatie van de achilleshiel zijn, beter bekend als de variant van Schaefer. Ook kan de Gordon-variantreflex de Babinski-reflex vervangen. Het bestaat uit het uitoefenen van druk op de kuitspieren van het kind.

De Babinski-reflex is ofwel een teken van normaliteit of een anomalie

Zoals we hierboven vermeldden, is de Babinski-reflex aanwezig bij zuigelingen vanaf de geboorte. Het verdwijnt meestal rond de leeftijd van twaalf maanden. Het kan echter tot het tweede jaar duren.

Baby’s hebben nog niet voldoende biologische rijpheid bereikt en juist daarom hebben ze deze reflex. De afwezigheid in de vroege jaren is te wijten aan een aandoening van het centrale zenuwstelsel of het ruggenmerg. Sommige ontwikkelingsachterstanden of ruggenmergletsels, onder andere.

Zuigelingen bereiken voldoende biologische volwassenheid en ontwikkelen de negatieve Babinski-reflex, die de hele volwassenheid aanhoudt. In dit geval leidt dezelfde druk op de voetzool tot een reflex waarbij de tenen naar binnen draaien en het hielbeen weg beweegt van de middellijn van het been.

Net als bij zuigelingen is de afwezigheid van het negatieve Babinski-effect bij volwassenen te wijten aan aandoeningen van het zenuwstelsel.

De voeten van een baby

De Babinski-reflex: instinctieve kracht bij zuigelingen

Zoals je kunt zien, zijn primaire reflexen bij baby’s, reacties die buiten de controle van de baby liggen en verschijnen vanaf het moment van geboorte. Deze primaire reflexen hebben een primitieve functie die de overleving van zuigelingen bevordert. Daarom beschermt zijn biologische bagage de menselijke soort.

Deze reflex wordt geactiveerd wanneer je druk uitoefent op de voetzool van de baby. Het leidt tot een automatische reactie van de tenen. Er zijn andere alternatieven bij het detecteren van dubbelzinnigheden in deze reactie, zoals Gordon- of Schaefer-variantreflexen (Engelse link).

Na twee jaar verandert deze reflex in de negatieve Babinski-reflex. Plantaire stimulatie produceert nu flexie en geen extensie. Het feit dat de twee varianten op een verschillende ontwikkelingsleeftijd voorkomen, zijn tekenen van aandoeningen die verband houden met het centrale zenuwstelsel of het ruggenmerg.

Reflexen bij zuigelingen en volwassenen, zoals de Babinski-reflex, benadrukken het menselijke overlevingsinstinct. In feite zijn zuigelingen een van de biologisch meest onvolwassen soorten. Primaire reflexen tonen echter aan dat ze op de een of andere manier ook voorbereid zijn op tegenspoed. Kortom, baby’s zijn niet zo kwetsbaar als je misschien denkt.


Deze tekst wordt alleen voor informatieve doeleinden aangeboden en vervangt niet het consult bij een professional. Bij twijfel, raadpleeg uw specialist.