Aspectisme: een vorm van discriminatie op basis van fysieke verschijning

.In een wereld waarin we er allemaal anders uitzien, is fysieke verschijning een “filter” geworden voor het aangaan van vriendschappen, liefdesrelaties of zelfs voor het geven en ontvangen van respect. Aspectisme is een vorm van discriminatie waarbij je iemand beoordeelt of afwijst op basis van zijn lichaam, gezicht of andere uiterlijke kenmerken.

Dit komt doordat de maatschappij jarenlang een standaard (Engelse link) heeft gecreëerd voor wat “mooi”,”acceptabel” of “normaal” is. Veel van deze constructie komt voort uit wat we dagelijks zien op televisie, in reclame, op sociale media, op school of op het werk. Daar wordt uiterlijk vaak meer gewaardeerd dan bekwaamheid of persoonlijkheid.

Degenen die lijden onder deze vorm van afwijzing kunnen zich slecht voelen over zichzelf, kansen mislopen of zonder reden buitengesloten worden. Het is daarom belangrijk om dit probleem te erkennen, om te begrijpen dat het ons als individu en als gemeenschap beïnvloedt, en om samen te werken om de prevalentie ervan te verminderen.

Hoe manifesteert aspectisme zich?

In sommige gevallen is het moeilijk om aspectisme te herkennen. Het kan zich namelijk in verschillende contexten op subtiele of verhulde manieren voordoen.

Op de werkplek kunnen mensen met een lichaamsbouw die niet aan bepaalde normen voldoet problemen ondervinden bij het krijgen van een baan, promotie of gelijke behandeling.

Daarnaast kunnen ze te maken krijgen met vooroordelen in sollicitatiegesprekken of esthetische eisen krijgen voor functies waar ze niet echt om vragen. Iemand kan bijvoorbeeld worden afgewezen in een sollicitatiegesprek alleen omdat hij of zij zichtbare tatoeages heeft, ook al voldoet hij of zij aan het beroepsprofiel.

Aan de andere kant beïnvloedt lichaamsbouw vaak de keuze van een partner of de aantrekkelijkheid van iemand. Dit oppervlakkige denken kan onzekerheden opwekken en leiden tot emotionele afwijzing van mensen die niet voldoen aan sociaal-esthetische stereotypen.

Een goed voorbeeld is iemand met overgewicht die een datingapp gebruikt. Hoewel het gesprek met de ander interessant is, wordt de interactie afgekoeld of helemaal afgebroken als hij of zij een recente foto stuurt.

In vriendschappelijke relaties kunnen degenen die niet passen in de canons van schoonheid genegeerd of niet gerespecteerd worden. Dit beïnvloedt de manier waarop rollen en kansen worden toegewezen in de vriendschapsgroep, waardoor sociaal isolement ontstaat.

Een adolescent met ernstige acne merkt bijvoorbeeld dat zijn leeftijdsgenoten hem buiten de groepsfoto’s laten. Niemand vertelt het hem direct, maar hij heeft het gevoel dat zijn fysieke verschijning hem onzichtbaar maakt binnen de groep.

Aspectisme manifesteert zich ook in de media en sociale netwerken. Fysieke stereotypen worden elke dag versterkt op televisie, reclamemedia, film en digitale platforms. Bepaalde soorten schoonheid worden toegejuicht terwijl verschillende lichamen worden geminimaliseerd. Daarmee wordt het idee bevestigd dat alleen bepaalde fysieke kenmerken “geldig” of “wenselijk” zijn.

Effecten van aspectisme op de samenleving en de individuele geestelijke gezondheid

De constante druk om te voldoen aan fysieke rolmodellen kan ingrijpende emotionele gevolgen hebben (Engelse link). Zoals bijvoorbeeld depressie, een laag zelfbeeld, angststoornissen en eetstoornissen (zoals boulimia of anorexia). Daarnaast kan het leven met de gedachte dat je niet genoeg bent vanwege hoe je lichaam eruit ziet, chronische stress en een negatief zelfbeeld veroorzaken.

Discriminatie op basis van uiterlijk heeft ook invloed op ons als samenleving, omdat het waarderen van één type lichaamstype of uiterlijk ervoor zorgt dat sommige mensen worden uitgesloten.

Door deze vorm van discriminatie te accepteren, verliezen we onze diversiteit en de eigenschappen die ons speciaal maken. Dit verslechtert de communicatie en leidt tot minder begrip en steun. In plaats van ons te verenigen, verdelen we ons.

We stoppen ook met het opbouwen van eerlijke en diepe interpersoonlijke relaties, bevorderen oppervlakkige competitie en meten iemands waarde af aan zijn lichaamsbeeld. Uiteindelijk schaadt dit niet alleen het individu, maar ook de samenleving als geheel. Die wordt minder eerlijk, minder zorgzaam en minder sterk.

Hoe kun je aspectisme verminderen en vermijden?

Het bestrijden van dit soort afwijzing vereist inspanning van iedereen, met individuele acties en gemeenschapsstrategieën. Hier zijn enkele belangrijke tips die je in je dagelijks leven kunt toepassen:

• Beoefen zelfacceptatie en lichaamsrespect. Vermijd harde oordelen over jezelf en anderen. Accepteer en houd van jezelf zoals je bent om gezonde en minder stereotype relaties op te bouwen.
• Meld discriminerende praktijken op het werk of in sociale omgevingen. Spreek je uit als je ziet dat iemand ongepast wordt behandeld vanwege zijn of haar uiterlijk. Het zichtbaar maken van deze situaties helpt om stigma’s en patronen te doorbreken.
• Luister goed naar degenen die met dit probleem leven. Soms minimaliseren we onbewust de pijn die wordt veroorzaakt door afwijzing op basis van uiterlijk. Het valideren van deze ervaringen, zonder te oordelen of het belang ervan te bagatelliseren, helpt om veiligere en menselijkere ruimtes te creëren.
• Leer meerdere schoonheden kennen en waarderen. In plaats van altijd dezelfde normen te volgen die op netwerken, televisie en andere media worden getoond, kun je jezelf openstellen voor de mogelijkheid om andere lichamen, stijlen en uitdrukkingen te waarderen. Op deze manier verbreed je je blik en voorkom je dat je iedereen met dezelfde regel meet.
• Bevorder emotionele en lichamelijke opvoeding van jongs af aan. Als je de kans hebt, leer kinderen en adolescenten hun waarde te erkennen buiten het fysieke om, om hun gevoel van eigenwaarde te versterken. Openlijk praten over emoties, acceptatie en respect van jongs af aan zorgt voor empathischere en zelfverzekerde volwassenen.

Laten we stigma’s achter ons laten en diversiteit omarmen.

Ascese is een vorm van afwijzing die een aanzienlijke invloed heeft op het gevoel van eigenwaarde. Maar ook op de geestelijke gezondheid en sociale gelijkheid. Hoewel het vaak wordt genormaliseerd, moeten de gevolgen ervan niet worden onderschat.

Het erkennen van dit soort discriminatie, het aanvechten van de normen die het voeden en het bevorderen van een meer diverse en empathische cultuur zijn strategieën om het te verminderen en te voorkomen.

Vergeet niet dat we allemaal ons steentje moeten bijdragen. Acties, hoe klein ook, kunnen een multiplicatoreffect hebben als ze bewust en toegewijd worden uitgevoerd. Het is dus mogelijk om een eerlijkere samenleving te creëren. Als we beginnen met mensen te waarderen om wie ze zijn, en niet alleen om hoe ze eruit zien.