Afwijzingsgevoelige dysforie: een extreme reactie op afwijzing

Niemand voelt zich graag afgewezen. Niet alle mensen zijn echter in staat een uitweg te vinden en komen vast te zitten. Wat kan er in deze gevallen worden gedaan?

Afwijzingsgevoelige dysforie (RSD) is een extreme emotionele reactie op de feitelijke of ingebeelde perceptie van afwijzing. De persoon die het ervaart, voelt zich overweldigd wanneer hij wordt beoordeeld, uitgesloten of bekritiseerd.

Daarom, als je aan deze aandoening lijdt, kun je je een mislukkeling voelen in het aangezicht van het oordeel van anderen en denken dat de hele wereld tegen jou is. In feite ervaar je over het algemeen een wervelwind van onevenredige emoties.

Verder kan het gevoel zo intens zijn dat je verankerd blijft in het evenement en niet in staat bent om de rest van je dagelijkse leven goed door te gaan. Mentaal herkauwen neemt het over en je vindt het buitengewoon moeilijk om je negatieve gedachten los te laten.

Afwijzingsgevoelige dysforie is niet geclassificeerd in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), maar daarom is het niet minder reëel. Het wordt momenteel beschouwd als een aandoening die wordt gevormd door een reeks symptomen die vaak worden geassocieerd met andere aandoeningen, zoals je hieronder zult zien.

We weten niet echt waarom sommige mensen zo overweldigd zijn door afwijzing. Over het algemeen wordt aangenomen dat er niet één specifieke reden is, maar een reeks factoren die deze reactie bevorderen. Laten we enkele kenmerken ervan nader bekijken.

Waarom komen gevoelens van afwijzing zo vaak voor?

Het is normaal dat je ongemakkelijke emoties ervaart, zoals verdriet of woede wanneer je je afgewezen voelt. Het maakt deel uit van het mens zijn. In feite werkt het in het voordeel van ons vermogen om ons als soort aan te passen.

Duizenden jaren geleden, toen we in nomadische stammen leefden en afhankelijk waren van jagen en verzamelen, moesten mensen in groepen zijn om te overleven. Als we dat niet deden, verkleinde onze overlevingskans vanwege alle gevaren die ons bedreigden.

Om die reden hebben we een reeks strategieën ontwikkeld om binnen de groep te blijven. Hieruit leerden we dat ons gedrag moet worden aangepast aan de stam. Zo niet, dan liepen we het risico te worden uitgezet. Met andere woorden, veel meer onbeschermd zijn in het licht van bedreigingen van buiten.

Tegenwoordig zijn de dingen echter heel anders, en ons voortbestaan hangt niet af van het behoren tot een stam. Toch blijven we sociale wezens. Om deze reden kunnen we emotionele pijn ervaren wanneer we een gedragspatroon uitvoeren dat niet door anderen wordt goedgekeurd.

Symptomen van afstotingsgevoelige dysforie

Elke persoon die afwijzing ervaart, voelt het op verschillende manieren. Enkele van de meestvoorkomende symptomen zijn echter:

• Goedkeuring zoeken.
• Te hoge eisen aan zichzelf stellen.
• Gevoelens van extreme schaamte.
• Negatief zelfbeeld.
• Woede.
• Prikkelbaarheid.
• Agressiviteit.
• Spanning.
• Angst voor afwijzing
• Verdriet.
• Wanhoop.
• Noodzaak om de gevreesde situatie te beheersen.
• Vermijden van sociaal contact.
• Somatische manifestaties zoals spijsverteringsstoornissen of hoofdpijn.

Deze symptomen kunnen tegelijkertijd met de interactie worden ervaren of later wanneer de interactie is beëindigd. Bovendien hoeven ze zich niet allemaal tegelijk te manifesteren. Ze zijn inderdaad afhankelijk van elk individu en hun specifieke situatie.

Gevoeligheid voor afwijzingsgevoelige dysforie

Er zijn verschillende persoonlijkheidsprofielen die vatbaarder zijn voor het ervaren van afwijzingsgevoelige dysforie. Bijvoorbeeld mensen die op jonge leeftijd te maken hebben gehad met sterke afwijzingen, vooral door ouders. Een andere groep zijn mensen met sociale angst, omdat ze de neiging hebben zich slecht te voelen als ze het gevoel hebben dat ze worden beoordeeld.

Overgevoelige mensen zijn ook buitengewoon vatbaar voor deze aandoening. Overgevoeligheid hoeft niet altijd geassocieerd te worden met hoogsensitieve mensen.

Iemand kan bijvoorbeeld een moeilijke tijd doormaken en zich veel emotioneel kwetsbaarder voelen. Hierdoor ervaren ze meer pijn bij afwijzing. Dit soort overgevoeligheid kan hun leven ernstig beperken, vooral als ze niet leren hun emoties goed te beheersen.

Bovendien zijn mensen die lijden aan een autismespectrumstoornis (ASS) ook vatbaar voor afwijzingsgevoelige dysforie. Dit komt omdat hun emotionaliteit meestal hoog is. Daarom, als ze merken dat ze worden afgewezen of bekritiseerd, voelen ze zich aanzienlijk meer overstuur dan de meeste mensen.

Ten slotte hebben mensen die lijden aan ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) meer kans op deze aandoening. Dit komt door de moeilijkheid om hun uitvoerende vaardigheden, zoals zelfbeheersing of cognitieve flexibiliteit, adequaat te beheren. Op de een of andere manier vinden mensen met ADHD het moeilijker om te relativeren, afstand te nemen en te ontsnappen aan hun huidige manier van denken.

Behandeling voor afstotingsgevoelige dysforie

Er is geen vooraf vastgestelde behandeling om afstotingsgevoelige dysforie te behandelen. Er kunnen echter veel hulpmiddelen worden geleerd om patiënten te helpen hun emoties minder intens te ervaren. Hier zijn er een paar:

• Cognitieve herstructurering toepassen. Meer bewust zijn van gedachten, het detecteren van de meest irrationele en het vervangen door minder schadelijke is een uitstekende manier om afwijzingsgevoelige dysforie te bestrijden.
• Leren relativeren. Door alles wat er gebeurt in perspectief te plaatsen, wordt de ervaring van afwijzing minder intens.
• Weerbaarheid vergroten. Het opbouwen van een discours gebaseerd op verbetering en kracht over negatieve ervaringen is een uitstekende strategie om slachtofferschap achter je te laten.
• Succesverhalen horen. Weten dat andere mensen ondanks obstakels hun leven hebben weten te verbeteren, kan inspirerend zijn voor patiënten met deze aandoening.
• Communicatieve vaardigheden verbeteren. Weten hoe je emoties beter kunt uiten, versterkt gevoelens van veiligheid en vermindert de angst om niet te weten hoe te handelen.
• Versterking van het gevoel van eigenwaarde. Zelfvertrouwen krijgen is een geweldige manier om het belang van de mening van anderen te verminderen.
• Een gezonde levensstijl leiden. Voldoende slapen, goed voedsel eten en regelmatig bewegen helpt bij het beheersen van emoties.
• Het verminderen van stressniveaus. Hoge stressniveaus kunnen afwijzingsgevoelige dysforie verder verergeren, dus het opnemen van activiteiten zoals meditatie of mindfulness kan nuttig zijn.

Hulp zoeken

Het is belangrijk om in gedachten te houden dat het normaal is om je van streek te voelen wanneer iemand je beoordeelt of bekritiseert. We horen tenslotte allemaal liever complimenten dan kritiek. In de regel verdwijnen de ongemakkelijke emoties die afwijzing oproept echter in korte tijd.

Als je echter merkt dat deze vervelende emoties dagenlang aanhouden of dat ze je overweldigen en je dagelijkse leven echt beïnvloeden, is het misschien een goed moment om een deskundige therapeut voor emotioneel management te raadplegen.

Hoewel afwijzingsgevoelige dysforie geen vooraf ingestelde behandeling heeft, zijn er veel strategieën die je kunt leren om de negatieve invloed ervan op je leven te minimaliseren.