5 cognitieve vertekeningen die mensen in machtsposities begunstigen

Rationeel redeneren vereist inspanning, voorbereiding en betrouwbare informatiebronnen. We hebben de neiging ons te laten leiden door onze angsten, onze voorkeuren en andere dingen. Soms stellen we onze ideeën niet eens in vraag (vooral als ze te maken hebben met wat we al dachten). We keuren ze gewoon goed of keuren ze af, afhankelijk van hoe we ons voelen. Dit is een duidelijk voorbeeld van hoe cognitieve vertekeningen werken.

Tijdens politieke verkiezingen en andere activiteiten waarbij mensen de macht hebben, profiteren individuen vaak van cognitieve vertekeningen om de meningen van andere mensen te manipuleren. Mensen mogen dan geloven dat wat goed is voor de minderheid, ook goed is voor de meerderheid (of vice-versa). Laten we nu vijf van deze controlemechanismen bekijken.

5 cognitieve vertekeningen

Karma

Dit is één van de meest verwoestende cognitieve vertekeningen. Dat komt omdat het tot onrechtvaardigheid leidt. Het betekent dat we een foute en vereenvoudigde interpretatie gebruiken van het principe van actie en reactie. Men gaat er dan van uit dat iets iemand niet kan overkomen als ze niets gedaan hebben dat ervoor kan zorgen dat het gebeurt.

Als iemand zich in een slechte situatie bevindt, denken we dat ze het verdienen. De armen zijn verantwoordelijk voor hun armoede. De schuld van de agressie ligt bij de slachtoffers. Zieke mensen zijn verantwoordelijk voor hun pijn. Er zijn geen gegevens die deze redenering ondersteunen. Toch denken we vaak dat er “achter” elke slechte situatie altijd iets moet zitten.

Dit is één van de veelvoorkomende cognitieve vertekeningen. Dat komt omdat het ons de illusie verschaft dat we in een wereld leven die we kunnen onder controle houden. Het laat ons ook geloven dat we altijd iets kunnen doen zodat we niet als die mensen eindigen. Dit vooroordeel bevat in een intrinsieke bekrachtigende factor die ervoor zorgt dat het blijft aanhouden.

Bevestiging

De cognitieve vertekeningen die door middel van bevestiging werken, bestaan eruit dat we alleen geloofwaardigheid schenken aan de gegevens die door de overtuigingen bevestigd worden die we al bezitten. In dit geval evalueren mensen de bron van deze informatie niet. Ze stellen het ook niet tegenover andere gegevens. Ze hebben er gewoon een stevig geloof in.

Misschien bevatten ook deze cognitieve vertekeningen een intrinsieke versterkende factor. Het bevordert toch minstens in het begin onze cognitieve besparingssysteem.

We kunnen dit in het bijzonder toepassen om het voorbeeld van de politieke of religieuze verkiezingen. Deze overtuigingen zijn meestal overgeërfd en worden niet in twijfel getrokken. Mensen kennen de andere zijde niet echt.

Ze denken automatisch dat hun eigen overtuigingen de juiste zijn. Dit is ook de reden waarom ze alleen die gegevens geldig vinden die hun manier van denken ondersteunen.

Een bedrieglijk effect

Deze cognitieve vertekening is rechtstreeks verbonden met de media. Het heeft te maken met de neiging om tot verschillende overhaaste conclusies te komen. Het is afhankelijk van de manier waarop we informatie verwerven of van hoe het ons voorgesteld wordt.

Dit is een klassiek voorbeeld: “Meer dan 30% is niet akkoord met Paco.” In plaats van te zeggen dat 70% van de bevolking akkoord is met Paco, legt men de klemtoon het aantal mensen dat niet akkoord is. Op die manier verschaft men de informatie een negatieve bijbetekenis in plaats van een positieve.

Een denkbeeldig verband

Dit verwijst naar de trend om verbanden te leggen tussen twee variabelen, ook al bestaat het verband in werkelijkheid niet. Op die manier is de verbinding van twee werkelijkheden afkomstig van ongeldige elementen. Meestal wordt het gebruikt om een situatie te verbergen of een illusie van waarheid te creëren.

Dit is een voorbeeld dat heel vaak optreedt. Structurele feiten worden dan in verband gebracht met specifieke gebeurtenissen die er niets mee te maken hebben. Men zegt bijvoorbeeld dat een stad veel vooruitgang gekend heeft toen gouverneur “X” de leiding had.

Men vermeldt echter niet dat mensen in diezelfde periode een olieveld ontdekt hebben. De reden van de vooruitgang lag niet bij de gouverneur maar bij de ontdekking van het olieveld. Dit fenomeen kan ook in de andere richting toegepast worden.

Onherstelbaar verlies

Ook dit is één van de schadelijkste cognitieve vertekeningen. Dat komt omdat het aan de wortel ligt van onverdraagzaamheid. Het betekent dat we onszelf vastklampen aan onze ideeën alsof ze een echt deel van onszelf als individuen zijn.

Dit is ook de reden waarom we het een moeilijke opdracht vinden om onze geest te veranderen. Aan de ene kant denken we misschien dat we dan een eind maken aan iets dat we zien als iets “van ons.” We zien het als een verlies.

Aan de andere kant vraagt dit een geweldige inspanning. Onszelf loskoppelen van wat we geloven en andere manieren van denken omarmen is niet gemakkelijk. Het is misschien zwaar maar het kan ook fascinerend zijn.

Het is belangrijk dat we ons bewust zijn van cognitieve vertekeningen. Zo kan je ze vaststellen en de invloed die ze op jouw denken hebben, sturen. Het is ook essentieel dat je onderzoek doet als je goed geïnformeerd wil zijn.

Wees echter voorzichtig als je alleen op betrouwbare bronnen vertrouwt. Als je vrij wil zijn van cognitieve vertekeningen, moet je eigenlijk letten op de dingen die de mensen met belangen uiten (vooral mensen in machtsposities).