De 10 strategieën van massale manipulatie volgens Noam Chomsky
Noam Chomsky is een van de meest gerespecteerde intellectuelen ter wereld. Deze Amerikaanse denker wordt door The New York Times beschouwd als de belangrijkste denk van het hedendaagse tijdperk. Een van zijn meest essentiële bijdragen is het opstellen en analyseren van de strategieën van massale manipulatie die er tegenwoordig op de wereld bestaan.
Noam Chomsky werd bekend als linguïst, maar hij is ook filosoof en politicoloog. Tegelijkertijd is hij een van de belangrijkste libertaire activisten. Zijn teksten circuleren over heel de wereld en blijven zijn lezers te verrassen.
“Hoe komt het dat we toegang hebben tot zoveel informatie, maar dat we zo weinig weten?”
-Noam Chomsky-
Chomsky heeft een didactische tekst geschreven waarin hij de strategieën van massale manipulatie bekijkt. Zijn beschouwingen hierover zijn doordacht en complex. Voor didactische doeleinden heeft hij alles echter samengevat in eenvoudige principes, die toegankelijk zijn voor iedereen.
1. Afleiding: een van de strategieën van massale manipulatie
Volgens Chomsky is afleiding een van de meest voorkomende strategieën van massale manipulatie. Het bestaat in feite uit het richten van de aandacht van het publiek op irrelevante of banale onderwerpen. Op deze manier wordt de aandacht van mensen afgeleid.
Om mensen af te leiden, worden ze volgepropt met informatie. Er wordt bijvoorbeeld veel te veel aandacht gegeven aan sportevenementen. Ook aan entertainment, bezienswaardigheden etc. Dit zorgt ervoor dat mensen uit het oog verliezen wat hun echte problemen zijn.
2. Probleem – Reactie – Oplossing
Soms stopt het gezag opzettelijk met het zorgen voor bepaalde dingen. Of ze doen dat slechts op een gebrekkige manier. Ze laten het aan de burgers overkomen alsof het gaat om een probleem dat een externe oplossing vereist. En ze stellen zelf de oplossing voor.
Dit is een van de strategieën van massale manipulatie om beslissingen te kunnen nemen die niet populair zijn. Bijvoorbeeld wanneer ze een openbaar bedrijf willen privatiseren en waardoor opzettelijk de diensten achteruitgaan. Uiteindelijk rechtvaardigt dat de verkoop.
3. Geleidelijkheid
Dit is ook een van de strategieën van massale manipulatie om maatregelen te introduceren die mensen normaal gesproken niet zouden accepteren. Het bestaat eruit om ze beetje bij beetje toe te passen. Op die manier zijn ze praktisch onmerkbaar.
Dat is wat er bijvoorbeeld is gebeurd met de reductie van de arbeidsrechten. In verschillende samenlevingen zijn er maatregelen of werkvormen geïmplementeerd die ertoe geleid hebben dat men het normaal vindt dat een werknemer geen garantie heeft op sociale zekerheid.
4. Belofte van toekomstige voordelen
Deze strategie bestaat eruit om de burgers te laten denken dat een maatregel wordt genomen die tijdelijk vervelend is, maar die in de toekomst grote voordelen zal opleveren voor de hele maatschappij, en uiteraard voor individuen.
De bedoeling hiervan is dat mensen wennen aan de maatregel en deze niet verwerpen, denken aan de veronderstelde voordelen die de maatregel in de toekomst zal brengen. Als het moment daar is, heeft het effect van ‘normalisatie’ zijn werk al gedaan. De mensen zullen dan niet protesteren als de beloofde voordelen zullen uitblijven.
5. Het publiek klein houden
Veel van de uitzendingen op de televisie, vooral de reclame, hebben de neiging om zich op een infantiele toon op het publiek te richten. Er worden gebaren, woorden en houdingen gebruikt die verzoenend zijn en geïmpregneerd met een zeker aura van naïviteit.
De bedoeling hiervan is om de weerstand van de mensen te overwinnen. Het is een van de strategieën van massale manipulatie die het gevoel van kritiek van de mensen probeert te neutraliseren. Ook politici gebruiken deze tactiek en gedragen zich soms als vaderlijke figuren.
6. Inspelen op emoties
De berichten die door het gezag aan de maatschappij worden medegedeeld hebben niet als doel dat mensen daarover nadenken. Wat ze vooral zoeken is het genereren van emoties en het bereiken van het onbewuste van mensen. Vandaar dat veel van deze berichten vol emotie zitten.
Het doel hiervan is om een soort ‘kortsluiting’ te creëren van het meest rationele deel van mensen. De algehele inhoud van het bericht wordt vernomen met emotie, en de specifieke elementen worden niet opgemerkt. Zo kan men de kritieke capaciteit van mensen neutraliseren.
7. Het creëren van een onwetend publiek
Mensen onwetend houden is een van de doelen van het gezag. Onwetendheid betekent mensen niet de hulpmiddelen geven om de werkelijkheid voor zichzelf te kunnen analyseren. Slechts de anekdotische gegevens worden hen verteld, maar de interne structuren van de feiten worden achterwege gehouden.
De onwetendheid bevorderen betekent ook dat er niet de nadruk wordt gelegd op het onderwijs. Men stimuleert een brede kloof tussen de kwaliteit van privé- en openbaar onderwijs. Ze willen de nieuwsgierigheid naar kennis doen laten verdwijnen. Daarnaast kent men weinig waarde toe aan de verdiensten van de intelligentie.
8. Het stimuleren van inschikkelijk publiek
De meeste modes en trends ontstaan niet spontaan. Bijna altijd worden ze geïntroduceerd en gestimuleerd vanuit één of ander machtscentrum. Dit machtscentrum oefent vervolgens zijn invloed uit om massale vlagen van smaken, interesses of opinies te creëren.
De media promoten gewoonlijk bepaalde modes en trends, de meeste van hen rond bizarre, overbodige of zelfs belachelijke levensstijlen. Ze overtuigen de mensen ervan dat het ‘in de mode’ is om zich op een bepaalde manier te gedragen.
9. Het versterken van het schuldgevoel
Een andere strategie van massale manipulatie is om mensen te laten geloven dat zij, en alleen maar zij, de schuldigen zijn van hun problemen. Ze hebben zelf de hand in al het negatieve dat hen overkomt. Op deze manier zorgt men dat ze geloven dat hun omgeving perfect is en dat als er iets verkeerd gaat, het de verantwoordelijkheid van het individu zelf is.
Daarom proberen mensen zich naar hun omgeving te schikken en voelen ze zich vervolgens schuldig als ze daar niet volledig in slagen. Ze verplaatsen de verontwaardiging die het systeem bij ze zou kunnen veroorzaken dan naar een permanent schuldgevoel jegens zichzelf.
10. Grondige kennis van de mens
Gedurende de laatste decennia is de wetenschap erin geslaagd een indrukwekkende hoeveelheid kennis omtrent de biologie en psychologie van de mens te verzamelen. Deze kennis is echter niet beschikbaar voor de meeste mensen.
Slechts een minimale hoeveelheid informatie hiervan bereikt vervolgens het publiek. Ondertussen hebben de elites wel al die kennis en gebruiken ze die naar hun believen. Opnieuw blijkt duidelijk dat onwetendheid de machtsuitoefening over de samenleving vergemakkelijkt.
Al deze strategieën van massale manipulatie zijn bedoeld om de wereld te behouden zoals het degenen die de meeste macht hebben het beste uitkomt. Dat wil zeggen, door de kritieke capaciteit en de autonomie van de meeste mensen te blokkeren. Het hangt echter ook van onszelf af of we ons op deze passieve manier laten manipuleren, of dat we er zoveel mogelijk weerstand tegen proberen te bieden.