Zonder acceptatie kan je geen rouw verwerken

Het overlijden van een dierbare, het beëindigen van een relatie of vele andere moeilijke situaties die zich kunnen voordoen, hebben allemaal iets met elkaar gemeen: er zal gerouwd moeten worden. Soms komen we echter vast te zitten tijdens dat proces. Omdat we vergeten dat rouw verwerken niet mogelijk is zonder het verdriet en de pijn eerst te accepteren.

Elk rouwproces vergt, per definitie, vastbeslotenheid, inzet, vertrouwen, hulpmiddelen etc. Aan de andere kant, het proces is bekend. Eerst is er een fase waarin we ontkennen wat er is gebeurd. Daarna worden we boos en voelen woede. Dan valt onze wereld uit elkaar en wordt verdriet het overheersende emotionele gevoel. Totdat we uiteindelijk het gebeurde accepteren. Maar we lijden tijdens al deze fases en soms leidt dat ertoe dat we in een bepaalde fase blijven hangen.

We kunnen een lange periode besteden aan het ontkennen van een breuk die is ontstaan: het doet ons pijn de waarheid onder ogen te zien. Wellicht is het gemakkelijker om boos te worden, om anderen of de wereld de schuld te geven van wat er is gebeurd. Om die reden blijven we daar vastzitten, zonder onszelf toe te staan te huilen, verdrietig te zijn, om het nare gevoel dat we vanbinnen voelen los te laten.

Zonder pijn kan je geen rouw verwerken

Het lijkt misschien paradoxaal, maar zonder pijn kan je geen rouw verwerken. Het is noodzakelijk te verdrinken in de diepe put van onze gevoelens. We moeten voelen hoe we ons laten gaan terwijl we proberen te ontkennen wat er is gebeurd. We moeten boos worden. En later kunnen we al het verdriet dat zich binnenin ons heeft opgehoopt vrijmaken. Het is in deze voorlaatste fase dat de wanhoop zijn opwachting maakt en de situatie steeds kritischer wordt, vanwege het risico dat het proces hier afgebroken wordt.

Wanhoop neemt al ons verlangen weg. Het nodigt ons uit om ons slachtoffer te voelen van de omstandigheden en het brengt ons het gevoel van depressie, dat we met onze daden onbewust op ons afroepen. We denken dat we geen kracht hebben om vooruit te komen en uit die put te klimmen waarin we ons diep hebben ondergedompeld. Een put die geen uitgang lijkt te hebben.

Alles is echter het resultaat van ons perspectief, of op zijn minst een groot gedeelte. Want we creëren zelf een groot deel van de werkelijkheid die we op die manier willen waarnemen. Als op dat moment onze pijn zo diep is dat we denken dat er geen hoop voor ons is, dan zal het op de een of andere manier ook zo zijn. We zijn een donkere kamer binnengegaan en hebben geen kracht om eruit te komen, voorlopig in ieder geval.

Het kan weken, zelfs maanden duren, dat dit gevoel ons gevangen houdt. Desalniettemin, de pijn die we voeden zal uiteindelijk ophouden te bestaan en we zullen de situatie waarin we terecht zijn gekomen beu zijn. Op een dag zullen we wakker worden en zin hebben om uit die put van verdriet te klimmen, waar we in onze eigen tranen aan het verdrinken waren.

De angst om te voelen

Hoewel we weten dat er geen rouw kan genezen zonder pijn en acceptatie, zullen we ons de volgende keer dat we in een zelfde soort situatie terechtkomen net zo onhandig voelen als de eerste keer. Dit komt omdat we het moeilijk vinden om te voelen. En omdat we als we voelen een stemmetje binnenin ons horen zeggen dat de emoties die we voelen voor altijd zullen zijn. Daarom hebben we de neiging om te vluchten.

Als we geen andere keuze hebben dan om wat we hebben meegemaakt onder ogen te zien, passen we bepaalde strategieën toe om pijn te voorkomen. Op die manier doorlopen we elke fase van het rouwproces, de ene wat pijnlijker dan de andere. Dit alles om de laatste fase niet te bereiken. Die laatste fase, die we zo vermijden, maar die ons uiteindelijk zal bevrijden.

De put is niet echt een put, maar het is een tunnel! We moeten erdoorheen, we moet hem binnengaan en er aan de andere kant weer uit. Maar in onze angst om te voelen, te ervaren en te accepteren wat we hebben meegemaakt, laat ons gebrek aan hoop het lijken op een put waarin alles zinloos is.

Om die reden denken we, na het overlijden van een familielid of na het uiteenvallen van een relatie, dat we ons nooit meer goed zullen voelen. Dat we nooit meer gelukkig zullen zijn en vooruit kunnen gaan. We denken dat er hierna geen andere dingen of avonturen zullen komen. We houden ons zo stevig vast aan deze mensen en aan de met hen geleefde situaties dat we denken dat er geen andere kans meer zal komen. Dit is echter niet het geval. Maar om dat te begrijpen, moet je de pijn omarmen, voelen en ten slotte, accepteren om verder te kunnen gaan.