Wat is witte ruis? Moeten we naar dit geluid luisteren of niet?

Veel mensen hebben de gewoonte te slapen met de televisie aan. Ze houden vol dat het veel moeilijker is in te slapen zonder dat achtergrondgeluid. Het begrip witte ruis kan een verklaring bieden voor dit fenomeen. Bovendien is dit een concept dat steeds populairder wordt.

Een voorbeeld van witte ruis is het achtergrondgeluid van de televisie wanneer die op geen enkel kanaal afgestemd is. Dit gebeurt ook wanneer een radio tussen twee zenders staat. We vinden zelfs witte ruis in het geluid dat de airconditioning maakt. Deze fenomenen hebben één ding met elkaar gemeen. Er is een voortdurend en monotoon geluid. Veel mensen beweren dat het enorm ontspannend en geruststellend is.

De neurowetenschapper Seth Horowitz heeft erop gewezen dat “witte ruis letterlijk een muur van sonische energie is, zonder patronen”. Het idee dat het ons helpt te slapen heeft zich al ruim verspreidt. Daarom bestaan er al technologische toepassingen die dit geluid produceren.

Heeft witte ruis positieve effecten?

Vanuit een biologisch standpunt kunnen we vaststellen dat witte ruis dingen maskeert of ons helpt andere geluiden te negeren die uit de omgeving komen. Want als om het even welke andere auditieve prikkel dan optreedt, is het niet waarschijnlijk dat die erin zal slagen om de hersenschors te activeren tijdens de slaap.

Dit betekent dus met andere woorden dat witte ruis een soort onzichtbare en beschermende filter is. Het werkt als een barrière tegen andere geluiden. Mensen die meer geneigd zijn wakker te worden door andere geluiden in hun omgeving, hebben geen enkel probleem om door het gesnor van witte ruis heen te slapen.

We moeten onthouden dat het gehoor het enige zintuig is dat tijdens de slaap volledig blijft werken. De reden hiervoor is dat het essentieel is om te overleven. Als alle zintuigen volledig uitgezet zouden zijn, dan bestond er geen enkele manier om gevaar op te merken en wakker te worden om het af te wenden.

Maar dit heeft ook een nadeel. Het gehoor is soms erg gevoelig voor de geluiden die optreden terwijl we slapen. Sommige mensen ontwaken meerdere keren per nacht. Ze horen een hond blaffen, een auto voorbijrijden of mensen praten. In deze gevallen helpt witte ruis om dit te voorkomen. Het zal er dus voor zorgen dat we op een gelukkige en vredige manier slapen.

De bezwaren tegen witte ruis

Duizenden mensen ter wereld houden vol dat witte ruis een geweldige bondgenoot is om te slapen. Maar dit is niet wetenschappelijk bewezen. Tot nu toe zijn er nog geen studies geschreven die dit standpunt bevestigen of tegenspreken. Maar dat betekent niet dat nog maar weinig mensen zich uitgesproken hebben tegen deze hypothese.

Volgens Seth Horowitz kan witte ruis op lange termijn de haarcellen in het binnenoor aantasten. Dit zijn de cellen die het mogelijk maken om geluiden op te vangen. Deze deskundige stelt dus dat een langdurige blootstelling aan dit soort geluiden de haarcellen dwingt een topprestatie te leveren. Het gevolg is dat bij om het even welke beschadiging het natuurlijke proces om deze schade te herstellen aangetast is. Het kan zelfs gebeuren dat dit herstelproces niet eens opstart.

Er is nog steeds geen wetenschappelijk bewijs voor de voordelen van witte ruis. Maar er is eveneens nog geen enkel onderzoek dat beweert dat er geen positieve effecten zijn. Wat wel  waar is, is dat een stijgend aantal mensen in de wereld witte ruis gebruiken om beter te slapen. Het is zelfs bewezen dat het bij baby’s erg doeltreffend is. Soms gebruiken mensen het ook om zich tijdens het studeren beter te concentreren.

Andere mensen praten ook over geluiden met andere kleuren, zoals bijvoorbeeld ‘bruine ruis’. Dit is het geluid van een afgelegen waterval. Ook dit geluid is monotoon en rustgevend, maar het is een natuurlijk geluid. Mensen hebben het ook over ‘roze ruis’. Dit beschrijft iets dat niet zo gelijkmatig klinkt, bijvoorbeeld regen. Maar al deze geluiden hebben gelijkaardige effecten.

Slaapstoornissen en witte ruis

Sommige wetenschappers hebben erop gewezen dat slaapstoornissen niet behandeld mogen worden met dit soort ‘trucjes’. Want volgens hen kan slapeloosheid een gevolg zijn van meerdere oorzaken. Die moeten we altijd grondig onderzoeken. Misschien helpt witte ruis jou inderdaad om te slapen. Maar dit lost de andere problemen niet op die je slaapstoornissen in de eerste plaats veroorzaakt hebben.

Slapeloosheid is meer dan een probleem op zich. Het is eerder de uiterlijke manifestatie van dieperliggende problemen. In de meeste gevallen kan je het onvermogen om in te slapen terugbrengen tot angstgevoelens en onopgeloste conflicten. Witte ruis kan dus nuttig zijn om je slaapproblemen op te lossen. Maar het kan ook de symptomen van een ernstigere aandoening verbergen.

De waarheid is dat niet kunnen slapen fatale gevolgen kan hebben. Het verhoogt niet alleen zenuwachtigheid en depressie. Maar het tast ook aanzienlijk de lichamelijke gezondheid aan. Daarom is het niet onredelijk dat mensen hun toevlucht nemen tot dit soort ‘trucjes’. Want ze zijn natuurlijk veel minder schadelijk dan kalmeringsmiddelen innemen of een steeds terugkerende slapeloosheid passief aanvaarden.

De intelligentste keuze is misschien dat je een goed compromis zoekt. Als witte ruis het mogelijk maakt om problemen met slapeloosheid op te lossen, dan is het misschien wel een goed idee het uit te proberen. Maar we mogen tegelijkertijd niet vergeten dat er sprake kan zijn van onderliggende problemen. Die mogen we niet negeren. Want we zijn dan wel in staat om de echte oorzaak met een ‘pleister’ te bedekken. Maar we moeten ernaar streven om de oorspronkelijke oorzaak te ontdekken.