Weet jij wat gapen betekent?

Gapen is universeel, tijdloos en een van de meest voorkomende uitingen die er zijn. Er zijn fysiologische componenten bij betrokken, maar ook emotionele en sociale componenten. Tot voor kort werd gedacht dat het iets is dat we doen vanwege een van deze drie eenvoudige dingen: vermoeidheid, eetlust of verveling. Uit onderzoek is echter gebleken dat dit niet helemaal juist is.

Onze cultuur heeft een enigszins negatieve betekenis gegeven aan gapen in sociale situaties. Als je met iemand praat en die ineens gaapt, denk je misschien dat hij zich verveelt. Welnu, er is ontdekt dat dit niet geheel waar is.

Ten eerste heb je misschien gemerkt dat dieren ook gapen. Honden gapen bijvoorbeeld duidelijk wanneer ze honger hebben, maar ook wanneer je ze verwent. Hetzelfde gebeurt met katten en andere diersoorten. Dus, wat betekent gapen eigenlijk?

Gapen vanuit fysiologisch oogpunt

De eerste verklaring die de wetenschap aan gapen gaf, was van fysiologische aard. Wetenschap wees uit dat het een mechanisme was om onze lichaamstemperatuur te regelen. De hersenen hebben, net als de harde schijf van een computer, verschillende manieren van opwarmen.

Om echter te blijven werken, moeten de hersenen soms ook afkoelen. Gapen is hiervoor een ideaal mechanisme. Wanneer iemand gaapt, neemt zijn bloedstroom toe. Het is als een frisse wind naar de hersenen.

Fysiek gezien is gapen dus een koelvloeistof voor de hersenen. Het zorgt er dan ook voor dat de hersenen actiever en efficiënter worden. Als je afgeleid bent en je moeilijk kunt concentreren, is het dus een goed idee om herhaaldelijk te gapen om je geest te activeren. Interessante weetjes: naarmate we ouder worden gapen we minder, en baby’s gapen ook in de baarmoeder.

Een studie van de Princeton-universiteit bevestigt deze verklaring. Volgens hun onderzoek worden de membranen die de sinussen beschermen verplaatst tijdens het gapen. Dit gebeurt vanwege de manier waarop de kaak beweegt. De beweging maakt een instroom van extra lucht naar de hersenen mogelijk.

Gapen vanuit sociaal oogpunt

Een fascinerend aspect van gapen is dat het aanstekelijk is. Ja, aanstekelijk. Als we iemand zien gapen, zijn we van nature geneigd om hem te imiteren. Het is een automatisch mechanisme. Overkwam het jou toen je ogen vielen op de afbeeldingen in dit artikel, waarop mensen schaamteloos staan te gapen?

Een studie aan de Universiteit van Leeds in Engeland geeft aan dat gapen betekent dat een persoon zich identificeert met zijn omgeving. Het is geen teken van verveling, maar van empathie. Degene die gaapt maakt contact met de mensen om zich heen op het moment dat hij gaapt. Hetzelfde gebeurt met de persoon die ermee wordt aangestoken.

Bij dieren is het echter helemaal niet aanstekelijk. Dit geldt exclusief voor mensen. Er werd ook vastgesteld dat het geen invloed heeft op mensen met autisme wanneer ze iemand anders zien gapen.

De emotionele en seksuele geeuw

Studies hebben een verband aangetoond tussen gapen en stressvolle of bedreigende situaties. Er werd waargenomen dat de lemur heel vaak gaapt. Na hun gedrag in detail te hebben geanalyseerd, bleek dat ze het specifiek deden nadat ze een roofdier hadden ontweken. Later werd geverifieerd dat ze het ook deden op momenten dat ze een bedreiging detecteerden.

Onderzoekers kwamen tot verschillende conclusies. De eerste was dat dit gebruik emoties die geassocieerd zijn met stress kon verminderen. Met andere woorden, wanneer een lemur gaapt, wordt hij rustiger. Ook hebben onderzoekers vastgesteld dat gapen wanneer er sprake is van gevaar of een bedreiging, je zintuigen verscherpt en je hersenen alert maakt.

Deze conclusies zijn ook van toepassing op mensen. Sporters gapen bijvoorbeeld vaak vlak voor een grote wedstrijd. We hebben hetzelfde gedrag waargenomen in het leger, voor en na gevaarlijke missies. Daarom is het ook een verdedigingsmechanisme.

Hoewel het moeilijk te geloven lijkt, heeft gapen ook een betekenis binnen het domein van seksualiteit. Je denkt waarschijnlijk dat het niet bepaald sexy is. Dit onderwerp wordt momenteel echter bestudeerd door de Vrije Universiteit van Nederland. Tot nu toe hebben ze ontdekt dat mensen in het algemeen vaak gapen als ze op het punt staan seks te hebben. Nog geen conclusies, maar er lijkt een verband te bestaan.