Wat is het dagdroomsyndroom precies?
Het dagdroomsyndroom is een heel bijzonder syndroom. Iemand die eraan lijdt brengt veel van zijn tijd door in zijn fantasieën en is volledig losgekoppeld van de werkelijkheid. Hoewel we allemaal dagdromen, zijn er mensen die het overmatig doen. Hierdoor raken ze geïsoleerd, en ze beginnen dingen als voedsel, verantwoordelijkheden en relaties te verwaarlozen.
Als we het hebben over een syndroom, maak je je misschien zorgen, omdat je denkt dat we in ogenschijnlijk normale dingen pathologieën beginnen te zien. Laten we dus eerst duidelijk maken dat al het gedrag dat het dagelijks leven van iemand verstoort vanuit een klinisch oogpunt wordt geanalyseerd.
Als iemand zijn fantasie of dagdromen gebruikt om zichzelf te urenlang te isoleren van de werkelijkheid of om te vluchten van een emotioneel conflict of trauma, waarbij hij zichzelf verwaarloosd, spreken we van pathologisch gedrag.
Dagdromen op zichzelf is dus geen probleem. Zolang we onze taken nog uit kunnen voeren en kunnen functioneren, in ieder geval. Zo’n 95% van de bevolking valt in deze categorie. Bovendien dagdromen we allemaal, en daardoor activeren we ontelbare gebieden in de hersenen.
Structuren zoals de prefrontale cortex, het limbisch systeem en verschillende corticale gebieden die betrekking hebben op sensorische informatie helpen ons te reflecteren over bepaalde gebieden van ons leven, nieuwe projecten te voeden en onze stemming te verbeteren.
Dagdromen zijn kleine momenten in de dag waarop onze hersenen de resetknop indrukken. Zo kunnen we even uitrusten, en dat is goed voor ons welzijn. Het is echter een probleem als we deze fantasiewereld vaker opzoeken dan ons echte leven.
Achter het dagdroomsyndroom schuilen vaak andere problemen. Dit kan gaan om diverse trauma’s, een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis, achterliggende conflicten, en nog veel meer.
Laten we eens naar wat meer gegevens kijken.
De kenmerken van het dagdroomsyndroom
Het dagdroomsyndroom staat (nog) niet in het the Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-V). We verwachten wel dat het in de toekomst vermeld zal worden, nu er meer onderzoek naar wordt gedaan. Het kreeg al in 2002 een naam, toen psychiater Eliezer Somer van de Universiteit van Haifa in Israël erover sprak. Hij gaf het zijn naam en beschreef de symptomen die ermee worden geassocieerd.
De symptomen omvatten:
- Deze patiënten zijn dagdromers. Ze creëren hun eigen personages en dompelen zichzelf onder in complexe, gedetailleerde en levendige verhalen.
- De fantasieën hinderen hun ware leven. Iedere dagelijkse stimulus kan leiden tot een nieuw verhaal, een nieuw plot waar ze zich in kunnen verliezen zonder acht te slaan op wat ze op dat moment aan het doen zijn.
- Ze verwaarlozen hun verantwoordelijkheden, inclusief voedsel en hygiene.
- Ze lijden aan slaapproblemen.
- Als ze wakker zijn, zie je vaak repetitieve en stereotype bewegingen, waaronder gezichtsuitdrukkingen.
- Ze mompelen met een zachte stem tijdens de fantasieën, waarbij ze hun eigen dromen regiseren.
- Deze fantasieën kunnen uren aanhouden. Ze worden angstig als ze hiermee moeten stoppen en terug moeten keren naar de werkelijkheid, vergelijkbaar met een verslaving.
Wat schuilt er achter het dagdroomsyndroom?
Zoals we al hebben aangegeven, is deze stoornis nog volop in de onderzoeksfase. Er zijn echter veel psychiaters en psychologen die dagelijks patiënten met het dagdroomsyndroom behandelen. We kunnen ook zien dat er steeds meer artikelen worden gepubliceerd, zodat we meer gegevens en behandelopties krijgen. Daardoor wordt deze aandoening steeds meer afgebakend en praktijkervaring bevestigt de informatie waarover we beschikken.
Het dagdroomsyndroom gaat vaak gepaard met andere problemen, zoals andere stoornissen. Dit zijn de volgende:
- Mensen die mishandeld zijn of andere traumatische gebeurtenissen hebben meegemaakt.
- Patiënten met depressie kunnen ook aan het dagdroomsyndroom komen te lijden.
- Mensen met een obsessief-compulsieve persoonlijkheidsstoornis.
- Borderline persoonlijkheidsstoornis of associatieve stoornissen.
- Mensen met autisme hebben ook de neiging tot het ontwikkelen van dit syndroom.
Behandelingen voor het dagdroomsyndroom
De deskundige die werkt met patiënten die lijden aan het dagdroomsyndroom willen er eerst achter komen wat de achterliggende oorzaak van de stoornis is. De therapeutische strategie is daarom niet hetzelfde voor iemand met een depressie als voor iemand met een compulsief-obsessieve stoornis. Dat is de uitdaging en het beginpunt van waar we deze stoornis moeten benaderen.
Het is ook interessant om te weten dat psychiater Eliezer Somer een schaal heeft ontwikkeld waarmee we deze aandoening kunnen diagnosticeren. Deze schaal bestaat uit veertien meetpunten waarmee we de stoornis definiëren. Het is erin geslaagd om deze stoornis van andere stoornissen te onderscheiden, zoals schizofrenie of psychose.
Aan de andere kant is er een psychotherapeutische techniek genaamd EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) die een hele efficiënte behandeling biedt. Het is een interessante benadering waarmee we emotionele problemen die veroorzaakt worden door traumatische gebeurtenissen op kunnen lossen. Francine Shapiro heeft deze techniek in 1987 ontwikkeld.
“Soms krijgt de geest zo’n klap dat hij zich verstopt in zijn eigen eenzaamheid. Soms is de werkelijkheid alleen maar pijnlijk, en om aan die pijn te ontsnappen, moet de geest de werkelijkheid achter zich laten.”
Op diezelfde manier is cognitieve gedragstherapie ook een effectieve behandeling. De doelstellingen van deze therapie zijn als volgt:
- De persoon weer terugkrijgen in de werkelijkheid.
- Het bevorderen van gereguleerde activiteiten en tijdsmanagement.
- Stimuli identificeren die dagdromen genereren.
- Het verbeteren van de aandacht.
- Gezonde leefgewoontes aanleren.
- Het bevorderen van interesses die de patiënt bij dagelijkse dynamiek betrekken.
Conclusie
Tot slot is het belangrijk om te weten wanneer bepaald gedrag in de weg staat van onze dagelijkse verantwoordelijkheden en de mogelijkheid op een vol, gelukkig en verantwoord leven. Het dagdroomsyndroom kan een drug zijn die we gebruiken om ons te isoleren van een werkelijkheid die ons pijn doet of waar we geen nut in zien.
