Wat is een discontinuatiesyndroom?

Het discontinuatiesyndroom komt niet erg vaak voor. Het ontstaat wanneer iemand een behandeling met antidepressiva plotseling onderbreekt of afbouwt. 

Het discontinuatiesyndroom doet zich voor wanneer iemand na bepaalde tijd plotseling stopt met het gebruiken van antidepressiva. Het lichaam kan zich dan namelijk niet aanpassen aan deze plotselinge daling van serotonine. Dit leidt tot symptomen als misselijkheid, beven, migraine, slaapstoornissen enzovoort.

Voordat we verdergaan, is het het waard om te vermelden dat deze aandoening zich niet erg vaak voordoet. Gezondheidswerkers schrijven medicijnen namelijk voor aan de hand van bepaalde nauwkeurige richtlijnen om dit soort bijwerkingen te voorkomen.

Toch bestaat er wel een mogelijkheid dat je last krijgt van dit syndroom, zelfs als je niet abrupt stopt met het gebruik van de medicatie. Zo kunnen mensen ook last krijgen van de symptomen van discontinuatiesyndroom als ze slechts hun dosering veranderen.

Een interessant aspect van dit syndroom is dat het voor de mensen die er last van hebben voelt alsof ze een terugval ervaren van de oorspronkelijke toestand waarvoor ze het medicijn begonnen in te nemen. Hierdoor komen ze vaak tot de beslissing om hun arts te vragen om de behandeling met de antidepressiva te hervatten.

Het is belangrijk dat iedereen bekend is met alle mogelijke bijwerkingen van psychoactieve middelen. Tegelijkertijd moeten de mensen die ze gebruiken weten hoe belangrijk het is om zich te houden aan alle richtlijnen en de aanbevelingen van hun arts.

Wat is een discontinuatiesyndroom?

Voordat we ingaan op het discontinuatiesyndroom, is het misschien slim om het eerst te hebben over SSRI’s. Dit acroniem verwijst naar selectieve serotonine-heropnameremmers. Tegenwoordig zijn dit de meest voorgeschreven medicijnen om depressie en angststoornissen te behandelen.

Artsen schrijven vaak deze antidepressiva voor omdat ze onder andere geen ernstige bijwerkingen hebben. De symptomatologie van geneesmiddelen zoals fluvoxamine, fluoxetine, sertraline en paroxetine is relatief minder ernstig dan die van tricyclische antidepressiva.

Tricyclische antidepressiva hebben namelijk vaak bijwerkingen die het cardiovasculaire systeem beïnvloeden. Daarnaast kunnen ze anticholinergische symptomen veroorzaken die behoorlijk ernstig kunnen zijn.

Hoewel het waar is dat SSRI’s effectief zijn voor de behandeling van bepaalde klinische aandoeningen, is er wel een belangrijke factor waar je rekening mee moet houden: ze kunnen alleen helpen als je ze correct gebruikt en er ook op de juiste manier weer mee stopt.

In dit geval is het met name belangrijk dat je geleidelijk stop met het innemen van dit soort medicijnen. Je moet nooit abrupt stoppen met het slikken van SSRI’s. Doe je dit wel, dan kun je dus last krijgen van een discontinuatiesyndroom. Laten we het dan nu eens gaan hebben over wat dit syndroom precies inhoudt.

Waarom krijgen mensen last van een discontinuatiesyndroom?

Serotonine is een multipurpose neurotransmitter. Enkele van de functies van deze neurotransmitter zijn het faciliteren van de communicatie tussen hersencellen en de regulatie van je welzijn, motivatie, sociaal gedrag en geheugen.

Onderzoekers hebben ontdekt dat wanneer iemand aan een depressie lijdt, zijn serotoninegehalte in de synaptische spleet aanzienlijk laag is.

Het is alsof de hersenen in een winterslaap zijn belandt, althans voor zover het deze chemische verbinding betreft. De schaarse hoeveelheid serotonine wordt onmiddellijk in beslag genomen door de postsynaptische neuronen.

Zoals uit een onderzoek van de National Autonomous University of Mexico naar voren komt, helpen SSRI’s om te voorkomen dat de postsynaptische neuronen alle serotonine in beslag nemen, zodat er meer van terecht kan komen in de synaptische spleet.

• Wanneer je begint aan een behandeling met SSRI’s die enkele weken duurt, ondergaan je hersenen allerlei veranderingen. Zo zal de opname van serotonine lager zijn waardoor deze neurotransmitter langer in je lichaam blijft.
• Als je abrupt stopt met het gebruik van dit soort medicijnen, kunnen er meerdere dingen gebeuren. Allereerst geef je je hersenen niet de gelegenheid om zich aan deze verandering aan te passen. In principe dwingt het je hersenen om gelijk te veranderen.
• Het tweede dat zal gebeuren, is dat niet alleen de opname van serotonine lager zal zijn, maar dat er ook nog steeds geen sprake zal zijn van een optimaal serotoninegehalte in de synaptische spleet. Het zijn de antidepressiva die hiervoor verantwoordelijk zijn. Hierdoor ervaar je een terugval of zelfs een verergering van je symptomen van depressie.

Symptomen die geassocieerd worden met discontinuatiesyndroom

De symptomen die geassocieerd worden met discontinuatiesyndroom kunnen van patiënt tot patiënt aanzienlijk variëren. Deze symptomen kunnen zich binnen één tot tien dagen nadat iemand stopt met het gebruiken van SSRI’s voordoen. Hier is een lijst met de meestvoorkomende symptomen:

• Duizeligheid.
• Buikpijn.
• Diarree.
• Problemen met lopen.
• Misselijkheid en overgeven.
• Vermoeidheid.
• Migraine.
• Spierpijn.
• Symptomen van verkoudheid.
• Paresthesie (jeukende of branderige huid).
• Visuele hallucinaties.
• Concentratieproblemen.
• Depersonalisatie.
• Negatief denken.

Tot slot kan de getroffen persoon in ernstigere gevallen psychotische episodes of catatonie ervaren (hij reageert niet meer op zijn omgeving).’

Preventie en behandeling

Je kunt de symptomen van een discontinuatiesyndroom behandelen door de oorspronkelijke dosering van de SSRI te hervatten of de dosis gedurende een langere periode naar behoren te verlagen. Hoe dan ook, dit is een keuze die je arts moet maken, op basis van jouw specifieke situatie.

Het voorkomen van dit soort situaties is ook uiterst belangrijk. Hoewel dit syndroom niet vaak voorkomt, is het risico altijd aanwezig. Deze discussie dient om ons eraan te herinneren dat we nooit willekeurige beslissingen moeten nemen als het gaat om het innemen van of stoppen met medicijnen die artsen ons hebben voorgeschreven.

Als de behandeling met SSRI’s tussen de vier en acht weken heeft geduurd, is het over het algemeen het beste om de dosering één of twee weken te verlagen voordat je volledig stopt. Als je behandeling maanden heeft geduurd, zul je nog langzamer en geleidelijker met het medicijn moeten stoppen.

Abrupt stoppen met het innemen van SSRI’s, betekent dat je een mogelijk risico loopt.