Waarom rechtvaardigen we onszelf?

16 juli, 2016

We rechtvaardigen onszelf als we, tijdens een gesprek met iemand, het grootste deel van de tijd bezig zijn met het geven van redenen of uitleg voor waarom we dingen wel of niet doen.

Deze redenen of verklaringen zijn bedoeld om onze intenties te verduidelijken. Ze veranderen echter in rechtvaardigingen of excuses die volledig onnodig en misplaatst zijn, vooral als we bedenken dat het de persoon tegen wie we praten waarschijnlijk niets kan schelen.

Soms rechtvaardigen we onszelf om onszelf een beter gevoel te geven, omdat we ons druk maken over wat anderen van ons zouden kunnen denken.

Wat is het verschil tussen rechtvaardigingen en excuses?

We rechtvaardigen onszelf als we te veel uitleg geven over waarom we iets doen. Excuses daarentegen worden ingezet als we iets niet gedaan hebben en we ons willen verontschuldigen vanwege ons gebrek aan handelen.

Maar waarom doen we het?

Normaal gesproken grijpen we naar excuses en rechtvaardigingen als we vol zelfvertrouwen over willen komen of een positief beeld van onszelf willen schetsten. We laten echter onbewust juist onze onzekerheden zien wanneer we bevestiging zoeken in anderen.

Op zulke momenten kan twijfel en onzekerheid over wat mensen zouden kunnen denken ons doen vergeten dat we het recht hebben om onze eigen keuzes te maken, of mensen ze nu leuk vinden of niet. Door excuses en rechtvaardiging vermommen of transformeren we onze beslissingen op basis van wat wij denken dat anderen hun criteria zijn.

Hoe kunnen we stoppen met onszelf rechtvaardigen?

Om te stoppen met het rechtvaardigen van onze handelingen of onszelf verontschuldigen voor dingen die we niet gedaan hebben moeten we, eerst en vooral, leren om beslissingen te nemen met vertrouwen, de redenen achter onze beslissingen te herkennen en te geloven dat we het recht hebben om onze eigen beslissingen te nemen, zelfs als deze verkeerd zijn.

Met andere woorden, we moeten bovenal authentiek zijn. We moeten ons volledig vrij voelen om te zijn wie we zijn, onze mening en beslissingen erkennen en onszelf waarderen.

Hoe kan ik mezelf uitleggen zonder me te rechtvaardigen of verontschuldigen?

Vaak wanneer je iemand vertelt over een beslissing die jij genomen hebt, is het nodig en handig om de redenen achter deze beslissing prijs te geven. In dit geval hoeft het geen rechtvaardiging of excuus te zijn wanneer je uit waarom jij de beslissing genomen hebt , maar houd toch de volgende tips in gedachten:

Zorg ervoor dat je motief duidelijk en beknopt is.
Kom meteen ter zake; draai er niet omheen.
Leg je redenering uit als een standpunt, met vertrouwen en kracht.
Twijfel niet aan jezelf terwijl je je beslissing uitlegt en bedenk geen valse redenen.
Zorg ervoor dat je uitleg iets te maken heeft met je beslissing, zodat het ook interessant is voor degene tegen wie je het hebt.

Waarom rechtvaardigen of excuseren wij een ander?

De ander rechtvaardigen of excuseren is iets dat we vaak doen wanneer we het beeld dat we hebben van de andere persoon willen behouden. Of wanneer we willen dat een derde persoon een positief beeld behoudt van de persoon die we aan het rechtvaardigen zijn.

Soms willen we het beeld dat we hebben van een persoon behouden, zelfs als het gedrag van diegene niet met dit beeld strookt, omdat we dit nodig hebben of omdat we er fysiek of emotioneel afhankelijk van zijn.

Wanneer we een ander rechtvaardigen of excuseren, laat dit zien dat we nooit een echt beeld hadden van wie die andere persoon is. Door hem te excuseren of rechtvaardigen blijven we het beeld van hoe wij willen dat hij is handhaven, zonder werkelijk te weten wat voor soort persoon hij echt is.

Hier zullen we onder lijden, omdat wie wij willen dat die ander is, niet is wie hij werkelijk is. Bedrog en fysieke, emotionele en psychologische schade zijn onvermijdelijk, zelfs als we er een excuus voor hebben, en zullen ons zeker weten doen lijden.

Hoe kunnen we stoppen anderen te excuseren of rechtvaardigen?

Om te stoppen met het rechtvaardigen of excuseren van andere mensen, moeten we ten eerste leren hoe we ermee kunnen stoppen als het gaat om onszelf. Dit zal ervoor zorgen dat we zelfverzekerder en tevredener zijn met onszelf en dat we zullen leren om een persoon te kennen op basis van zijn daden, houding en zijn gedrag en niet zo zeer op basis van wat anderen van hem denken of wat wij willen dat hij is.