Waarom huilen we als we verdrietig zijn?

Achter het huilen dat verdriet opwekt zit een heel hersenproces dat het orkestreert. En wat het wil is dat we die emotie afvoeren, steun vinden en terugkeren naar rust.

Als er één handeling is die van nature stroomt om verdriet uit te drukken, dan is het wel huilen. We huilen als we verdrietig zijn om alles wat ons verdriet doet eruit te krijgen. Of het nu is omdat we een dierbare hebben verloren, omdat we een negatieve ervaring hebben gehad, omdat we ons minimaal voelen bij tegenslagen in het leven of omdat we overweldigd worden door een gebrek aan doelgerichtheid.

Huilen is de fysieke reactie op emoties van grote intensiteit. We leren als kind dat verdriet de tegenovergestelde emotie is van vreugde en daarom externaliseren we diepe pijn als we huilen, pijn die niet wordt genezen door pijnstillers.

De betekenis van deze reactie gaat verder dan het vergieten van tranen. Het gaat om een hersenmechanisme dat verlichting of kalmte zoekt. Wat veroorzaakt het? Heeft het gevolgen? Wat zoeken we ermee? Ontdek samen met ons waarom we huilen als we verdrietig zijn.

Vraag om hulp

Als we huilen gebruiken we een middel om te communiceren. Daarnaast heeft huilen uit verdriet een functionele rol: steun zoeken. Onderzoek onder leiding van professoren aan de Universidad del Rosario in Colombia laat zien dat tranen die verdriet uitlokken duiden op hulpeloosheid en een behoefte aan hulp.

Ze worden emotioneel genoemd en worden onderscheiden van basale tranen (tranen die de ogen dagelijks reinigen en bevochtigen) en reflexmatige tranen (veroorzaakt door irriterende geuren).

Iedereen die ons ziet snikken, weet dat deze afscheidingen anders zijn dan basale of reflexmatige tranen, omdat ze gepaard gaan met angst, hangende wangen en wenkbrauwen, gesloten ogen, enzovoort. Wat we bij anderen activeren is dus prosociaal gedrag waarbij ze ons hoogstwaarschijnlijk steun bieden en empathie tonen.

Stoom afblazen

Bijna automatisch doen we een beroep op emotioneel huilen om stoom af te blazen als we verdrietig zijn. En als dit huilen diep en authentiek is, beïnvloedt het de activiteit van neurotrofines (eiwitten die het overleven van neuronen bevorderen). Deze laatste bevorderen neuronale plasticiteit, dat wil zeggen een eigenschap van het zenuwstelsel waardoor leren plaatsvindt.

Kortom, huilen uit verdriet werkt als een troost die ons tegelijkertijd en dankzij de neuroplasticiteit helpt te leren van de ervaringen die het gevoel veroorzaakten en ons creatiever maakt om te reageren met gedrag dat aanpassing in elke context bevordert.

Verminder stress

Naast andere voordelen van huilen vermeldt de Nationale Autonome Universiteit van Mexico in een artikel dat huilen stress minimaliseert en een louterende rol vervult. De publicatie stelt dat “wanneer we klaar zijn met huilen, de hersenen endorfine vrijgeven, een van de neurotransmitters die ons het meest kalmeren en die tegelijkertijd een gevoel van geluk, hoop en geloof opwekken”.

Het effect is dat we ons rustiger en minder gestrest voelen, met helderheid om beter na te denken over wat ons verdrietig heeft gemaakt. Bovendien geeft het lichaam midden in verdriet hormonen en neurotransmitters af zoals cortisol, dat gerelateerd is aan stress. Huilen zou dus een manier zijn om de stress los te laten die gepaard gaat met emotionele pijn.

Omgaan met verdriet

Of het nu gaat om de dood van een familielid, ontslag, een scheiding of een andere oorzaak, bij alle vormen van verdriet hoort huilen. Misschien heb je gemerkt dat als je huilt, je een gewicht loslaat. Dat voert negatieve emoties af. Je voelt dat je het verlies gaat accepteren. In dit geval drukken we uit wat we voelen met tranen.

Wat gebeurt er in onze hersenen zodat verdriet ons aan het huilen maakt?

Zoals het Woordenboek van Emoties van de UNAM Gazette (Spaanse link) stelt, manifesteert verdriet zich met pessimisme, ontevredenheid en de neiging om te huilen. Wat we voelen is een leegte door de afwezigheid van een persoon, een routine of we ervaren een ontkoppeling met onszelf die ons tot tranen brengt. Dus huilen we om deze emotionele vloed te uiten.

Deze handeling is een hersenproces waarbij het nodig is om de rol van emotionele tranen te begrijpen. Deze worden opgewekt door een combinatie van hormonen zoals leucine enkefaline. Dat werkt als een natuurlijke pijnstiller, legt de EAFIT Universiteit uit. Maar hoe worden deze en gevoelens georkestreerd? Waarom komen er tranen als we verdrietig zijn?

Dit is hoe de American Academy of Ophthalmology (Engelse link) het beschrijft: in elke verontrustende situatie waarschuwt het deel van de hersenen dat emoties activeert, of wat we kennen als het limbisch systeem, de hersenstam, of pons.

Onmiddellijk stuurt dit deel een signaal naar het lacrimale systeem om tranen te produceren, waardoor de fysiologische reactie ontstaat die we huilen noemen.

Wat gebeurt er als je veel huilt vanwege verdriet?

Het is OK om te huilen als we dat willen. Zo’n fysiologische reactie moet niet onderdrukt worden als ze optreedt. Maar we moeten ons ervan bewust zijn dat als we veel huilen omdat we verdrietig zijn, we onszelf blootstellen aan de volgende gevolgen:

• Moeite met slapen. Zowel de angst als de gedachten die ons vergezellen als we verdrietig zijn, maken het moeilijk om in slaap te vallen.
• Emotionele vermoeidheid. Intense huilsessies maken ons behoorlijk moe, wat onze levenskwaliteit en verantwoordelijkheden in de weg staat.
• Verslechtering van de lichamelijke gezondheid. Overmatig huilen brengt migraine, spanning in de spieren van de nek en het gezicht, hoofdpijn met zich mee. Bovendien gaan enzymen en natrium in grote hoeveelheden verloren in tranen.
• Problemen in interpersoonlijke relaties. Familie, vrienden of partners weten soms niet wat ze moeten doen of hoe ze moeten reageren als ze zien dat we te veel huilen van verdriet. Dat leidt tot problemen.

Hoe om te gaan met

De Centers for Disease Control and Prevention (Spaanse link) zeggen dat om met verdriet om te gaan en niet in lange huilsessies te belanden, het belangrijkste is om te herkennen wat er gebeurt en te begrijpen dat je niet de enige bent die dit meemaakt; anderen maken hetzelfde mee. Het verdriet gaat weg als je accepteert wat het je wil vertellen.

Zorg ook goed voor jezelf door te rusten, gezond te eten, te bewegen en te begrijpen dat je je best doet. Doe met hetzelfde doel elke activiteit die je leuk vindt en die je gefocust houdt op het hier en nu, zodat je je bewust bent van wat je voldoening geeft.

Een laatste strategie om dat verdriet dat je zo laat huilen tegen te gaan, is om je te omringen met mensen. Dat kunnen familie, vrienden, collega’s of iemand die je kent zijn die je een positieve vibe geeft, naar je luistert, empathisch is en een goed gevoel voor humor heeft.

Als er op een moment van verdriet niemand in de buurt is, bel dan, stuur berichtjes. Verdrink jezelf niet in tranen en nog minder in eenzaamheid.

Als het verdrietige huilen overmatig, frequent en oncontroleerbaar is, zoek dan professionele hulp. Soms is er geen sprake van melancholie, maar van andere onderliggende oorzaken van emotionele pijn, dus medisch ingrijpen is essentieel.

Huilen om verdriet is natuurlijk en noodzakelijk, maar laat het niet inwerken

Het is terecht om je soms verdrietig te voelen en te huilen. We kunnen echter niet toestaan dat verdriet zich in onze geest en ons hart nestelt. Hoewel de vooruitzichten grijs kunnen lijken, zijn er altijd redenen om vooruit te komen en omstandigheden te overwinnen, wat ze ook zijn.

Leef je emoties in het besef dat verdriet voor de dapperen is, het is natuurlijk en zelfs noodzakelijk. Haal er alleen uit wat je doet groeien en reflecteren. Je bent niet zwak omdat je huilt. Als je eenmaal over die episode heen bent, kun je helderder denken, je tranen drogen en de realiteit met een betere houding tegemoet treden.