Verwerking van walging - hoe doen de hersenen dit?
De verwerking van walging is een van de meest basale functies van de mens en het heeft de soort door de eeuwen heen in leven gehouden. Hoewel het in de psychologie een beetje in de vergetelheid is geraakt, is er al genoeg informatie beschikbaar over hoe de hersenen dit doen.
Je kan walging definiëren als een gevoel van sterke afkeer voor bepaalde voorwerpen of stoffen. Het maakt dat je het wilt verdrijven, je ervan wilt distantiëren of het simpelweg af wilt wijzen.
Deze emotie is universeel en wordt erkend als een van de zes basisemoties die in alle culturen voorkomen, zelfs bij mensen met zintuiglijke beperkingen. Het gaat gepaard met een karakteristieke gezichtsuitdrukking. Er is bijvoorbeeld een verhoging van de bovenlip, een frons en een verlaging van de mondhoeken.
Bovendien gaat het meestal gepaard met de volgende verschijnselen:
- een afname van de spanning
- een afname van de galvanische huidrespons
- misselijkheid
- een versnelling van de hartslag
- een gevoel van afkeer
- afstand nemen van het object
- ademhalingsveranderingen
- karakteristieke uitingen, zoals “Bah!”
De aard van walging
Je moet in gedachten houden dat de ervaring het model heeft gedicteerd dat het menselijk brein aanneemt, zowel als soort en ook individueel. Hoewel je het misschien niet weet, had de mens vroeger een soort gedragsmatig immuunsysteem voordat hij het verfijnde systeem ontwikkelde dat we nu hebben.
Dit basissysteem fungeerde vroeger als een barrière die mensen beschermde tegen contact met parasieten en andere potentiële gevaren.
Het voordeel dat wordt ontleend aan het verwerken van walging heeft vooral te maken met het vermijden van ziekten. Hoewel er dus culturele verschillen bestaan over wat mensen doet walgen, zijn de belangrijkste dingen die deze emotie opwekken, zoals:
- afscheidingen en bepaalde lichaamsdelen, zoals:
- uitwerpselen
- speeksel
- bloed
- wonden
- braken
- vuile voeten
- bedorven voedsel
- beestjes zoals insecten, wormen en spinnen
- bepaalde kenmerken van onbekende mensen of mensen die anders zijn
- overtredingen van bepaalde sociale en morele normen
Deze emotie is aangeboren, maar je moet niet vergeten dat mensen bepaalde aspecten verwerven van datgene wat hen doet walgen. Dit is waar culturele en ontwikkelingsverschillen duidelijker naar voren komen. Zo schijnen kinderen tot de leeftijd van twee jaar niet te weten wat walging is.
Men zou dit echter kunnen verklaren door te zeggen dat zij nog onder de hoede van hun ouders staan. Voornamelijk omdat de menselijke soort gedurende de eerste levensjaren vrij onvolwassen en kwetsbaar is. Zo ontwikkelen peuters uiteindelijk deze emotie door het gedrag van hun ouders te observeren.
De hersenen en hoe ze walging verwerken
Om te weten hoe je hersenen walging verwerken, moet je in principe rekening houden met twee gebieden: de insula en het limbisch systeem (de amandelen en de hippocampus).
De insula ontvangt informatie van de zintuiglijke paden en stuurt informatie of prikkels naar andere structuren, zoals het limbisch systeem, het ventrale striatum en de orbitofrontale cortex. Dit gebied schijnt verantwoordelijk te zijn voor het ervaren van walging, net als het herkennen van uitingen van walging bij andere mensen.
Bij mensen met de ziekte van Huntington werkt de insula bijvoorbeeld niet goed, waardoor zij moeite hebben met het ervaren van deze emotie. Bovendien leidt stimulatie van de insula tot misselijkheid.
Het limbisch systeem, en specifiek de amygdala, is gerelateerd aan negatieve emotionele verwerking, zoals angst, walging, en leren. Onlangs heeft een groep leden van de Universiteit van Granada en de Autonome Universiteit van Baja California het specifieke gebied van de amandel ontdekt dat de afwijzing van onaangename smaken veroorzaakt (Engelse link).
Verwerking van walging
Tot nu toe werd in wetenschappelijke studies beweerd dat walging een onderdeel was van bepaalde hersengebieden, waarbij beelden werden vastgelegd van die gebieden waarvan men dacht dat ze erbij betrokken waren. Dankzij nieuwe technologieën, zoals functionele magnetische resonantie beeldvorming, kan men duidelijk zien hoe de hersenen walging dynamisch verwerken.
Ongeveer een jaar geleden onderwierp een groep onderzoekers uit Spanje dertig mensen aan een onderzoek. Zij legden deze mensen een zes minuten durende video voor met beelden van vele smakelijke gerechten. Ze lieten hen ook een andere video zien met beelden van voedsel naast andere onaangename dingen, zoals kakkerlakken en mensen die wormen eten.
Uit de resultaten bleek dat de hersenen deze emotie veertig seconden na het zien van de onaangename beelden nog steeds verwerkten (Engelse link). Bovendien bleek uit de hersenbeelden dat niet alleen een deel van de hersenen activeert bij het zien van een walgelijk tafereel of voorwerp, maar bijna de helft ervan.
Wat de verwerking betreft, zeggen wetenschappers dat er drie stadia zijn:
- Een stimulus verschijnt en de hersenen beginnen de verdedigings- en beschermingsmechanismen van het lichaam te activeren, zelfs zonder zich daarvan bewust te zijn.
- De tweede fase is er een van bewuste alertheid nadat de hersenen een stimulus als bewust negatief beoordelen.
- Ten slotte is er de derde fase van assimilatie, waarin een persoon walging ervaart en in zijn geheugen opslaat voor toekomstig gebruik. Deze fase kan ongeveer 26 seconden duren.
Walgingsstoornissen
Je kunt extreem walgen van bepaalde stimuli die je aanvankelijk niet stoorden. Zo zijn er verschillende psychopathologische stoornissen die ofwel verwant zijn of op zijn minst een walgingscomponent hebben. Hierbij werkt de verwerking van walging minder goed.
Er zijn enkele voorbeelden van angststoornissen zoals bipolaire stoornis of obsessieve compulsiviteit waarbij er een buitensporige bezorgdheid is over de verspreiding van ziektekiemen en vuil.
De walgingscomponent is cruciaal bij sommige fobieën zoals hematofobie of sociale fobie. Wat dit laatste betreft, lijkt het erop dat sommige mensen een zekere weerzin of afkeer voelen om met mensen om te gaan. Ten slotte wordt de rol van walging bij eetstoornissen nog steeds onderzocht.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
Bunmi O. Olatunji y Dean McKay. (2009) Disgust and Its Disorders: Theory, Assessment, and Treatment Implications. Washington, D.C.: American Psychological Association.