Het verhaal van de gevlekte kat en de zwaluw Sinha

Dit fabeltje werd gecreëerd door de Braziliaanse schrijver Jorge Amado, inmiddels overleden. Zoals bij de meeste fabeltjes zijn de hoofdpersonages in dit verhaaltje dieren die menselijke eigenschappen toegeschreven hebben gekregen. Het doel van dit soort verhaaltjes is vrijwel altijd om een les of moraal over te brengen. Ze hebben een didactische functie en trekken daarnaast een bepaald aspect van de mensheid in twijfel.

De verhaalstructuur van fabeltjes is gebaseerd op oppositie. Dat wil zeggen, de hoofdpersonages worden geconfronteerd met allerlei uitdagingen. Deze confrontaties komen echter tot stand onder buitengewone omstandigheden. Vanuit sociaal perspectief zou de situatie bijvoorbeeld kunnen ontstaan tussen iemand uit een hogere klasse en iemand uit een lagere klasse. Vanwege een onvoorzien element worden de rollen echter omgedraaid.

De gevlekte kat

Het verhaal waar wij ons op willen richten, dat van de gevlekte kat en de zwaluw Sinha, ontwikkelt zich in een park dat vol verschillende soorten bomen staat en waar allerlei soorten dieren in wonen. Naarmate het plot zich ontrafelt, zien we dat het weer, met zijn seizoenen, een atmosfeer creëert dat van invloed is op de gemoedstoestand van de dieren.

Amado omschrijft de gevlekte kat (een van de hoofdpersonages) als iemand van middelbare leeftijd, ver verwijderd van zijn jeugd. Hij gaat verder: “in dat deel van de wereld, bestond er geen wezen dat egoïstischer en meer op zichzelf gesteld was. Hij had geen vriendelijke relatie met zijn buren en reageerde bijna nooit op de vage complimentjes die sommige voorbijgangers hem gaven, eerder uit angst dan vriendelijkheid.”

Niets kan die alledaagsheid van het park veranderen tot de lente komt. Met “vrolijke kleuren, heerlijke geuren en prachtige melodieën. De gevlekte kat lag te slapen toen de lente zijn slaap verstoorde, plotseling en krachtig. Haar aanwezigheid was zo sterk en dringend dat ze de kat uit zijn droomloze dutje ontwaakte; hij deed zijn bruine ogen op en rekte zich uit.”

In deze nieuwe fase van het jaar, ervaart de gevlekte kat een ongewoon gevoel van optimisme. “Hij voelde zich licht, had de drang om aardige dingen te zeggen zonder verplichtingen, om op stap te gaan zonder duidelijke bestemming, zelfs om met iemand te praten. Hij keek nog eens goed met zijn bruine ogen, maar zag nog altijd niemand. Iedereen was weggevlucht.” Toch “zat op de tak van een boom de zwaluw Sinha vrolijk te tjirpen en glimlachen naar de kat.” Tegelijkertijd “zaten vanuit hun schuilplaatsen alle inwoners van het park met angst te kijken naar de zwaluw Sinha.”

De zwaluw Sinha

Jorge Amado vertelt ons het volgende over zijn tweede hoofdpersonage: “Als zij voorbijkwam, glimlachend en flirterig, was er geen enkele vogel die oud genoeg was om te trouwen die niet aan haar lippen hing. Ze was nog zeer jong, maar waar ze ook was kwamen alle jonge vogels in het park op haar afgevlogen.

Zij lachte met ze, ze kon met ze op schieten, maar ze hield van geen van hen. Zonder zorgen, vloog ze van boom naar boom door het bos heen. Nieuwsgierig en spraakzaam, onschuldig geaard. Om eerlijk te zijn was er geen enkele zwaluw zo mooi of vriendelijk als Sinha, ook niet in de andere omliggende parken.”

De zwaluw had een gesprek met de kat waarin zij de kat zelfs beledigde, iets wat de anderen zagen als een zelfopgelegde doodstraf voor de vogel. Haar ouders hadden haar verboden om ook maar iets te maken te hebben met katten, aangezien katten van nature op vogels roven. Maar dit bevel kon haar niets schelen en dus ging ze gewoon met de kat praten.

Die nacht legde de zwaluw “haar lieve, kleine hoofdje op een rozenblaadje dat diende als kussen; ze had besloten om haar gesprek met de kat de volgende dag weer op te pakken: ‘Hij is lelijk, maar aardig…’ mompelde ze terwijl ze langzaam in slaap viel. Wat betreft de gevlekte kat, ook hij dacht na over de onvriendelijke zwaluw Sinha. Er was echter één ding dat hij niet had: een kussen. De kat was niet alleen gemeen en lelijk, hij was ook arm en moest zijn hoofd laten rusten op zijn armen.”

De ziekte van de kat

De kat was zeer moe, zo moe dat hij dacht dat hij ziek was. Toen merkte hij op dat hij koorts had en liep hij naar het meer om zijn hoofd af te koelen. En daar, in het water van het meer, zag hij de weerspiegeling van de zwaluw Sinha, die ook naar hem keek: “En hij herkende haar in elk blad, in elke druppel dauw, in elke straal van de ondergaande zon, in elke schaduw van de nacht die voor hem lag.” Toen hij er eindelijk in slaagde om in slaap te vallen “droomde hij over de zwaluw; het was de eerste keer in tijden dat hij weer een droom had gehad.”

De gevlekte kat had niet door dat hij verliefd was geworden. Hij herkende zijn gevoelens niet echt. Toen hij nog jong was, was hij meerdere keren verliefd geworden, praktisch elke week wel, maar hij hechtte niet veel belang aan deze gevoelens. Hij heeft zelfs ook een hoop gebroken harten gehad. Toen hij wakker werd herinnerde hij zich dat hij de hele nacht over de zwaluw had gedroomd, maar hij besloot er niet meer over na te denken.

Desalniettemin, bleef hij de hele lente de zwaluw Sinha bezoeken, om met haar te praten en ze hadden altijd wel iets om over te praten. Al snel begonnen ze ook samen wandelingen te maken door het park. Hij liep over het verse gras en zij vloog naast hem. Ze liepen een beetje rond, zonder duidelijk pad en commenteerde op de kleuren van de bloemen, de schoonheid van de wereld.

De gevlekte kat maakte een transformatie door. Nu “bedreigde hij de andere levende wezens niet meer, nu maakte hij geen bloemen meer stuk met zijn klauwen, de haren op zijn rug gingen niet overeind staan als hij in de buurt van een vreemde kwam, en hij jaagde ook de honden niet weg door zijn snorharen omhoog te steken en de honden zachtjes te beledigen. Hij veranderde in een zachtaardig en vriendelijk wezen. Hij was de eerste die de andere inwoners van het park complimentjes gaf, hij die voorheen nooit reageerde op de verlegen begroetingen van anderen.”

Kent de liefde grenzen?

Naarmate de zomer tot een einde kwam, waren de zwaluw en de kat op een dag samen aan het eten. Tijdens het gesprek kon de kat zich plotseling niet meer inhouden en zei hij tegen de zwaluw dat als hij geen kat was geweest, hij haar zou vragen om met hem te trouwen. “Die nacht, na wat er was gebeurd, kwam de zwaluw niet meer terug. De kat probeerde te begrijpen wat er met haar aan de hand was, tegen welke tegenstrijdige gevoelens ze wel niet moest vechten. Gehuld in verdriet en eenzaamheid, besloot hij met de uil te gaan praten.”

In eerste instantie hadden hij en de uil het over alledaagse zaken. Maar aangezien die vogel zeer wijs was, kreeg ze al snel genoeg door wat er achter zijn onverwachte bezoekje zat. Zonder te wachten tot hij er uit zichzelf over zou beginnen, begon ze dus te praten over de geruchten die in het park de ronde deden over zijn ontmoetingen met de zwaluw.

Iedereen had slechte gedachten over hem en dit wekte alleen maar woede in hem op. Tot slot gaf de uil hem haar mening: “Mijn oude vriend, er is niets wat je kunt doen. Hoe had je kunnen denken dat de zwaluw jou zou accepteren als haar echtgenoot? Zo een combinatie heeft nog nooit bestaan, zelfs als ze van je zou houden.”

Ondanks alles besloot de kat, toen de herfst eenmaal aanbrak, om nog eens bij de zwaluw langs te gaan. Hij vond haar erg serieus en afstandelijk. Ze lachte niet meer en ze leek ook geen positieve gevoelens te uiten over de tijd die ze met elkaar hadden doorgebracht. De kat was zeer verdrietig en kon zijn verdriet niet verborgen houden. De woorden van de uil weerklonken in zijn hart, en hij kon alleen in stilte lopen met de zwaluw.

Die nacht veranderde de kat weer in de schurk die hij altijd was geweest. Hij ging de zwarte eend achterna, liet de papegaai schrikken, krabde de hond op zijn neus en stal eieren uit het kippenhok, alleen maar om ze in het veld te gooien. De inwoners van het park verspreidden het nieuws snel en wederom waren ze bang voor de kat die de levende incarnatie van kwaad was.

Het einde

Na een paar dagen, ontving de gevlekte kat met dank aan de postduif een brief van de zwaluw Sinha. In de brief schreef ze dat een zwaluw nooit zou kunnen trouwen met een kat en dat ze elkaar maar beter niet meer konden zien.

Desalniettemin, voegde ze er ook aan toe dat ze nog nooit zo gelukkig was geweest als tijdens haar wandelingen door het park met de gevlekte kat. Ze beëindigde de brief met een zinnetje dat hem diep in zijn hart raakte: ‘Voor altijd de jouwe, Sinha’. De gevlekte kat las de brief keer op keer, tot hij hem uit zijn hoofd kende.

Een poosje later, dook de zwaluw plotseling op zonder waarschuwing. Ze was zeer charmant en teder, net als in de lente. Het was alsof er niets was gebeurd, alsof alle afstand die hen uit elkaar had gehouden overbrugd was. Dit raakte de kat. Aan het einde van de middag kwam hij de waarheid te weten: “Ze waren bij elkaar tot de nacht viel. Toen vertelde ze hem dat dit de laatste keer zou zijn dat ze elkaar ooit nog zouden zien, dat ze zou trouwen met de nachtegaal. Waarom? Omdat een zwaluw niet kan trouwen met een kat.”

De gevlekte kat was kapot van dit nieuws. Tijdens de bruiloft, kon hij er niet tegen en liep hij naar de plek van de viering. De zwaluw, die het geluid van zijn voetstappen kon herkennen, wist dat hij er was en liet de wind een van haar tranen vangen en naar de poot van de kat dragen.

Dit “verlichtte het eenzame pad van de gevlekte kat op die sterreloze avond. De kat liep in de richting van de smalle paadjes die naar het kruispunt van het einde van de wereld leidden.” Kortom, dit is een prachtig verhaal dat ons herinnert aan de eeuwige duisternis van onmogelijke liefde.