Mijn vader leerde mij hoe ik door het leven moest gaan

Kinderen gaan niet gepaard met een handboek, maar mijn vader overwon elk obstakel en probleem om erboven uit te stijgen en de meest wijze persoon in mijn leven te worden. Zijn knuffels, zijn bulderende gelach en zijn warme blik waakten altijd over mij, en staan voor altijd in mijn hart gekerfd.

Het is vreemd om te zien dat de meeste studies die door de geschiedenis heen zijn uitgevoerd vaders nooit de waarde hebben toegeschreven die ze verdienen. Op de een of andere manier wordt hun rol binnen het gezin beperkt tot de persoon die het brood op de plank brengt, of als een ‘aanwezig maar afwezig’ figuur dat zich uiteindelijk niet met de opvoeding van zijn kinderen bemoeit.

We weten allemaal dat er een hoop verschillende soorten vaders en moeders bestaan. Je hebt giftige en juist buitengewone moeders. Je hebt incompetente, ongevoelige vaders, en vaders die ware dagelijkse helden zijn. Je hebt ouders die het juiste voorbeeld geven, die inspireren en hun kinderen de wereld schenken. Verantwoordelijke volwassenen die het model van hun eigen ouders opvolgen.

Vandaag de dag zien we een ware poging om opnieuw beslag te leggen op het vaderschap. Verschillende studies doen hun best om het concept van monotropie aan de kant te schuiven, een concept dat stelt dat kinderen zogenaamd alleen behoefte hebben aan een hechte band met hun moeder om te kunnen groeien en ontwikkelen. Tegenwoordig houdt hechting meerdere personen in.

Onze ouders zijn onmisbare figuren die erkenning verdienen. Of ze ons nu al lange tijd geleden hebben verlaten of nog steeds aan onze zijde staan, we weten allemaal waar hun huid en hart van gemaakt is: moed, stille opoffering en enthousiaste trots als het aankomt op hun kinderen.

De vader als een emotioneel figuur

We zouden de opvoeding niet moeten zien als een geslachtsgebonden taak. Soms kan zelfs ons taalgebruik sektarisch en uitsluitend zijn. ‘Mijn man helpt mij met alles, hij is een geweldige vader.’ Een vader helpt niet; hij maakt een fundamenteel deel uit van de gezinsdynamiek. Het opvoeden van de kinderen en het onderhouden van het huis zijn namelijk niet taken die een bepaald geslacht toebehoren; deze taken zijn onderling verwisselbaar.

Volgens het Instituut van Statistieken in Spanje, zien we tegenwoordig steeds meer alleenstaande vaders. In landen als het Verenigd Koninkrijk is zelfs drieëntwintig procent van alle vaders alleenstaand. In 1993 bedroeg het aantal alleenstaande vaders over de hele wereld negen procent, tegenwoordig is dit gestegen tot veertien procent. Dit zijn eenoudergezinnen waarin de vader de kinderen net zo effectief en gelukkig onderwijst en opvoedt als alleenstaande moeders doen.

De komst van een baby en de biochemische veranderingen in de vader

Geloof het of niet, maar bij de komst van een nieuwe baby doen er zich allerlei veranderingen voor in de hersenen van de vader. Vrouwen zijn niet de enigen die belangrijke hormonale veranderingen ondergaan, zoals de veranderingen die de melkafscheiding bevorderen of ervoor zorgen dat er een band ontstaat tussen de moeder en de pasgeborene. Ook in het brein van de vader bevinden zich ingewikkelde ‘ouderschapsnetwerken’. Daardoor neemt het brein van de vader op dezelfde wijze emotioneel en cognitief deel als het brein van de moeder.

Er zijn genoeg studies die deze veranderingen aantonen. Wanneer een vader zijn partner ziet met hun baby in haar handen, wekt dit een aantal zeer specifieke veranderingen bij hem op. Alleen al door zijn baby vast te houden en te ruiken, wordt er meer oxytocine, prolactine en glucocorticoïde vrijgelaten en gaat het testosterongehalte omlaag.

Zodoende ontstaat er een onbreekbare band die gebaseerd is op oprechte hechting, en net zo sterk is als de band tussen het kind en de moeder.

Voor elke opoffering, voor elke nacht die je hebt doorgehaald, simpelweg voor het feit dat je er bent… bedankt pap

Vaders dragen geen cape; het zijn geen superhelden. Ze hebben geen magische krachten, en ze kunnen er niet voor zorgen dat we de maan aanraken door ons steeds hoger en hoger te duwen op de schommel. Maar ze geven ons wel het gevoel alsof ze dit kunnen – en natuurlijk, kiezen wij ervoor om erin te geloven. Een van hun voornaamste doelen is namelijk om ons te doen geloven dat niets onmogelijk is, en dat we vrijwel alles kunnen bereiken als we onze zinnen erop zetten.

Niet alle vaders zijn er even goed in om hun genegenheid onder woorden te brengen, dit weten we allemaal wel. Maar ze zullen wel naast ons bed staan waken wanneer we ziek zijn. Ze zullen de wakers zijn over onze goede dromen wanneer we worden aangevallen door nachtmerries, en ze zullen alles laten vallen om ons op te komen halen wanneer het regent. Ze hebben geen plannen als we hen om een gunst vragen, hoe oud we op dat moment ook zijn… In hun ogen, zijn wij en zullen wij namelijk altijd iemand zijn die zij moeten beschermen en over wie ze koste wat kost moeten waken.

Ouderschap en liefde gaan hand in hand

De liefde van een vader vormt onze persoonlijkheid. Het geeft ons waarden mee die we in ons eigen leven integreren en na willen doen, een manier van leven die gebaseerd is op de moed van opoffering en liefde zonder er iets voor terug te vragen. Deze gezonde band die je hebt opgebouwd met de persoon die in jouw emotionele behoeften wist te voorzien heeft vorm gegeven aan de dappere en volwassen persoon die je vandaag de dag bent.

We dragen allemaal een hoop van onze vader in ons. Het is een duurzame schat, die ons overstijgt en ons aanspoort. Als je vader dus nog bij je is, breng dan wat tijd met hem door. Op een dag zal je namelijk wakker worden en zal er geen tijd meer zijn om hem alles te vertellen wat je wilt en voelt. Doe het nu.

Familie is de grootste schat

Afbeeldingen met dank aan Snezhana Soosh