Trouwen we echt met onze vaders of moeders?

En jij...ben je op zoek naar partners die eigenschappen hebben die je aan je vader of je moeder doen denken? De waarheid is dat we soms de voorkeur geven aan het tegenovergestelde: mensen die in niets lijken op onze verzorgers.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 15 november, 2022

Er is een psychologische urban legend die beweert dat velen van ons ‘trouwen’ met onze vaders of moeders. Met andere woorden, dat we in onze partners eigenschappen zoeken die ons aan onze ouders doen denken. In feite zijn er twee bekende theorieën die dit verschijnsel verklaren: het elektracomplex en het oedipuscomplex.

Maar in hoeverre is dit idee waar? Hebben we echt een filter dat ons naar het ene profiel leidt en niet naar het andere, gebaseerd op interne jeugdschema’s? Een onmiskenbare waarheid is dat we als kinderen onbewuste verhalen ontwikkelen over wat genegenheid en relaties zijn. We doen dit op basis van hoe onze verzorgers ons behandelen.

Dit kan ons op vele manieren conditioneren. Het kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat we in de toekomst hetzelfde patroon herhalen. Dat komt omdat we dat het meest kennen, het patroon dat ons versterking en vertrouwen geeft. Als je vader of moeder bijvoorbeeld ondersteunend was en je het gevoel gaf dat je gevalideerd, begrepen en beschermd werd, zul je uiteraard hetzelfde zoeken in een partner.

Aan de andere kant, wat gebeurt er als de banden met je verzorgers traumatisch waren? Ga je dan als volwassene op zoek naar dezelfde soort schadelijke figuren in emotionele relaties? Laten we dat uitzoeken.

Is het waar dat we trouwen met onze vaders of moeders?

We hebben meestal de neiging om het idee dat we ‘trouwen’ met onze moeders of vaders te verwerpen. Dat gezegd hebbende, als we onze psychologische redenering afbreken en achter de schermen gaan kijken, ontdekken we dat er bewijs bestaat dat dit ondersteunt.

Om te beginnen creëerde je vroege relatie met je ouders een script of een model voor hoe je toekomstige relaties zouden werken. Je geloofde wat je zag en het soort liefde dat je eerste verzorgers je aanboden. In feite hebben deze kinderdynamieken je op een diepgaande manier getekend, gevormd en geconditioneerd.

De psychoanalytische theorie bevestigde het idee dat mensen romantische partners kiezen met eigenschappen die lijken op die van hun ouders. De State University of New York (VS) voerde een onderzoek uit (Engelse link) dat dit voorstel bevestigde.

Zij beweerden dat we, in plaats van bij de oedipus- of elektra-syndromen te blijven, onze aandacht moeten richten op de soorten gehechtheid.

De gehechtheid die je hebt ontvangen bepaalt het soort liefde dat je denkt nodig te hebben

Als je bent opgegroeid in een huis met een emotioneel koude of afwezige vader, zoek je waarschijnlijk relaties die je voortdurend validatie, genegenheid en veiligheid geven. Daarom ‘trouwen’ we niet altijd met onze vaders of moeders. Soms zoeken we partners die de emotionele taken vervullen die onze ouders nooit hebben gedaan.

De gehechtheid die je in je jeugd hebt ontvangen, heeft een model van liefde gecreëerd dat is wat je denkt nodig te hebben. Kinderen die bijvoorbeeld opgroeiden met liefdevolle moeders en vaders en die voortdurend met hen in harmonie waren, worden volwassenen met een goed gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen.

Inderdaad, veilige gehechtheden stellen ons in staat bevredigende relaties op te bouwen zonder voortdurende angst voor afwijzing of eenzaamheid.

In deze gevallen zoeken we niet per se identieke figuren als onze ouders. In feite, als we geliefd en gerespecteerd werden toen we kinderen waren, zullen we gewoon het soort emotionele gebieden zoeken die dezelfde relationele dynamiek bieden als we in onze kindertijd hadden.

Soms zoek je het tegenovergestelde van je ouders, en heb je toch last van

Misschien is een van je ouders overleden. Of misschien heeft één of zelfs allebei je verwaarloosd. Als dat zo is, heb je misschien een angstige gehechtheid ontwikkeld. Dit betekent dat je figuren nodig hebt die je enorme lacunes op emotioneel gebied opvullen. Echter, verre van dat te bereiken, faal je en ervaar je dezelfde pijn en hetzelfde gevoel van gemis. Waarom is dit:

Nogmaals, je ‘trouwt’ niet met je ouders. Je zoekt substituten voor hen die je nooit hebt gehad. Niettemin, wat je je niet realiseert is dat je angstige gehechtheidsstijl betekent dat je een negatief beeld van jezelf hebt en dat je naar anderen kijkt voor validatie. Dit wordt bevestigd in een onderzoek (Engelse link) van Dr. Kim Bartholomew.

Het probleem ligt niet in je mislukte relaties, maar in je onaangeroerde jeugdwonden. Het probleem ligt in jezelf. Een laag gevoel van eigenwaarde, onzekerheid en een devaluatie van jezelf leiden ertoe dat je herhaaldelijk afglijdt naar schadelijke mensen. Cijfers die net zo schadelijk zijn als je ouders waren.

Je ‘trouwt’ niet met je vader of moeder, je trouwt met de mentale modellen die ze je hebben doorgegeven

We zoeken allemaal naar wat ons vertrouwd is. Maar wat ons vertrouwd is, is niet altijd het meest geschikte. Bijvoorbeeld, misschien voel je je aangetrokken tot die zelfverzekerde en enigszins dominante man of vrouw die amusant is, maar met een neiging tot emotionele manipulatie.

Dit komt omdat, soms, die mentale scripts die je ouders je hebben doorgegeven, je op volwassen leeftijd blijven conditioneren. Helaas niet altijd ten goede.

Je zou een bewustwordingsoefening moeten doen om je gebrekkige verhalen over relaties en genegenheid op te sporen die je ouders je misschien hebben doorgegeven. Sterker nog, als je merkt dat je altijd bij schadelijke mensen terechtkomt, vraag je dan af waarom. Misschien is er iets in je verleden dat je opnieuw moet formuleren en opruimen.