Trots is de oorsprong van vele conflicten
Omdat het leven geen definitieve categorieën of absolute definities kent, zijn er meerdere manieren waarop we naar trots kunnen kijken. De psychologie onderscheidt twee soorten trots, een positieve en een negatieve soort. Positieve trots noemen we zelfvertrouwen of eigenwaarde, en negatieve trots noemen we arrogantie.
De eerste soort is noodzakelijk om je veilig en evenwichtig te kunnen voelen, jezelf in de juiste mate te kunnen waarderen, en jouw plek in het leven te kunnen vinden. Dit is volledig gezond. De laatste, die ons afscheidt van anderen, is een van de grootste aanstichters van conflicten.
De negatieve kant van trots wordt gedefinieerd als een overmatige aandacht voor jezelf en de eigen verdiensten, wat ervoor zorgt dat je gelooft dat je beter bent dan anderen. Dit type trots weerhoudt je ervan om je fouten te erkennen en goed te maken en om nederigheid te tonen.
Nederigheid, wat het tegenovergestelde is van trots, is wat ons in staat stelt om een open, flexibele en ontvankelijke houding aan te nemen ten opzichte van het leren van nieuwe dingen. Mensen die te trots zijn klagen veel over andere mensen, situaties, het weer, het land etc., allemaal vanwege hun opgeblazen ego. Dit leidt onvermijdelijk tot een of ander type conflict.
“Als we onze trots niet matigen, dan zal het onze ergste straf worden.”
-Dante Alighieri-
Wanneer trots omslaat in arrogantie
Arrogantie is de overtuiging dat de één boven de ander staat. Het is een superioriteitsgevoel dat ertoe leidt dat de persoon opschept over de eigen kwaliteiten of ideeën en die van anderen minimaliseert. Trots kan in arrogantie veranderen wanneer iemand te ijdel wordt.
Jezelf elke keer dat je jezelf vergelijkt met een ander superieur voelen kan leiden tot een minderwaardigheidscomplex, wat er op zijn beurt voor kan zorgen dat je zult proberen te bewijzen dat je altijd gelijk hebt en dat je zult opscheppen over je verdiensten, deugden en prestaties.
Het kan je ontzettend intolerant maken ten opzichte van andere ideologieën, omdat jij vasthoudt aan dat enkele standpunt en het niet toestaat dat een ander jou zijn mening geeft. Het zal jouw vermogen tot zelfkennis ontzettend klein maken, en het zal je zeer veel moeite kosten om je verontschuldigingen aan te bieden en jezelf te veranderen. Misschien zal het niet eens in je opkomen om te veranderen, omdat je denkt dat je alles al goed doet.
Arrogante mensen vertonen emotionele kilheid en afstandelijkheid. Het is ontzettend moeilijk voor ze om zich over een belediging heen te zetten. Deze kenmerken storen in hun interpersoonlijke relaties.
“Een trots man kijkt altijd neer op dingen en mensen; en ja, zolang je naar beneden kijkt kun je natuurlijk niet zien wat er zich boven je bevindt.”
-C. S. Lewis-
Maak gebruik van eerlijkheid om je trots te breken
Eerlijkheid kan in eerste instantie zeer pijnlijk zijn, maar op de lange termijn is het behoorlijk bevrijdend. Het stelt ons in staat om de waarheid te confronteren over wie we zijn en hoe we ons verhouden tot onze innerlijke wereld. Dit is waar het pad dat tot emotioneel welzijn leidt begint. Er zijn veel therapeutische effecten die het ontwikkelen van eerlijkheid met zich meebrengt.
Ten eerste vermindert het de angst om jezelf te leren kennen en je schaduwkanten onder ogen te komen. Het weerhoudt je er tevens van om je te verschuilen achter maskers om anderen te behagen en geaccepteerd te worden door je sociale omgeving en werkomgeving. Tegelijkertijd weerhoudt het je ervan om je emotionele conflicten onder het vloerkleed te vegen.
Eerlijkheid geeft jou de kracht om jezelf kritisch te bekijken en het bedrog, de leugens en verleidingen die jou van binnenuit bedreigen te identificeren. Voor zover je eerlijkheid in je leven integreert, zal jouw trots vervagen zodra je niet langer het gevoel hebt dat je een rol moet spelen en een beeld moet laten zien van iemand die je niet bent.
“Eerlijkheid is het eerste hoofdstuk in het boek der wijsheid.”
-Thomas Jefferson-