Hoe je kunt stoppen om een obsessief persoon te zijn
We kennen allemaal wel mensen die te veel nadenken. Dat doen ze dan in zo’n mate dat het ze in de problemen brengt bij het uitvoeren van hun dagelijkse activiteiten. We hebben het over mensen die steeds maar weer over hetzelfde onderwerp nadenken. Hierdoor voelen ze zich nerveus, extreem bezorgd en gestrest. Als dit een gewoonte wordt, is zo’n persoon obsessief.
In dit artikel zullen we het hebben over obsessieve mensen die vastzitten in dit soort vicieuze cirkels. Ook gaan we kijken naar een paar recente theorieën hierover.
Waarom wordt men obsessief?
De theorieën gericht op uitleg vanuit de cognitieve invalshoek beweren dat het gaat om tekortkomingen tijdens het verwerken van data. Dit soort tekortkomingen speelt collectief één van de belangrijkste rollen in de ontwikkeling van obsessies. Ze spelen ook een belangrijke rol in het onderhouden van dit type stoornis (Veck, Emery en Greenberg, 1985). De interesse in het cognitieve aspect van mensen met een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS, beter bekend als de Engelse afkorting OCD) is recent. Er zijn nog maar enkele studies uitgevoerd met betrekking tot het verwerken van emotionele informatie in obsessieve mensen.
Recente studies laten zien dat een obsessief persoon moeite heeft met taken waar men afwijkingen moet vaststellen. Ze vertonen ook een sterke cognitieve bias (Steketee, Frost, Rhéaume en Wilhelm, 2001). Onderzoek naar de verwerking van relevante emotionele informatie laat ook iets interessants zien. Zo is het heel goed mogelijk dat een obsessief persoon simpelweg gevoeliger is voor stimuli die met hun angsten te maken hebben.
Vicieuze cirkel
Obsessieve mensen komen in een vicieuze cirkel terecht wanneer hun emotionele reacties op gedachten en ingebeelde scenario’s vergelijkbaar zijn met hun reacties op echte stimuli. Obsessies worden omschreven als terugkerende en aanhoudende gedachten, beelden of impulsen. Deze worden op een zeker moment indringend en nemen ongepaste vormen aan. Op den duur veroorzaakt dit weer angst en stress.
De gedachten, impulsen of beelden kunnen niet enkel gezien worden als overmatige zorgen over levensproblemen. Het gaat veel verder dan dat. De persoon probeert al de bovengenoemde dingen te negeren — of ze proberen te neutraliseren via andere gedachten of bepaalde handelingen.
Het doel van deze acties of gedragingen is de preventie of vermindering van het ongemak die een obsessief persoon voelt bij een negatieve gebeurtenis. Desalniettemin staan deze gedragingen of mentale handelingen niet altijd even realistisch in verband met wat ze proberen te neutraliseren. Soms lijken ze ook overduidelijk buitensporig.
“Passie is positieve obsessie. Obsessie is negatieve passie.”
Soorten obsessies
De American Psychological Association (APA) heeft de obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) in de laatste twee edities van de DSM (IV en V) opgenomen. Dit vanwege hoe ernstig beperkend deze aandoening is en de hoge incidentie deze afgelopen paar jaren.
Degenen die deze aandoening hebben voelen zich als gevangenen hiervan. In de meest extreme gevallen herhaalt een obsessief persoon een specifieke actie zonder hier daadwerkelijk controle over uit te kunnen oefenen. En dat terwijl de actie voortkomt uit een hunkering naar controle. Deze mensen lopen bovendien meer kans om een depressie of andere psychologische aandoening te ontwikkelen. Denk hierbij aan hypochondrie of fobieën. Dit is een direct gevolg van de angst die een obsessief persoon continu ervaart.
Subtypes van OCS
Volgens deskundigen kan OCS bij verschillende subtypes ondergebracht worden. Dit zijn de meest voorkomende:
- Obsessies rondom hygiëne.
- Dubbelchecken. Hierbij ervaart men onzekerheid en een constante drang om alles rondom het huishouden meermaals te controleren.
- Orde. Hierbij wilt men symmetrie en precisie bereiken.
De angst van de 21e eeuw
Er bestaan nog meer soorten obsessies. Sommige zijn typerend voor de moderne maatschappij, zoals dwanghandelingen omtrent sociale netwerken. De ontwikkeling hiervan heeft ze tot een nieuwe bron van obsessie gemaakt. Mensen herhalen ook hier dezelfde gedachten en compulsies, net zoals bij ‘traditionele’ obsessies.
Ook bij obsessies omtrent romantiek worden dezelfde denk- en gedragspatronen herhaald. Wat dit echter anders maakt dan de andere obsessies is dat in dit geval, iemand een ander wil beheersen (in plaats van een object). In sommige gevallen wordt een onweerstaanbaar verlangen om met een ander te zijn dus een obsessie. Dit verlangen wordt vervolgens zo sterk, dat het voor liefde aangezien wordt.
Deze soort obsessie veroorzaakt compulsief gedrag met het doel om te krijgen wat de persoon wilt. Dat wil zeggen: een relatie met de ander. Vaak gebeurt het tegenovergestelde hierdoor echter. Degene die je zo graag wilt, wordt weggedreven door het obsessieve gedrag.
Behandeling om niet langer obsessief te zijn
“Obsessie suggereert onverzadelijke liefde in een relatie. Eén van de twee is nooit tevreden met de relatie. Hij of zij kan niks doen zonder de partner. Hij of zij is dus zeer afhankelijk.”
-Walter Riso-
De behandeling of obsessies elimineren is gebaseerd op het veranderen van onjuiste overtuigingen. Het draait hierbij om de overtuigingen omtrent datgene waar de persoon in kwestie bang voor is. De uiteindelijke doel hiervan is om deze angst, die veroorzaakt wordt door gedachten, te verminderen.
Tegelijkertijd doelt deze soort behandeling er ook op om compulsies te vernietigen. Deze dragen namelijk bij aan het onderhoud van de overtuigingen over verantwoordelijkheid (Salkovskis, Richards en Forrester, 2001). Het centrale idee van deze cognitieve therapie is dus dat de basis van het gedrag in emotionele reacties ligt. Gedragingen worden ook gevormd en sterk beïnvloed door cognitie (‘denken’ in het algemeen) en percepties.
Het voornaamste doel van deze gedragsgerichte aanpak is om de ontwikkeling van specifieke gedragspatronen aan te moedigen bij een obsessief persoon. Hierdoor kunnen veranderingen optreden in hoe de patiënt zichzelf en de wereld om hem of haar heen ziet. Daarom is het wel belangrijk om de nadruk te leggen op verandering binnen de mentale processen en gewoonlijke gedragingen van de persoon.
“Obsessieve gedachten zijn de olie op het vuur van woede. We kunnen het vuur alleen maar uitdoven door er vanuit een nieuw standpunt naar te kijken.”
-Daniel Goleman-
Literatuurlijst
Beck, AT, Emery, G., y Greenberg, R.L. (1985). Anxiety Disorders and Phobias: A Cognitive Perspective. Básico, New York.
Casado Martín, Y. (2008). Emotional Processing in People with Obsessive-Compulsive Symptomology.
Salkovskis, PM, Wroe, AL, Gledhill, A., Morrison, N., Forrester, E., Richards, C., & Thorpe, S. (2000). Responsibility Attitudes and Interpretations are Characteristic of Obsessive-Compulsive Disorder. Study on Behavior and Therapy, 38 (4), 347-372.
Steketee, G., Frost, R. O., Rhéaume, J., & Wilhelm, S. (2001). Theory and Practice of Cognitive Therapy for Obsessive-Compulsive Disorder. Obsessive Disorders.
Vallejo Pareja, M. Á. (2001). Effective Psychological Treatments for Obsessive-Compulsive Disorder. Psicothema, 13(3).
