Sociale steun: de beste fundering van ons welzijn

We hebben allemaal wel moeilijke situaties overleefd, waarbij we onze naasten nodig hadden om door te kunnen gaan. Deze sociale steun speelt vaak de rol van ‘kruk’ omdat het ons overeind houdt. Het voorkomt ook dat we weer onderuit gaan als we de volgende stappen vooruit zetten.

Het lijkt duidelijk dat het hebben van een goed sociaal netwerk ons helpt in ons dagelijks leven, toch? Weten dat we kunnen rekenen op de mensen die belangrijk voor ons zijn zorgt ervoor dat we ons gesteund voelen.

Het is zelfs zo dat we al van jongs af aan op zoek zijn naar interactie en relaties met anderen. Zonder te weten wat ons daartoe leidt, gaan we actief op zoek naar anderen die van ons houden en ons begrijpen. Waarom is dit?

Wat is sociale steun?

Intuïtief kunnen we denken dat sociale steun het aantal sociale relaties is dat je hebt. Maar het zien als het aantal sociale verbindingen dat we hebben lijkt te simpel, of niet? Laten we er ook aan toevoegen met wie we dit soort relaties precies hebben. En of dit familieleden zijn, collega’s, enzovoort.

We hebben nu al meer informatie, maar er is nog steeds het gevoel dat er iets ontbreekt.

Wat als we de voordelen van ons sociale netwerk daaraan toevoegen? Dan wordt het concept wel erg interessant nietwaar? Sociale steun is dit alles bij elkaar. Het omvat kwantiteit, kwaliteit en de kenmerken van sociale relaties, en ook hoe het individu die ziet.

De volgende aspecten hebben hier invloed op:

• Het gevoel van emotionele nabijheid of intimiteit
• De oorsprong van de steun. Of je vrienden bent, professionele verzorgers, familieleden, religieuze organisaties enzovoort.
• Het soort steun.
• De hoeveelheid steun.
• De manier waarop het individu de steun ziet. De mate waarin we het bestaan van voldoende en gepaste relaties die ons steun bieden zien.

Welk psychologisch effect heeft sociale steun op ons?

Het hebben van een goed sociaal netwerk, en één die we als zodanig zien, zal ons helpen onze psychologische gezondheid op peil te houden. Het is namelijk bewezen te functioneren als een beschermende factor, als het gaat om het omgaan met stress.

Het vermindert de invloed van de negatieve effecten van stress op onze gezondheid, zowel mentaal als lichamelijk. Maar op welke manier beïnvloedt sociale steun ons psychologische welzijn?

Het advies dat we krijgen van mensen die belangrijk voor ons zijn heeft misschien invloed op de evaluatie die we maken van de situatie die we meemaken. Aan de andere kant nemen ons zelfvertrouwen en gevoel van controle toe door de emotionele steun van onze naasten. Op die manier hebben we het gevoel dat we sterker zijn.

Als ons sociale netwerk ons helpt bij het reguleren van onze emotionele respons en ons sterker maakt, helpt het ons beter om te gaan met confrontaties en conflicten. Bovendien geeft het een boost aan onze persoonlijke groei.

Er zijn echter bepaalde gelegenheden waarbij onze sociale netwerken zelf een bron van stress worden. Dit gebeurt als de mensen die het netwerk vormen zich overdreven beschermend opstellen. Deze mensen kunnen ons ervan weerhouden onze confronteringsmechanismen te ontwikkelen tijdens de verschillende situaties waar het leven ons mee presenteert.

Sociale steun en de ontwikkeling van chronische ziekten

Chronische ziekten zijn op zich al stressvol, zowel voor degene die eraan lijdt als voor de naasten. Zo zijn bijvoorbeeld de effecten van hersenschade op de familie van de patiënt onderzocht. Zij moeten hun levensstijl en gewoonten aanpassen. En dat niet alleen, ze moeten ook de uitputtende medische behandelingen meemaken.

De sociale steun die ze krijgen heeft hier veel invloed op. Het is bewezen dat een mindere mate van steun ertoe kan leiden dat mensen minder gezond gaan leven. Deze gedragsverandering ten opzichte van onze gezondheid is zeer belangrijk. Vooral als het gaat om de mogelijke evolutie van de aandoening.

Als de patiënt de sociale steun als positief ervaart, zullen ze de behandeling beter opvolgen. Dit heeft gunstige effecten op hun gezondheid. Ze zullen ook hun welzijn positiever ervaren. Het sociale netwerk is zo belangrijk dat er interventies plaatsvinden bij de familieleden.

Dit soort interventie kan bijvoorbeeld plaatsvinden bij patiënten met ernstige en langdurige mentale aandoeningen.

Sociale steun kan ook aangeboden worden door professionals

Dat wil zeggen, als de deskundige in staat is om de informatie over de aandoening en de behandeling aan de patiënt over te brengen, zal de patiënt er meer aan hechten. Op die manier is er een grotere kans dat de symptomen van de ziekte en de mentale staat van de patiënt verbeteren.

Sociale steun is zeker een beschermende factor voor onze lichamelijk en geestelijke gezondheid. Dit is echter niet altijd zo. Het is noodzakelijk dat de steun die ons sociale netwerk ons biedt ons zelfvertrouwen versterkt en dat we het als waardevol zien.

Als het in daarentegen negatief is, zal het het tegenovergestelde effect hebben. Het belangrijke wat we moeten erkennen zijn de voordelen die sociale steun ons kan bieden en het te gebruiken als we het nodig hebben.