6 sleutels tot een staat van flow en meer creativiteit

Er zijn verschillende sleutels om de flow-staat te bereiken en je te kunnen concentreren op je doelen. We delen ze in dit artikel. Lees snel verder!

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Valeria Sabater.

Laatste update: 10 september, 2023

Moet je je creativiteit een boost geven? Wil je ook je aandachtsspanne versterken? In dat geval zijn de sleutels tot het bereiken van een staat van flow de beste strategieën om je productiviteit te verbeteren. Sterker nog, we hebben het over een mentaal proces dat in staat is om je gemoedstoestand te optimaliseren en je in staat stelt om tijdens je werk positieve emoties te voelen.

Het was de psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi die de term “flow” populair maakte, dankzij zijn beroemde boek Flow en de grondslagen van de positieve psychologie dat voor het eerst werd gepubliceerd in 1990. Dat werk leerde ons dat actieve concentratie een uitzonderlijk mechanisme is voor alle gebieden van ons leven. In het volgende artikel leren we je hoe je die weldadige ervaring kunt bereiken.

“Mensen die de interne ervaring leren beheersen, zullen de kwaliteit van hun leven kunnen bepalen, en dat is wat ons dichter bij geluk kan brengen.”

– Mihaly Csikszentmihalyi (Flow, 1990) –

Sleutels voor het bereiken van een staat van flow en het vergroten van je creativiteit

“Flow in het leven”, “in een flowstaat zijn”, “flow in relaties”… Je hebt dit soort zinnen vast al meerdere keren per dag gehoord. Maar wat betekenen ze eigenlijk? Wat is hun oorsprong en ware doel? De staat van flow wordt gedefinieerd als het vermogen van de mens om volledig betrokken te zijn bij een taak zonder af te dwalen en, op zijn beurt, een gevoel van welzijn te ervaren.

Het is ook een soort mentale benadering die de wetenschap al lange tijd bestudeert. Werken zoals die gepubliceerd in (Engelse link) in Grenzen in de psychologie benadrukken dat deze cognitieve competentie heel gunstig is voor onze prestaties. Het is een soort ervaring die de afgifte van basale noradrenaline verhoogt, waardoor een grotere opwinding, interesse en concentratie wordt bereikt.

Hieronder beschrijven we de strategieën die je helpen om deze toestand te bereiken.

1. Stel uitdagende doelen op basis van je capaciteiten

De eerste van de sleutels tot het bereiken van een staat van flow en creatiever zijn, is je richten op je doelen. Als je jezelf doelen stelt die routinematig, onaantrekkelijk of zelfs buiten je bereik zijn, zul je deze staat niet bereiken. Je zult je ongemotiveerd en zelfs gefrustreerd voelen.

Zoals blijkt uit onderzoek zoals dat is gepubliceerd in (Engelse link) in Frontiers in Psychology wordt de staat van flow bereikt met het gevoel dat je de routines van het dagelijks leven hebt verlaten en op weg bent naar een andere werkelijkheid. Het stellen van duidelijke en opwindende doelen is een essentiële stap. We geven je enkele eenvoudige richtlijnen in dit verband:

• Verduidelijk je vaardigheden en stel doelen die daaraan gekoppeld zijn
• Probeer je doelen uitdagend, maar ook realistisch te maken
• Deel je doelen op in kleine stappen waar je dagelijks aan kunt werken
• Maak een werkplan en wees gedisciplineerd
• Bekijk je doelen om de zoveel tijd om er zeker van te zijn dat ze je blijven motiveren

2. Concentreer je op één taak tegelijk

Als er een vraatzuchtige en destructieve vijand is als het gaat om je productiviteit en creatief denken, dan is het wel multitasken. Een artikel in het tijdschrift Cerebrum (Engelse link) wordt benadrukt dat wanneer je meerdere dingen tegelijk doet, de hersenen vertragen en de concentratie verslechtert.

Dit komt omdat de gebieden die met focus te maken hebben, zoals de frontopariëtale en dorsale aandachtscontrolenetwerken, beperkte mogelijkheden hebben.

Als je je flow-status wilt verbeteren, houd dan de volgende richtlijnen in gedachten om je te helpen focussen:

• Voer één taak tegelijk uit.
• Richt al je aandacht op één doel.
• Koppel meldingen van je mobiele telefoon los.
• Werk in een rustige ruimte waar geen omgevingsprikkels zijn.

3. Geef jezelf positieve feedback

Twijfel je aan jezelf bij het uitvoeren van een taak? Word je vaak gekweld door het vervelende ‘bedriegerssyndrooom‘? Zo ja, dan zal het moeilijk voor je zijn om deze waardevolle cognitieve staat te bereiken, want een van de sleutels tot het bereiken van de flowstaat is om jezelf positieve bekrachtiging te geven die je zelfeffectiviteit vergroot.

Als je hier problemen mee hebt, noteer dan hoe je je positieve feedback kunt verbeteren:

• Geniet van het proces.
• Waardeer de inspanning die je levert.
• Analyseer je prestaties en voel je trots.
• Voel hoe je vaardigheden je vooruit helpen.
• Voel hoe de tijd ophoudt te bestaan terwijl je werkt.
• Begeleid je werk met positieve en bekrachtigende boodschappen.
• Geniet van de belonende emoties die voortkomen uit iets doen waar je van houdt.

4. De kracht van intrinsieke motivatie

Creativiteit en productiviteit varen er wel bij als je gemotiveerd wordt door je zelfvertrouwen, innerlijke voldoening en eigenliefde. Om je flow-state te verbeteren is het daarom essentieel dat je je laat leiden door endogene factoren en niet zozeer door externe versterkingen.

In dit verband werd er in Frontiers in Psychology (Engelse link) op iets interessants gewezen dat je ongetwijfeld tot nadenken zal aanzetten.

In dit fenomeen dat door Csikszentmihalyi wordt beschreven, voeren mensen activiteiten uit om geen andere reden dan de activiteit zelf; zonder extrinsieke beloningen. Daarom is een van de sleutels tot het bereiken van de staat van flow deze kerndimensie die je niet mag verwaarlozen.

Om aan deze dimensie te werken, stellen we de volgende aanbevelingen voor:

• Leid jezelf met je eigen doelen en interne versterkingen.
• Je creativiteit zal groeien als je niet afhankelijk bent van externe versterkingen.
• De staat van flow is vooral genieten terwijl je werkt.
• Besteed geen aandacht aan kritiek of onbehulpzame opmerkingen uit je omgeving.
• Geef niet te veel waarde aan het economische aspect en probeer te genieten van het proces.

5. Forceer jezelf niet, vertrouw en laat jezelf gaan (flow)

Terwijl je werkt, innoveert en je concentreert op het produceren van iets creatiefs, is de term “flow” het meest zinvol. Dit komt omdat we te maken hebben met een cognitieve oefening waarbij de hersenen geen stress voelen, maar gemotiveerd en geconcentreerd zijn en op hun beurt dopamine en endorfine afgeven. Het zijn belonende ervaringen waarbij je altijd je beste beentje voorzet.

Aan de andere kant zijn werken (Engelse link)  zoals die gepubliceerd in Gedragswetenschappen benadrukken dat het niet gemakkelijk is om deze ervaring te bereiken. De uitdaging is om van expliciete (gedwongen) naar impliciete (automatische) cognitieve controle te gaan. Om dit te doen is het nuttig om over het volgende na te denken:

• Vertrouw altijd op je vaardigheden.
• Probeer te genieten van het proces en laat jezelf gaan.
• Schakel negatieve gedachten en je innerlijke criticus uit.
• Onthoud dat zolang de taak motiverend is, je een staat van flow zult bereiken.
• Verminder je zelfeis; wees niet geobsedeerd om een Leonardo Da Vinci of een Steve Jobs te zijn.
• Richt je aandacht op de taak en denk dat, op dat moment, alleen jij en die uitdaging.

6. Wees je bewust van de “blokkers” van de staat van flow

Elk cognitief proces heeft zijn eigen blokkerende element of proces dat je prestaties kan boycotten. Het is belangrijk om te onthouden dat de ervaring van de flowstaat een delicate staat is die, zoals we al zeiden, moeilijk te bereiken is. En de reden dat niet iedereen het kan bereiken is omdat ze een aantal processen niet onder controle hebben. Let op die variabelen waar je rekening mee moet houden:

• De optimale flow-ervaring wordt niet bereikt als je je angstig of gestrest voelt.
• Als de taak je capaciteiten te boven gaat, zul je geen staat van flow kunnen bereiken.
• Afleidingen zijn de grootste vijanden van flow. Gebrek aan motivatie en vermoeidheid hebben er ook invloed op.

De voordelen van een staat van flow

Toen Mihaly Csikszentmihalyi zijn theorie over dit concept introduceerde, beschreef hij het als een hulpmiddel om geluk te bereiken. Als het je lukt om je op een taak of situatie te concentreren, biedt je geest altijd het beste van zichzelf. Hierdoor bereik je doelen, los je uitdagingen op en neemt je welzijn toe. Het is een even nuttig als interessant concept.

Hieronder beschrijven we wat de belangrijkste voordelen zijn van het implementeren van de sleutels om een staat van flow te bereiken:

• Je versterkt je gevoel van eigenwaarde.
• Je ontwikkelt zelfeffectiviteit.
• Je slaagt erin meer innovatieve ideeën te creëren.
• Je verbetert je inzet voor je werk.
• Je vertrouwt meer op jezelf om je doelen te bereiken.
• Je werkt met een groter geluksgevoel.
• Je stemt je af op je emoties en gedachten.
• Je verbetert je concentratie en past die toe op alle gebieden van je leven.

Toepassingsgebieden

Deze cognitieve ervaring is nuttig in vele domeinen van onze samenleving. Enkele voorbeelden hiervan zijn de volgende toepassingsgebieden:

• Flow op het werk. Dat klopt, de hier beschreven sleutels fungeren als hulpmiddelen die van groot belang zijn voor het verhogen van de productiviteit en innovatief denken in alle werkomgevingen.
• In het onderwijs. Als het onderwijzen van deze door de positieve psychologie ontwikkelde ervaring op scholen zou worden opgenomen, zouden we de creativiteit en prestaties van studenten kunnen verbeteren.
• In de sportwereld. Elke sporter kan zijn prestaties verbeteren als hij een meer geconcentreerde mentale focus toepast, waarin op zijn beurt die positieve emoties worden geïntegreerd die worden gemotiveerd door zelfeffectiviteit, zelfvertrouwen en welzijn.
• Flow in artistieke activiteiten. Je hebt het vast al geraden. Deze ervaring is ideaal om die creatieve geest te bevorderen die kunst wil creëren in al zijn vormen, zoals schilderen, schrijven, muziek, enz.
• Flow in persoonlijk welzijn. Dit hulpmiddel is een verrijkend mechanisme om het welzijn van iedereen te optimaliseren. Het is een manier om de geest te trainen om zich te concentreren op de directe werkelijkheid, los te laten en te voelen hoe de verbeelding zich uitbreidt en nieuwe ideeën ontstaan.

Flow, een oefening die je leven kan verbeteren

De hier genoemde sleutels tot het bereiken van een staat van flow kunnen je de verandering bieden die je nodig hebt in je leven. Hoewel het waar is dat ze bijna altijd gericht zijn op de werksfeer, hebben ze zoals je hebt gezien ook een grote invloed op de individuele sfeer. Het bestaat eruit om van je geest je bondgenoot te maken, zodat alle activiteit lonend voor je is.

Met het leven meegaan dankzij een brein dat stress reguleert en geniet van het heden is een ideale oefening. Bovendien kun je er niet alleen nieuwe doelen mee veroveren, maar zal ook je psychische gezondheid het merken. Waarom zou je het niet proberen?