Sadomasochisme, wat zit er achter het plezier dat pijn veroorzaakt?

Wie zei dat pijn en plezier niet samen kunnen gaan? Voor sommigen is een kus of een streling genoeg om opgewonden te raken. Voor anderen zijn het beten, krabben, klappen of machtsspelletjes die hen opwinden. In deze kruising tussen onderwerping en dominantie ligt de betekenis van sadomasochisme, een seksuele praktijk die evenveel nieuwsgierigheid als vooroordelen oproept.

De term is ontstaan uit de vereniging van twee driften. Sadisme, geassocieerd met het plezier van domineren, en masochisme, gekoppeld aan het plezier van gedomineerd worden. Maar verre van het geweld waarmee het vaak verward wordt, is het een consensuele erotische dynamiek waarbij het verkennen van grenzen een intense bron van plezier kan zijn.

Wat is de betekenis van sadomasochisme?

In de populaire verbeelding wordt gedacht dat sadomasochisme verwijst naar mensen die ervan genieten geslagen te worden tijdens de seks. In werkelijkheid beschrijft de term echter erotische praktijken waarbij plezier voortkomt uit een consensuele uitwisseling van macht, onderwerping, dominantie en zelfs pijn en vernedering.

Psychiater Richard von Krafft-Ebing introduceerde de termen “sadisme” en “masochisme” in zijn werk Psychopathia Sexualis (1886). Deze ideeën werden geïnspireerd door het werk van Markies de Sade, beroemd om zijn onderzoek naar hoe controle kon worden omgezet in genot, en Leopold von Sacher-Masoch, die sprak over onderwerping als bron van opwinding en verlangen.

Sadomasochisme maakt deel uit van het BDSM-universum, dat bondage- en dominantiespelletjes omvat. Daarbij moeten altijd grenzen worden afgesproken en gerespecteerd. Daarom beslissen deelnemers wat ze wel en niet willen doen. Ze gebruiken ze veiligheidswoorden om te stoppen als ze zich niet op hun gemak voelen.

Hoewel de RAE sadomasochisme definieert als een “seksuele perversie van iemand die geniet van het veroorzaken en ontvangen van vernedering en pijn”, wordt het alleen als pathologisch beschouwd als het leed veroorzaakt of het dagelijks leven van mensen beïnvloedt.

De chemie van verlangen: wanneer pijn genot wordt

Achter sadomasochisme schuilt een krachtige neurochemische en emotionele component die deze ervaringen verandert in daden van intimiteit en intens genot. Volgens een onderzoek gepubliceerd in The Journal of Sex Research komt dit doordat de hersenen het vermogen hebben om pijn te herinterpreteren als plezier wanneer het zich voordoet in een erotische context.

Zo vermindert het vrijkomen van endorfine, dopamine en neurotransmitters de pijnlijke sensatie en verandert deze in opwinding en plezier.

Op dezelfde manier kunnen vertrouwen en verbondenheid met een partner de BDSM-ervaring versterken. “De ervaring van pijn in deze context kan veranderde bewustzijnstoestanden uitlokken die vergelijkbaar kunnen zijn met die tijdens mindfulness meditatie,” aldus de onderzoeksexperts.

Waarom spreekt BDSM sommige mensen meer aan dan anderen?

SM is voor velen een manier om hun seksualiteit te verkennen. Om ervaringen op te doen waarbij ze hun grenzen testen en genieten van sensaties die buiten het gewone vallen.

In een artikel in het academische tijdschrift Acta Psychologica werd benadrukt dat mensen met duistere persoonlijkheidstrekken (narcisme, machiavellisme, psychopathie en sadisme) meer geïnteresseerd zijn in sadomasochisme. Dit betekent echter niet dat alle BDSM-beoefenaars zulke trekjes hebben.

Geslacht, leeftijd en het verlangen naar nieuwe ervaringen zijn dan weer gerelateerd aan een voorliefde voor sadomasochisme. Het onderzoek geeft aan dat vrouwen pijn eerder als plezierig ervaren dan mannen. Bovendien zijn jongere mensen meer geïnteresseerd in het vervullen van een onderdanige rol. Oudere mensen de voorkeur geven aan dominante rollen.

Wanneer houdt sadomasochisme op veilig te zijn?

Zoals gezegd is het geen psychische stoornis, maar een uiting van seksuele diversiteit en persoonlijke vrijheid.  Toch kan het in niet-consensuele of onveilige scenario’s een gewoonte zijn die de lichamelijke en geestelijke gezondheid van de deelnemers in gevaar brengt. Hier zijn enkele waarschuwingssignalen:

• Schuldgevoel of angst: als er na de seksuele ontmoeting meer emotioneel ongemak is dan plezier.
• Verstoring van het dagelijks leven: als de praktijk een afhankelijkheid wordt of het sociale leven en werk belemmert.
• Gebrek aan toestemming: als iemand zich onder druk gezet of gemanipuleerd voelt tot sadomasochistische handelingen.
• Grensoverschrijding: als de pijn of vernedering verder gaat dan wat is afgesproken en het codewoord om te stoppen niet wordt gerespecteerd.
• Verslechtering van de relatie: in sommige gevallen tast sadomasochistische dynamiek het gevoel van eigenwaarde of het vertrouwen en de veiligheid van de band aan.

Sadomasochisme, binnen seksuele diversiteit, is geen pathologie. Het is een voorkeur die, beoefend met toestemming en respect, het vertrouwen en de intimiteit in het koppel kan versterken. Maar als het ongemak, schuldgevoel of angst opwekt, is het belangrijk om met je partner te praten. Als het nodig is moet je professionele hulp zoeken voor je eigen welzijn.