Saboteer jij jezelf met je defensieve houding?

Een defensieve houding is een vorm van zelfbescherming, in afwachting van een gevaar of van iemand die ons pijn zou kunnen doen. Wanneer we ons bedreigd voelen, transformeren we en wordt ons hele lichaam in paraatheid gebracht. Onze lichaamstaal duidt op een hoog niveau van spanning, stijfheid en verdediging.

Onze non-verbale communicatie verandert wanneer onze situatie verandert. In bedreigende situaties neemt onze lichaamstaal een serieuzere toon aan: we gaan sneller praten en maken gebruik van verschillende gezichtsuitdrukkingen die ongemak, walging en zelfs gevaar communiceren.

Zelfs als we niets zeggen, vertelt ons lichaam de wereld dat we gewapend zijn om onszelf te beschermen.

Hoe verdedigen we onszelf?

In aanvulling op lichaamstaal en non-verbale communicatie drukken we ons op een bepaalde manier uit als we in de verdediging zijn. Dat wil zeggen dat we bepaalde woorden en zinnen gebruiken, met de bedoeling om ons te beschermen tegen een mogelijke aanval of een ander gevaar.

Helaas blijkt in veel gevallen onze defensieve houding te duidelijk en kan de manier waarop we onszelf uitdrukken ongepast en respectloos zijn. Als we pijn voelen of ons ongemakkelijk of boos voelen, reageren we vaak te sterk op de situatie. Een defensieve houding maakt dat we op onze hoede zijn, maakt ons gespannen en ergert ons tot het punt van woede of prikkelbaarheid.

Vaak betekent deze overdreven reactie dat dat wat begon als verdedigend, verandert in offensief. We maken gebruik van aanvallen, schuld, ironie, sarcasme of opzettelijk kwetsende uitingen; allemaal om onszelf te vrijwaren van wat wij zien als een aanval van een andere persoon.

Onbewust denken wij meer aan hoe we onszelf kunnen verdedigen tegen een aanval (hoewel die nog moet komen), dan aan hoe we kunnen profiteren van de situatie; door ervan te genieten of gewoon door ervan te leren of door te observeren en kennis te maken met de persoon die voor ons staat.

Het probleem is dat, wanneer we ons bedreigd voelen, onze automatische reacties en gedragingen ons niet echt beschermen tegen iets of iemand. Als we in de verdedigende modus gaan, stellen we ons in realiteit uiteindelijk nog meer bloot en stellen we ons kwetsbaarder op dan daarvoor. We laten de andere persoon onze gevoelens zien en tonen aan dat strategieën om de situatie effectief aan te pakken en op te lossen bij ons ontbreken.

Wanneer we in de put van de verdediging vallen, is dat zonder twijfel omdat we ons niet veilig of niet sterk voelen of omdat we ons onzeker voelen over onszelf. Daarom voelen we de noodzaak om onszelf te beschermen en onszelf te verdedigen en blijkt dit duidelijk aan de buitenkant.

Hoe kunnen we dit anders aanpakken?

Allereerst moeten ons best doen om de externe situaties waar te nemen vanuit een zo objectief mogelijk oogpunt. Dat wil zeggen, dat we het gevoel van gevaar dat ons in die verdedigende houding brengt rationeel moeten verwerken.

Het is beter om de situatie als toeschouwer te observeren, voordat we deze beginnen te interpreteren. Door dit te doen, zullen we ons er niet zo aangevallen door voelen. Aangezien er andere verklaringen kunnen zijn voor een bepaalde situatie, die uiteindelijk een stuk minder alarmerend is en waar geen defensieve reactie voor nodig is, is het mogelijk dat we ons helemaal niet aangevallen voelen.

Dit betekent niet dat we het niet nodig hebben om onszelf te beschermen. Het is belangrijk dat we voor ons gevoel van eigenwaarde en ons zelfbeeld zorgen, maar we hebben geen defensieve houding nodig om dit te doen. Weten wie we zijn en wat we willen in het leven geeft ons het vertrouwen om situaties te erkennen zoals ze zijn en om te weten hoe ze invloed op ons hebben, in plaats van overhaaste conclusies te trekken over persoonlijke aanvallen en gevaar. Zelfbewust zijn helpt ons om te begrijpen dat de meningen van anderen precies dat zijn: hun meningen. En ze kunnen verschillend zijn van de onze, zonder dat dat een uitdrukkelijke aanval betekent.