Relationele rouw is een test van onze volwassenheid

We zijn gewend om rouw te zien als de tijd die nodig is om emotioneel te herstellen van het verlies van een dierbare. Zo behandelen we het vaak ook, maar we zijn ons er niet van bewust dat we iedere dag met relationele rouw leven.

Het is misschien minder schokkend, maar het komt wel vaker voor. Relationele rouw is een test van onze volwassenheid als we deze gevoelens integreren in het verhaal van ons leven.

Vandaag wil ik het hebben over een ander soort rouw. De rouw die we ervaren als we een relatie verbreken. Het proces waar twee mensen doorheen gaan als ze na een tijdje hun relatie beëindigen. Tijdens dit proces waarbij we ons hulpeloos of machteloos kunnen voelen. Het is vergelijkbaar met andere soorten rouw, zoals het overlijden van een dierbare.

De fasen van relationele rouw

Het is duidelijk dat iedereen op zijn eigen manier met relationele rouw omgaat. Niemand ervaart het op dezelfde manier. Als jij degene bent die de beslissing heeft gemaakt is dat anders dan wanneer er sprake was van vreemdgaan.

Over het algemeen kunnen we wel de fasen waar we allemaal doorheen gaan differentiëren, in meer of mindere intensiteit.

Als de relatie verbroken wordt is het eerste dat we doen, ons afsluiten van de pijn. Er is geen betere manier om dat te doen door te ontkennen wat er is gebeurd. Het niet willen accepteren.

Als we ons bewust worden van wat er aan de hand is, begint ons schild barsten te vertonen en gaan we de strijd aan. Dit is een persoonlijke en innerlijke strijd, die bestaat uit woede.

Wat eerst een beetje onlogisch leek, begint nu onverklaarbaar te lijken. Daarom begin je jezelf af te vragen wat je verkeerd hebt gedaan, of aan je keuzes te twijfelen.

Op dat moment begint je je argumenten te assimileren en verlang je naar dat geïdealiseerde wezen, meer dan naar je partner. Ook is dit het begin van het realistische verdriet over de verbroken relatie.

De innerlijke strijd is gestopt, want er is niemand om tegen te vechten. Het gevoel van emotionele pijn is tijdens deze fase sterker, maar daardoor lukt het je om in de volgende fase te komen.

Achter het verdriet begint het leven terug te keren naar de normaliteit. De andere persoon bestaat en dat weet je, maar je lijdt er niet onder. Het is een objectieve realiteit die je niet kunt veranderen en die geen probleem is.

Je begint je te herinneren wie er van je houden, want door deze situatie hebben ze je dat meer dan ooit laten merken. Je begint te accepteren dat de situatie het beste is, en je bent klaar voor de laatste fase.

Nu komt het beste, meest functionele onderdeel van relationele rouw. Dit is het moment dat je terugkijkt en alleen maar kunt leren van de situatie.

Een verzameling gebeurtenissen die je samen hebt meegemaakt en die je een nieuwe ‘jij’ (zelf)  hebben gegeven. Opeens ben je je ervan bewust dat wat er gebeurt is niet destructief is geweest.

Je bent nu een wijzer persoon, en je wenst de ander niets dan goeds toe. Hij of zij is immers niet de vijand, maar een partner tijdens de lange reis van het leven.

Leren is het laatste doel van rouw

Uiteindelijk is dit niets meer dan een reis, waarbij we moeten leren en ervaren wat het leven te bieden heeft. Ongeacht hoe moeilijk het zal zijn, en op de best mogelijke manier. Alles heeft twee kanten, en minstens een daarvan is goed.

In dit fragment uit het boek Men without women legt Murakami deze laatste fase perfect uit:

“Was het moeilijk voor je?”

“Wat?”

“Opeens alleen zijn, nadat je een helft van het geheel bent geweest?”

“Soms,” antwoordde ik eerlijk.

“Maar denk je niet dat als je jong bent, het noodzakelijk is om moeilijke en verdrietige periodes mee te maken? Ik bedoel, als onderdeel van het proces om volwassen te worden.”

“Denk je dat?”

“Het is als een boom: om groot en sterk te worden, moet je heftige winters doorstaan. Als het weer altijd lekker warm is, zou ik niet eens ringen in mijn stam hebben.”