Penopauze: mannen in de overgang - mythe of werkelijkheid?

Mannen in de overgang, bestaat er zoiets? Volgens sommige deskundigen kunnen symptomen als een verminderd libido of humeurigheid het gevolg zijn van penopauze, oftewel mannelijke overgang. Lees verder om hier meer over te weten te komen. 

Bestaat er echt zoiets als penopauze, of mannen in de overgang? Er zijn genoeg mannen van middelbare leeftijd die het hebben over symptomen als een verminderd libido, gewichtstoename, vermoeidheid, veranderingen in het slaappatroon en stemmingswisselingen.

Sommige deskundigen zeggen dat deze symptomen kunnen worden veroorzaakt door een gebrek aan testosteron, ook wel hypogondisme genoemd. Deze term omvat de hormonale, psychologische en seksuele symptomatologie van deze aard die oudere mannen of mannen van middelbare leeftijd ervaren.

Andere professionals gebruiken echter liever de term ‘penopauze’ of ‘andropauze’ om deze symptomen te omschrijven. Het gegeven dat de een het hypogondisme zou noemen en de ander penopauze, laat zien dat er binnen de medische gemeenschap sprake is van een gebrek aan consensus met betrekking tot de aard van deze aandoening.

Mannen in de overgang

Als je goed zou kijken naar de medische symptomen waar mensen van middelbare leeftijd over klagen, zou je kunnen denken dat zowel mannen als vrouwen het eigenlijk hebben over vergelijkbare dingen.

Tot nog niet zo lang geleden werd gedacht dat alleen vrouwen last kunnen hebben van overgangssymptomen. Inmiddels begint hier echter verandering in te komen.

Op basis van deze verandering, bedachten experts een term om te verwijzen naar het fenomeen wanneer deze symptomen zich voordoen bij mannen, namelijk ‘penopauze’.

Natuurlijk zijn de lichamelijke kenmerken en hormonale niveaus erg anders bij mannen dan bij vrouwen. Er zijn echter ook een paar lichamelijke veranderingen die kunnen leiden tot vergelijkbare medische klachten. De wetenschap blijft vooruitgang boeken op dit gebied en begint steeds meer licht te schijnen op deze kwesties.

Testosteron als de centrale speler in penopauze

Het testosterongehalte van mannen begint te dalen wanneer zij een leeftijd van 40 jaar bereiken. Vanaf die leeftijd blijft het elk jaar ongeveer met één of twee procent dalen. Zoals een artikel in de European Journal of Pain ook aangeeft, hebben zowel mannen als vrouwen testosteron. Het enige verschil is dat mannen meer testosteron hebben.

Testosteron is verantwoordelijk voor hormonale veranderingen en draagt bij aan de groei van spieren, botten en geslachtsorganen.

Het is dan ook niet zo gek dat een daling in het testosterongehalte kan leiden tot symptomen die verbonden zijn aan iemands seksuele functioneren. Het kan van invloed zijn op dingen als seksueel verlangen, het vermogen om een ​​erectie te krijgen of de productie van sperma.

Naast de invloed van testosteron op seksueel vlak, kan het ook andere lichaamsfuncties beïnvloeden, zoals de slaap. Sommige experts schrijven deze symptomen toe aan de penopauze.

Gebrek aan testosteron

Als een arts constateert dat er sprake is van een gebrek aan testosteron (met andere woorden, hypogonadisme) en hij/zij de diagnose medisch heeft bevestigd, kan de patiënt zich wenden tot hormonale behandeling.

Het probleem is dat sommige mannen deze hormonale behandelingen misbruiken. Ze maken er gebruik van zonder ze echt nodig te hebben.

De medische autoriteiten in de Verenigde Staten hebben mensen moeten waarschuwen dat deze behandelingen alleen mogen worden gebruikt door degenen die ze nodig hebben. Alleen mensen met een ziekte of aandoening die permanent invloed heeft op hun testosterongehalte, zouden er daarom gebruik van mogen maken.

Deze behandelingen zijn niet geschikt voor mannen die simpelweg het normale verouderingsproces doormaken. Gebruik niet zomaar testosteronpleisters, -pillen of -injecties zonder medische toezicht. Doe je dit wel, dan kun je jezelf hiermee blootstellen aan verschillende gezondheidsrisico’s.

Hypogonadisme

Recente studies die in het Spaans zijn gepubliceerd in het tijdschrift Mente y Cerebro (Geest en Brein) bevestigen het bestaan ​​van deze reeks symptomen.

Frank Sommer is uroloog aan het Universitair Medisch Centrum Hamburg-Eppendorf en ‘s werelds meest vooraanstaande expert op het gebied van de mannelijke gezondheid. Hij heeft kritiek op het feit dat de medische gemeenschap het niet eens kan worden over een naam voor deze reeks symptomen.

Zoals we eerder al hebben gezegd, wordt dit fenomeen door sommige experts ook wel ‘penopauze’ genoemd. Terwijl anderen het juist omschrijven met de term hypogonadisme. In feite maakt het echter niet uit hoe je het noemt, de symptomatologie van de patiënt blijft namelijk hetzelfde.

Volgens uroloog Frank Sommer hebben de mannen die bij hem langskomen niet per se last van dezelfde symptomen als vrouwen in de overgang. Toch lijken hun symptomen sterk op elkaar.

Sommer stelt voor om de symptomen van hypogonadisme te verdelen in drie categorieën: psychologisch, fysiek en seksueel. Als een patiënt last heeft van symptomen in elk van deze drie categorieën evenals een laag testosterongehalte, dan diagnosticeert hij hem met hypogonadisme.

Dit criterium is bedoeld om te voorkomen dat de diagnose uitsluitend op hormonale niveaus wordt gebaseerd. De rest van de symptomen zijn ook belangrijk. Deze indeling kan artsen ook helpen om onjuiste diagnoses te voorkomen.

Bovendien helpt het om misbruik van hormonale behandelingen te voorkomen. Dit is met name belangrijk wanneer de patiënt eigenlijk meer baat zou hebben bij andere vormen van therapie.

Hormonale behandelingen

Hormonale behandelingen voor de behandeling van hypogonodisme zijn vrij controversieel. Toch tonen veel onderzoeken aan dat dit type behandeling voor veel patiënten juist zeer positieve resultaten kan opleveren.

Veel mannen met hypogonadisme krijgen hormonale behandelingen toegeschreven, maar krijgen daarna toch weer last van dezelfde symptomen.

Veel artsen bekritiseren hormonale behandelingen omdat we niet veel weten over mogelijke bijwerkingen op de lange termijn. Sommige mogelijke bijwerkingen kunnen de bloedsomloop aantasten en leiden tot dingen als beroertes of hartaanvallen.

Hormonale behandelingen moeten de uitzondering in plaats van de regel zijn als het gaat om het behandelen van penopauze. Bij sommige mannen worden hun symptomen namelijk niet veroorzaakt door een laag testosterongehalte.

In plaats daarvan komen ze voort uit psychologische crises. Deze crises zijn afgeleid van de levensveranderingen die een man in deze nieuwe fase van zijn leven doormaakt. Als dit het geval is, raden deskundigen psychotherapeutische in plaats van hormonale behandelingen aan.

Psychologische behandelingen

Een stressvolle levensstijl, relatieproblemen, problemen met het lichaamsbeeld of levenscrises kunnen resulteren in zowel fysieke als psychologische aandoeningen. Veel professionals zijn het erover eens dat mannen vaak een deel van de symptomen van penopauze kunnen behandelen met psychologische therapie.

Dit type therapie kan zeer nuttig zijn om de emotionele veranderingen die mannen ervaren als ze ouder worden te beheersen. Ook kunnen veranderingen in de levensstijl helpen om veel van de symptomen te verlichten of verminderen. Zo kunnen veranderingen in de eet- en bewegingsgewoonten erg nuttig zijn.

De veranderingen die mensen ervaren naarmate ze ouder worden, zijn soms moeilijk te accepteren. Bepaalde persoonlijke en sociale conflicten maken het erg moeilijk om met dezelfde levendigheid door het leven te gaan als voorheen.

Fysieke veranderingen en gezondheidsproblemen kunnen ook veel invloed hebben op je humeur. De manier waarop je omgaat met je psychische toestand speelt echter een zeer belangrijke rol in de mate waarin je geniet van je heden en je toekomst. Het kan je ook helpen een beeld te krijgen van je verleden.

Een psychologische beoordeling kan daarom erg handig zijn om te leren omgaan met de nieuwe levensfasen.