Over borderline-persoonlijkheidsstoornis: wat gebeurt er met emoties?

Een van de dingen die we moeten weten over borderline-persoonlijkheidsstoornis is dat de mensen die eraan lijden moeite hebben met het managen van hun emoties. Hun emoties lopen over en ze vinden het moeilijk om stabiliteit te vinden.

Ze hebben wellicht vele emotionele ups en downs die hun relatie met de buitenwereld hindert. Precies om die reden hebben ze gespecialiseerde hulp nodig om bruikbare tools aan te leren voor sociaal gedrag.

Mensen met een borderline-persoonlijkheidsstoornis worden gekarakteriseerd door een rigide en inflexibele manier van functioneren.

Ze hebben moeite zich te relateren aan anderen, hebben een ongepaste manier van sociaal functioneren, last van een evidente emotionele instabiliteit en een zeer negatief zelfbeeld.

Maar waarom is het zo moeilijk voor mensen die deze stoornis hebben om hun emoties te managen?

Over borderline-persoonlijkheidsstoornis

De biosociale theorie van borderline-persoonlijkheidsstoornis

De biosociale theorie stelt dat het voornaamste probleem van BPS een gebrek aan emotionele regulatie is. En dit tekort kan meerdere oorzaken hebben.

Deze oorzaken zijn o.a. een biologische predispositie, een context van een vermijdende omgeving en de interactie van deze twee. De theorie stelt dat emotionele disbalans voortkomt uit een emotionele kwetsbaarheid en een gebrek aan effectieve managementstrategieën om met emoties om te gaan.

Emotionele kwetsbaarheid wordt gedefinieerd als overgevoeligheid voor welke emotie dan ook, ongeacht de waarde (positief, negatief of neutraal).

Deze overgevoeligheid zorgt er vaak voor dat een persoon met BPS op een zeer intense en variabele manier reageert. Zo’n intensiteit produceert een disbalans, die voor mensen met BPS moeilijk te herstellen is.

Aan de andere kant hebben de instabiliteit en het gebrek aan emotionele regulatie volgens de biosociale theorie een biologische basis. Dit betekent echter niet dat het erfelijk is.

De biologische predispositie kan per persoon verschillen. Dit is de reden waarom er tot op heden nog geen enkele biologische factor is gevonden die in alle gevallen van een borderline-persoonlijkheidsstoornis voorkomt.

Een niet-validerende omgeving binnen de familie beïnvloedt de regulatie van emoties

Een factor die meespeelt bij het bemoeilijken van het reguleren van emoties bij mensen met (en zonder) BPS is de familiecontext waar ze in opgroeien. Therapie wijst uit dat families doorgaans de emotionele behoeftes van hun kinderen niet hebben gevalideerd. Hun omgeving ziet emotionele uiting als onbelangrijk.

Een niet-validerende familie kan een hoop schade aanrichten aan het zelfvertrouwen van een persoon, aangezien deze in de kindertijd wordt gevormd. Als ouders een kind negeren of op een extreme manier reageren op zijn behoeftes, zal hij leren dat het niet belangrijk is om te leven met afwijzing en zonder begrip.

De kritische omgeving leidt tot frustratie, woede, verdriet en angst en wordt onderdeel van de persoonlijkheid van het kind.

Als het kind bijvoorbeeld huilt noemen de ouders hem een ‘huilebalk’, in plaats van hem aandacht te geven en erachter te komen wat er mis is. Dus leert het kind dat het slecht is om zijn gevoelens te laten zien en dat hij zal worden berispt als hij dat wel doet.

Het kind leert zo zijn emoties op een extreme manier te uiten, of hij onderdrukt ze volledig, omdat deze disfunctionele uiting zich verder ontwikkelt.

Hoe reageren mensen met BPS op emoties?

Extreme intensiteit en emotionele gevoeligheid

Mensen met een borderline-persoonlijkheidsstoornis zijn erg gevoelig voor externe ervaringen omdat ze bang zijn voor verlating. Dat is waarom ze op elke emotie extreem reageren, of het nu angst of vreugde is.

Ze lijden aan een erg gemarkeerde emotionele instabiliteit die ze moeilijk onder controle krijgen. Zo hebben ze bijvoorbeeld vaak episodes van intense angst en frustratie die zich manifesteren in oneerbiedig gedrag.

Moeilijk terug te komen naar emotionele neutraliteit

Weer tot rust komen na de intensiteit waarmee ze emoties ervaren is niet gemakkelijk. Ze kunnen erg impulsief zijn en moeite hebben met het moduleren van hun emoties wanneer iets hen dwarszit. Zozeer zelfs dat ze vaak onvrijwillig de controle over hun acties overdragen aan hun eigen emoties.

Daarnaast worden mensen met BPS ook gekarakteriseerd door onverstandige, radicale en erg wispelturige opinies. Hun instabiliteit raakt op deze manier ook elke sociale steun die ze hebben.

Ze ontvangen doorgaans minder steun. En de mensen die wel bij hen blijven begrijpen dat een groot deel van het impulsieve gedrag dat deze mensen laten zien onderdeel is van de stoornis.

Een diepe leegte en bedroefdheid

Een gevoel van leegte komt vaak voor bij mensen die lijden aan een borderline-persoonlijkheidsstoornis. Niets vervult hen. Dit genereert een enorme, algehele leegte en een bedroefdheid die moeilijk uit te leggen of te uiten is.

Dus uiteindelijk dragen ze in hun emotionele rugtas een verdriet met zich mee waar ze niet van af kunnen komen.

Opgekropte woede en zelfbeschadiging

Ze hebben een hoop moeite met het reguleren van hun woede. Dat is de reden waarom ze ofwel uitbarsten in woede, ofwel hun woede opkroppen tot op het punt van zelfverminking. Zelfbeschadiging is een manier om hun woede te uiten omdat ze geen andere manier kennen.

Ze moeten leren om met hun woede om te gaan, bewust de energie kanaliseren zodat het er niet uitkomt op een manier waar ze later spijt van krijgen.

Hoe emoties te reguleren bij een borderline-persoonlijkheidsstoornis?

Een eerste stap is het leren accepteren en valideren van hun emoties zoals ze deze voelen. Het identificeren welke emoties er zijn voordat ze overlopen. Vervolgens deze accepteren zoals ze naar boven komen, zonder te proberen om de realiteit te ontkennen.

Het zal belangrijk zijn om te leren hoe ze hun emotionele ellende kunnen tolereren door middel van emotionele regulatiestrategieën.

De therapie waarmee de beste resultaten worden behaald is DBT (Dialectische gedragstherapie), ontwikkeld door Marsha Linehan. Deze therapie richt zich op het aanleren van sociale en motiverende vaardigheden om impulsieve en suïcidale gedragingen te verminderen. Het idee erachter is om patiënten te helpen de wereld te zien als een plek waar er ook ruimte voor hen is.

De emotionele vaardigheden van mensen met BPS verrijken is een erg belangrijk aspect om hun sociaal en persoonlijk aanpassingsvermogen te verbeteren.

Om dit artikel af te ronden: individuele therapie, groepstherapie en zelf thuis het nodige werk verrichten zal essentieel zijn, mits dit alles georganiseerd en onder toezicht van een specialist gedaan wordt.

Bibliografie:

Linehan Marsha.M (2003) Manual de tratamiento de los trastornos de personalidad límite. Paidós.

American Psychiatric Association (2014). DSM-V. Manual Diagnóstico y estadístico de los trastornos mentales. Editorial Médica Panamericana.