Ontrouw en de waarheid over geliefden

Hoewel de definitie van ontrouw soms enigszins controversieel is, kunnen we het in principe zien als een gebroken verbond van emotionele en seksuele exclusiviteit, waarbij een van de partners een relatie aangaat met een derde. Het verbond, dat wel of niet expliciet gesloten kan zijn, wordt verbroken. Hiermee wordt het vertrouwen van de relatie ondermijnd, en kan er in de meeste gevallen zelfs onherstelbare schade worden aangericht.

Historisch gezien werd ontrouw lang niet altijd afgekeurd en waren er zelfs tijden waarin dit gedrag juist werd aangemoedigd, met name aan de kant van mannen.

Vanwaar onze drang om trouw aan elkaar te zijn?

Tussen de vele elementen die trouw kunnen bemoedigen, is liefde een van de meest belangrijke.

Waarden als vertrouwen en overtuigingen als: ‘Relaties zijn gebaseerd op loyaliteit’. ‘Ik heb controle over mijn verlangens’, ‘Ik heb meer te verliezen dan te winnen’, ‘Ik wil iemand anders niet iets aandoen wat ik zelf ook niet wil ondergaan’, voeren vaak de boventoon.

Andere factoren die vaak een belangrijke rol lijken te spelen, zijn de druk die we voelen van de maatschappij of onze familie om een trouw mens te blijven. De regels waar we thuis mee zijn opgegroeid, sociale druk, instituties of religieuze overtuigingen kunnen erg veel controle uitoefenen over dit soort verlangens.

Daarnaast kan ook schaamte vaak helpen om ontrouw te voorkomen. Aangezien het ervoor zorgt dat we bang zijn dat we het gevoel dat we een ander hebben bedrogen niet kunnen verdragen.

De gezondste oorzaak van onze drang om trouw te blijven is echter het gegeven dat we toegewijd willen zijn aan onze partner. Dit gegeven wordt vaak belangrijker naarmate de verliefdheid overgaat, aangezien het verbond dan al gesloten is, en affectie, vriendschap en respect dan de factoren zijn die onze trouw hooghouden.

Wat gaat er schuil achter ontrouw?

Op basis van de factoren die in de afgelopen jaren geassocieerd zijn met mensen die vreemdgaan, hebben we het volgende lijstje samengesteld:

• Gebrek aan liefde: In dit geval hebben we het over situaties waarin de sterke gevoelens die ooit bestonden verloren zijn gegaan. ‘Ik vind je leuk, maar ik houd niet van je.’ Dit kan het idee ondersteunen dat iemand door een ander te vinden trouw is aan zichzelf en zijn gevoelens, ondanks dat hij hiermee zijn huidige partner bedriegt.
• Verveling en routine: Soms ervaren een of beide partners een gebrek aan stimulering in de relatie, en kan dit gebrek ervoor zorgen dat ze deze stimulering ergens anders gaan zoeken. Dit komt natuurlijk vaker voor bij mensen die de behoefte hebben om voortdurend gestimuleerd te worden en die de motivatie die nodig is om een relatie in stand te houden niet kunnen vinden of bevorderen.
• IJdelheid: Voor mensen die narcistische neigingen hebben kan het voortdurend verleid worden door anderen een grote bron van motivatie zijn om vreemd te gaan. Deze mensen baseren hun eigenwaarde op hoeveel mensen ze voor zich kunnen winnen. Jezelf aantrekkelijk voelen en in staat zijn anderen aan te trekken kan enigszins bijdragen aan je gevoel van eigenwaarde, maar kan er onbewust ook voor zorgen dat je gescheiden raakt van je partner.
• Overtuigingen: Sommige overtuigingen hechten misschien een bepaalde voorkeur aan bepaald gedrag, zoals ‘Alleen deze ene keer’, ‘Niemand hoeft het te weten’, ‘Ik ga deze kans niet laten schieten’, ‘Iedereen doet het’, ‘Ik kan toch nooit volledig trouw zijn’, ‘Mannen zijn nu eenmaal zo’ en ‘Het is maar seks’, alsof dit soort overtuigingen hun handelingen op de een of andere manier rechtvaardigen.
• Waarden: Misschien heeft iemand een moreel kompas dat ontrouw niet afkeurt of ziet als iets negatiefs.
• Communicatieproblemen: Wanneer een koppel problemen liever verborgen houdt in plaats van onder ogen komt, dan kan dit wrok genereren en verschillen vergroten die ervoor zorgen dat beiden steeds minder geïnteresseerd raken in de ander.
• Eenzaamheid: Je alleen voelen in een relatie is erg moeilijk om te verdragen. Wanneer een van de partners in de relatie zich alleen voelt en het gevoel heeft alsof de relatie afstandelijk en onbevredigend is, dan kan dit ervoor zorgen dat hij de behoefte krijgt om het gezelschap op te zoeken van een derde.
• Gebrek aan seksuele bevrediging: Wanneer er op seksueel vlak sprake is van ontevredenheid in de relatie, dan kan dit het idee ondersteunen om iemand te zoeken die beter bij ons past en die ons wel kan bevredigen.
• Emotionele ontbering: Als er sprake is van emotionele afstandelijkheid, als er geen sprake is van positieve erkenning en als een van de partners zich niet gewaardeerd voelt en het gevoel heeft alsof de ander niet naar hem verlangt, dan kan dit er ook voor zorgen dat hij op zoek gaat naar iemand die hem wel het gevoel kan geven dat hij aantrekkelijk is.
• Hoge verwachtingen van de relatie: Overdreven onrealistische en hoge verwachtingen in relatie tot je partner kunnen leiden tot grote teleurstellingen. Dit zorgt ervoor dat er afstand tussen jullie ontstaat en dat de persoon met de hoge verwachtingen ergens anders op zoek gaat naar die ‘ideale persoon’ die wel aan zijn verwachtingen kan voldoen.
• Traumatische ervaringen: Wanneer bepaalde dingen het moeilijk maken om elkaar te steunen, en er sprake is van miscommunicatie, een gebrek aan genegenheid en een onvermogen om met stressvolle situaties om te gaan, dan kan dit ervoor zorgen dat er afstand tussen twee mensen ontstaat, waardoor ze sterker gemotiveerd worden om op zoek te gaan naar iemand anders.
• Sociale druk: Ook druk van buitenaf kan ervoor zorgen dat iemand verleid wordt om vreemd te gaan. Sommige sociale modellen bevorderen dit soort ‘feiten’, zoals het mannelijke prototype dat juist aantrekkelijk is omdat hij meerdere partners heeft en seks heeft met jan en alleman.
• Nieuwsgierigheid: Op zoek gaan naar iets nieuws en nieuwsgierig zijn om van alles uit te proberen kan er zeker voor zorgen dat iemand de behoefte krijgt om vreemd te gaan. Soms is het zo dat mensen die van nature introvert zijn, of iets verlegener, het makkelijker vinden om toe te geven aan hun verlangen naar iets nieuws, dan om hun partner te vragen om iets te veranderen of iets nieuws te proberen.
• Een drang naar avontuur: De behoefte aan nieuwe en opwindende emoties komt vrij vaak voor, met name bij mensen die een zeer intense en veranderlijke levensstijl hebben.

Geef de hoop echter nog niet op! Zowel wanneer je deze eigenschappen herkent bij jezelf als wanneer je ze herkent in je relatie, is het mogelijk om eraan te werken. Bijvoorbeeld door middel van therapie en door op zoek te gaan naar alternatieve manieren om een bevredigende relatie op te bouwen en in stand te houden.