Neuroleiderschap: neurowetenschap en organisatorische vaardigheden combineren

Neuroleiderschap is een nieuwe benadering die, in tegenstelling tot wat velen misschien denken, een warmer en menselijker soort leiderschap bevordert. Het doel is dat elk van de leden een belangrijke bijdrage levert aan de betreffende organisatie.

Neuroleiderschap is een concept waarin neurowetenschap en organisatiepraktijken met elkaar verbonden zijn. Het doel is om de effectiviteit van leiderschap te verbeteren op basis van een grondig begrip van hoe het menselijk brein werkt. Het pakt de hersenen aan van leiders, maar ook van arbeiders en zelfs consumenten.

Werkzaamheden krijgen een nieuwe betekenis als je ze vanuit een neurowetenschappelijk perspectief bekijkt. In feite richt neuroleiderschap zich op het vinden van nieuwe perspectieven voor aspecten als besluitvorming, samenwerking en teamwerk, emotieregulatie, probleemoplossing en veranderingsprocessen.

Al deze activiteiten kunnen anders worden benaderd als ze worden geïnterpreteerd vanuit de kennis die de neurowetenschap biedt. Het begrijpen van het brein aan het werk heeft echter niets te maken met proberen het te manipuleren. Er wordt gezocht naar de voorwaarden om alles beter te laten werken.

De principes van neuroleiderschap

De eerste keer dat het concept van neuroleiderschap werd gebruikt, was in 2005 in een publicatie van Harvard University, getiteld Harvard Business Review (Engelse link). Een jaar later werden de theorieën en principes van deze nieuwe tool verzameld door David Rock en Jeffrey Swartz in hun artikel, The Neuroscience of Leadership.

Op basis van wat ze voorstelden, zijn dit de principes van neuroleiderschap:

• Elk brein is uniek. Daarom zijn processen met de neiging om mensen te standaardiseren of te homogeniseren niet nuttig. Inderdaad, elk individu vertoont zijn eigen bijzonderheden.
• Beloningssystemen zijn essentieel. Positieve bekrachtigingstechnieken zijn veel effectiever dan sancties of straf.
• Er zijn geen handelingen zonder emoties. De grootste motivatie voor actie is emotie. In feite reageren de hersenen veel sneller op een emotionele stimulus. Dit beïnvloedt de openheid voor leren en motivatie.
• Informatie beïnvloedt verwachtingen en gedrag. Het gebrek aan of overdaad aan informatie, evenals het gebrek aan duidelijkheid, zijn aspecten die de verwachtingen en het gedrag van mensen aanzienlijk veranderen.
• De geest is geprogrammeerd om samen te werken. De bereidheid om met anderen om te gaan op zoek naar consensusoplossingen voor complexe problemen is bijvoorbeeld aangeboren.
• Ervaring bepaalt gedrag. Gebeurtenissen uit het verleden blijven de manier van handelen markeren totdat er andere ervaringen zijn die een nieuwe koers bepalen.

De voordelen van neuroleiderschap

De eersten die profiteren van neuroleiderschap zijn de leiders zelf. Dat komt omdat ze hun managementstijlen (Spaanse link) kunnen aanpassen aan effectievere parameters. Bovendien verruimt dit perspectief hun eigen blikken en stelt het hen in staat om de moeilijkheden en mogelijkheden van de mensen die ze begeleiden beter te begrijpen.

Deze tool maakt het ook mogelijk om de tevredenheid van de werknemers te verhogen. Zo ontstaat er meer cohesie in teams en komen er minder conflicten voor. Dit is ook goed voor de motivatie en het gevoel van verbondenheid.

Daarnaast faciliteert neuroleiderschap de processen van verandering en leren. Het vermindert de onzekerheid en stress die vaak aanwezig zijn als iemand met een nieuwe situatie wordt geconfronteerd. Met deze tool bereikt men een uitgebreidere aanpassing.

De toepassingen

Er zijn veel specifieke situaties waarin de principes van neuroleiderschap kunnen worden toegepast. Hier zijn er een paar:

• Leveringsdata. Als deze onder druk staan, reageren de hersenen met stress en dan zijn ze minder efficiënt. Het ideaal is om dit aspect flexibeler te maken. Als het echter niet mogelijk is, om stress te compenseren met positieve prikkels.
• Positief leiderschap. In deze benadering hecht men veel belang aan de emoties van de leider en die van anderen. Er zijn ook aanwijzingen dat dit vaak leidt tot betere beslissingen en meer efficiëntie in werkteams.
• Kwalitatieve evaluaties. Werknemers voelen zich veel gemotiveerder wanneer men hen op een meer omvattende manier evalueert, dan dat men hen alleen ziet als iemand die aan hun verwachtingen heeft voldaan. Neuroleiderschap bevordert subjectievere en warmere evaluaties.
• Wereldwijde motivatie. Geld is niet de enige stimulans om te werken. Sterker nog, een coöperatieve en inclusieve omgeving kan vaak nog motiverender zijn. Aan de andere kant kunnen uitsluiting en afwijzing dezelfde effecten hebben als fysieke pijn.

Neuroleiderschap is gebaseerd op een meer realistisch begrip van de mens en is gebaseerd op wetenschappelijke kennis. Het is een nieuwe tool, maar wel eentje die in de nabije toekomst een zeer prominente plaats belooft te krijgen in organisaties.