Nep-freelancing: niet alleen in Spanje

Het gebruik van een freelancer om het werk van een fulltime werknemer te doen is wettelijk fraude en heeft ernstige gevolgen voor het betreffende bedrijf. In dit artikel zullen we deze veelvoorkomende kostenbesparende maatregel nader bekijken.

Beoordeeld en goedgekeurd door de psycholoog Gema Sánchez Cuevas.

Geschreven door Patricia Grande Yeves

Laatste update: 27 december, 2022

Nep-freelancing is wanneer een bedrijf een zelfstandige ondernemer inhuurt om het werk van een fulltime positie te doen, zonder de daarbij behorende voordelen te bieden. Het is een illegale strategie om kosten te besparen, die sommige bedrijven gebruiken.

Sinds de economische crisis is nep-freelancing in opkomst. Het stelt bedrijven in staat om de belastingen en andere kosten die ze zouden maken door iemand fulltime in dienst te nemen, te vermijden.

Hoewel dit op korte termijn voordelig kan zijn voor bedrijven, is het frauduleus en heeft het ernstige juridische implicaties. We zullen hier bespreken hoe nep-freelancers te identificeren en de juridische implicaties van het inhuren van deze freelancers.

Wat is nep-freelancing en hoe kun je het identificeren?

Spanje heeft geen officiële wettelijke definitie van nep-freelancing. In feite is een nep-freelancer iemand die voor belastingdoeleinden als een zelfstandige ondernemer staat geregistreerd, maar die voor een bedrijf werkt alsof hij een fulltime werknemer is.

Om deze situatie met betrekking tot nep-freelancing beter te begrijpen, kunnen we kijken naar het statuut van Spaanse werknemers. Daar zul je de volgende kenmerken zien:

• Het bedrijf bepaalt het loon van de werknemer.
• Een werknemer moet zich houden aan de regels en richtlijnen van het bedrijf. Met andere woorden, ze werken niet onafhankelijk.
• Een werknemer gebruikt de middelen, faciliteiten en bedrijfsstrategieën van het bedrijf.

Nep-freelancers zijn zelfstandige ondernemers die de richtlijnen van het bedrijf volgen en de middelen van het bedrijf gebruiken. Ze ontvangen ook een redelijk en vast salaris.

Het hangt natuurlijk af van het aantal uren dat de freelancer werkt, maar het valt altijd binnen de marges die het bedrijf heeft vastgesteld. Ze hebben dus geen werkautonomie. Ze doen wat hun supervisors hen opdragen en ze gedragen zich als een fulltime werknemer.

Het is een tegenstrijdige en schadelijke situatie. Dit komt omdat werknemers bepaalde rechten hebben die nep-freelancers niet hebben, omdat ze niet als fulltime werknemers worden beschouwd.

De wettelijkheid van deze situatie

Juridisch gezien is het belangrijkste niet wat de documenten zeggen. Het volstaat namelijk om te verwijzen naar het typische “contracten zijn wat ze zijn, niet wat werknemers zeggen dat ze zijn.”

Uiteindelijk volgt de ‘freelancer’ de vereisten en voorwaarden van een fulltime medewerker. Als gevolg hiervan plegen de betrokken partijen fraude. Het bedrijf betaald namelijk niet wat het zou moeten betalen als ze daadwerkelijk iemand fulltime in zouden huren.

Bedrijven maken gebruik van nep-freelancers om de kosten te voorkomen die ze zouden hebben bij het inhuren van werknemers. Maar dit soort fraude heeft ernstige gevolgen, waaronder boetes.

Wat zijn de nadelen van nep-freelancing?

Aangezien de werknemer technisch gezien een zelfstandige ondernemer is, zijn de normale wetten die werknemers beschermen niet op hen van toepassing. Dat betekent dat er geen minimumloon, betaalde vakantie, ziektedagen, bonussen of andere voordelen zijn, die een gewone werknemer wel zou hebben.

Tegelijkertijd registreren en betalen freelancers belasting als zelfstandige. Nep-freelancers moeten hetzelfde doen. Niet alleen dit, maar als er iets gebeurt, hebben nep-freelancers geen recht op werkloosheidsuitkeringen (tenzij ze zelf in het systeem hebben betaald).

Tot slot ontvangen ze geen ontslagvergoeding als ze ontslagen worden of als hun functie overbodig wordt, tenzij ze in het begin een overeenkomst met het bedrijf hebben gesloten.

Deze illegale situatie is gemakkelijk te bewijzen. Als je dus als een nep-freelancer werkt, spreek je dan uit. Het bedrijf krijgt een boete voor het niet registreren van jou als werknemer en het niet verstrekken van de voordelen. Je kunt ook eisen dat zij sociale verzekeringskosten en belastingen betalen met terugwerkende kracht van de afgelopen vier jaar.

Als je jezelf in deze situatie bevindt in Spanje en je besluit je tegen het bedrijf uit te spreken, dan kun je een klacht indienen bij de Sociale Rechtbank of bij de Arbeidsinspectie. (We hebben het hier over Spanje, maar elk land heeft uiteraard regels hoe te handelen in dit soort situaties).

Economisch afhankelijke freelancers

Om dit probleem op te lossen heeft de Spaanse overheid een categorie gecreëerd met de naam ‘Economisch Afhankelijke Zelfstandigen’.

Dit is een soort contract dat freelancers kunnen gebruiken als ze 75% of meer van hun loon ontvangen van één enkele klant. Op het eerste gezicht lijkt dit misschien op het legaliseren van nep-freelancing. Het biedt echter enkele voordelen voor zelfstandigen:

• Het recht op werkloosheidsuitkeringen.
• Zwangerschapsverlof.
• 18 dagen onbetaalde vakantie.

Maar is deze oplossing geschikt voor het huidige probleem? Het contract voor economisch afhankelijke freelancers biedt immers niet veel voordelen. Het maakt het ook onmogelijk een subcontract aan een andere werknemer te geven en je moet nog steeds belastingen voor zelfstandigen en sociale zekerheidslasten betalen.

Kortom, het is belangrijk om deze mogelijkheden in gedachten te houden wanneer het tijd is om een contract met een bedrijf te tekenen. Laat ze niet van je profiteren en je onder druk zetten in een juridisch precaire situatie.

Veel bedrijven, zoals bijvoorbeeld Glovo en Deliveroo (beide met nog onbesliste rechtszaken tegen hen wegens nep-freelancing), profiteren ten koste van de rechten van hun werknemers.