Sommige mensen hebben snel een oordeel klaar maar zijn traag in zelfcorrectie 

Sommige mensen hebben zeer snel een oordeel klaar over anderen en zijn hierin grof en meedogenloos. Ze laten zich leiden door een bekrompen perspectief en een leeg hart, zonder een greintje empathie. In hun geest werd het zaad van egocentrisme geplant. En dit zaad planten ze zelf ook in hun omgeving.

Van onze fouten, vooroordelen en misvattingen leren is een kunst die erg moeilijk te verwerven is. Ten eerste komt dit doordat het vereist dat de muur van ons ego afgebroken wordt. Dit betekent dus dat de fundamenten van iemands identiteit opnieuw gestructureerd moeten worden. Hoe kan je toegeven dat je verkeerd zat om een ander te veroordelen als je geleerd hebt om dat wat je niet kent, te wantrouwen.

We leven in een samenleving waar waardeoordelen overheersen. Iedereen weet hoe we tegenwoordig met elkaar omgaan. Soms maakt het niet uit hoeveel inspanning je ergens in steekt. Want er zijn altijd wel mensen die jou een label opplakken om je zo te onderscheiden in deze wereld van complexe flora en fauna. Maar het maakt niet uit dat deze wereld even chaotisch is als een jungle. Het maakt niet uit hoe vaak mensen je beoordelen of jou valse labels opplakken.

Het zijn slechts woorden, lege daden, achtergrondlawaai. Want in een ingewikkelde wereld als deze is het enige dat waarde heeft, authenticiteit. Dat is het enige dat je elke dag en op elk moment moet proberen te behouden.

We hebben allemaal weleens snel een oordeel klaar, soms met goede en soms met slechte bedoelingen

We doen het allemaal. Iedereen velt in zijn dagelijks leven en in zijn relaties waardeoordelen. Maar in plaats van deze psychologische hulpbron als negatief te zien moet je het accepteren voor wat het echt is. Het is een natuurlijke behoefte om het onbekende te evalueren en te beheersen.

Snel een oordeel klaar hebben is een overlevingsmechanisme. Maar de manier waarop je het doet, wordt rechtstreeks gevoed door je persoonlijkheid. Je verstokte vooroordelen en de flexibiliteit van je denken bepalen hoe je een oordeel vormt. Volgens een onderzoek dat werd uitgevoerd aan de Harvard Universiteit spenderen mensen niet meer dan een paar seconden om iemand te evalueren. Onze oordelen zijn eigenlijk op twee kernvragen gebaseerd:

• Kan ik deze persoon vertrouwen?
• Verdient deze persoon mijn respect?

Psychologen van Harvard verwijzen naar de eerste vraag als warmte en naar de tweede als competentie. Als je over competentie spreekt vanuit het perspectief van werk, dan is het een essentiële factor. Kan deze persoon onze productiviteit garanderen? Is het een respectvolle leider? Is hij creatief en motiverend? Kan ik met hem in een team werken?

Anderzijds is warmte of vertrouwen één van de belangrijkste aspecten in ons leven. Het is eigenlijk cruciaal voor onze overleving. Vertrouwen betekent in staat zijn om te delen, te binden en te groeien. Daarom beoordelen we anderen op basis van wat we zien en welk gevoel ze ons geven. Het helpt ons om te bepalen of we die persoon kunnen vertrouwen of niet.

Maar het is duidelijk dat we het niet altijd juist hebben…                                 

Slecht oordelen en de waarde van zelfcorrectie

Als snel een oordeel klaar hebben deel uitmaakt van onze overleving, dan moeten we weten hoe we een slechte beoordeling kunnen accepteren en ervan leren. Maar zoals we al weten, is deze houding niet echt in overvloed aanwezig. Elk oordeel dat je vormt, maakt deel uit van je diepste zelf. Je opvoeding, waarden, ervaringen en interpretaties, hoe juist of onjuist ze ook zijn, bepalen hoe je oordeelt.

Het vergt nederigheid om een slecht oordeel te aanvaarden als een fout. Wijsheid komt van het in staat zijn om denkkaders opnieuw op te bouwen en zo onze samenleving met anderen te verbeteren. Maar het houdt vooral verandering in. Als je in staat bent om anderen te beoordelen, moet je ook in staat zijn om jezelf te beoordelen.

Leer hoe je controle kunt krijgen over kwetsende oordelen

We weten al dat we bijna instinctief oordelen vellen. Een eerste stap om kwetsende vooroordelen en stereotypen te vermijden is een meer beschouwende houding aannemen. Voor je tot een conclusie komt over iemand of iets, probeer de volgende zaken te onthouden:

• Elk oordeel dat je velt, weerspiegelt een deel van jezelf. Vraag jezelf wat ervoor zorgde dat je deze gedachten ontwikkelde. Waarom vel je dit oordeel of kies je dat specifieke label?
• Verbind gedragingen niet met ‘types personen’. Elke persoon is een unieke entiteit. Probeer geen oordeel vast te ketenen aan een persoon. Want die is net als jij vrij geboren en uniek.
• Zoek het goede in elke persoon. Misschien geloof je het niet en vind je het aanvankelijk moeilijk om het te zien. Je vindt iemand misschien onbetrouwbaar omwille van zijn imago. Maar hij verbergt misschien dingen waar jij nog wat van kan leren of een grootsheid die je kan imiteren. Wellicht heeft hij deugden die jou kunnen inspireren.

Probeer ten slotte ook om je goed te voelen over jezelf. Want mensen die in harmonie zijn met zichzelf, die tevreden zijn met wie ze zijn en met wat ze hebben, beoordelen anderen niet. Mensen die hun leegheid vullen met de verzekering van een goed zelfvertrouwen zien geen gebreken waar er geen zijn. Ze gaan niet op zoek naar slachtoffers op wie ze hun tekortkomingen kunnen projecteren.