Mannelijk chauvinisme: Een probleem om op te lossen

Seksistische mannen en vrouwen vormen en bestendigen een achtergebleven en onrechtvaardige samenleving. Deze houding kan duidelijk of op een subtielere manier uitgedrukt zijn. Chauvinisme is gebaseerd op een autoritarisme dat net zo roestig en oud is als schadelijk. Het oplossen en wegspoelen van deze instellingen en mentaliteit van mensen is de verantwoordelijkheid van iedereen.

Het systeem

Victor Hugo zei dat de eerste gelijkheid gelijkwaardigheid is. Dit was twee eeuwen geleden. Andere schrijvers en denkers zoals Mary Wollstonecraft, Virginia Woolf, Simone de Beauvoir of Emilia Pardo Bazan hebben ook hun ideeën gedeeld om ons wakker te schudden. Hun ideeën en gedachten hebben de potentie om ons te helpen vooruitgang te boeken met gelijkheid en vrijheid. Het lijkt er echter vaak op dat we de startstreep amper voorbij zijn gegaan met onze prestaties op het gebied van gendergelijkheid.

De vrij gekozen president van de Verenigde Staten heeft bijvoorbeeld zeer duidelijke opvattingen over het vrouwelijk geslacht. Hij zei: “Vrouwen zijn in wezen esthetisch aantrekkelijke objecten.” We leven in een wereld waar vrouwen in vrijwel elke context geseksualiseerd en minderwaardig worden gemaakt. Maar ook een wereld waar juist de wetten stinken naar chauvinisme, autoritarisme en patriarchaat. Deze wetten en systemen blijven van generatie op generatie bestaan, van de ene wetgevende macht naar de andere.

Ons systeem zit boordevol gaten en vooroordelen. We weten dit allemaal. Het oplossen van de psychologische, sociale en politieke basis is niet iets dat we van de ene dag op de andere kunnen doen. Veranderen van systeem betekent het veranderen van de mentaliteit van de mensen. De enige manier om dat te doen is door vastberadenheid en samenwerking. Als we niet iedereen aan boord kunnen krijgen, hebben we op zijn minst een goede meerderheid nodig.

Chauvinistische mannen en vrouwen zijn het probleem van iedereen

Chauvinistische mannen en vrouwen zijn overal om ons heen. Ze zijn in onze gezinnen, op het werk en tussen onze vrienden. Misschien ben jij zelf chauvinistisch. Misschien behoor je tot de mensen die het chauvinisme beoefenen en bestendigen zonder het zelfs te beseffen.

Je acties, opmerkingen of reacties kunnen in hun kern chauvinistisch zijn. Dat betekent niet dat je een slecht persoon bent. Het is eerder een weerspiegeling van je opleiding. Het geeft ook weer hoe cultuur ons allemaal beïnvloed op een stille, aanhoudende en bestudeerde manier. Je kan zelfs iemand zijn die openlijk ongelijkheid en geweld tegen vrouwen veroordeelt. Niettemin kunnen de meesten van ons in de valkuil van chauvinisme vallen als we het het minst verwachten.

Daarom is het zo belangrijk om dit cruciale punt te begrijpen: chauvinistische mannen en vrouwen worden niet op die manier geboren. Het is geen aangeboren kenmerk. Het is ook niet het gevolg van een of andere hersenverbinding waardoor we op een bepaalde manier handelen. Net zoals je leert lezen, fietsen of onregelmatige werkwoorden in een andere taal uit het hoofd leert, ‘leren’ mensen ook om seksistisch te zijn. We volgen het voorbeeld van anderen en internaliseren ze.

Chauvinisme dat je niet kunt zien

Seksistische en chauvinistische mannen en vrouwen zijn het product van een omgeving die mannen als superieur behandelt. Ze absorberen en internaliseren dit idee in de loop van hun kindertijd en adolescentie. We weten bijvoorbeeld dat genderstereotypen al op jonge leeftijd worden verworven. Niet zo lang geleden publiceerde Science Magazine een artikel waaruit bleek dat meisjes zich op 6-jarige leeftijd ‘minder slim’ gaan voelen dan jongens.

Meisjes beginnen zich minder slim te voelen vanwege de manier waarop we onze kinderen opvoeden. Het is het resultaat van wat ze zien in hun dagelijkse leven en de ideeën die we hen communiceren. Wanneer we bijvoorbeeld jongens opvoeden, bevestigen we constant hun individualiteit. Dit is de overkoepelende eigenschap van het chauvinisme waar kracht en superioriteit heersen. Het is het beeld dat mannen ten koste van alles moeten behouden. In deze machoclub zijn de enige toegestane emoties autoriteit en libido.

Gooi het juk van het chauvinisme af

Het juk van het chauvinisme van de hand doen is niet gemakkelijk. Recente bewegingen zoals #MeToo of de Spaanse beweging #Cuentalo brengen deze problemen echter aan het licht. Deze virale verschijnselen voldoen aan een behoefte. Ze geven sociale steun aan vrouwen en moedigen hen aan zich uit te spreken. Ze geven vrouwen kracht en laten hen weten dat ze niet alleen zijn.

Het tweede ding dat deze campagnes kunnen bereiken is vrij interessant. Ze verhogen het bewustzijn roepen onrecht op dat altijd al heeft bestaan. Ze werpen licht op discriminatie, geweld tegen vrouwen, seksualisering van vrouwen en de seksistische wetten die altijd al hebben bestaan. Chauvinistische mannen en vrouwen zijn er nog steeds, daar bestaat geen twijfel over. Maar meer mensen spreken dagelijks over hun gedrag en houding.

Als we onszelf kunnen bevrijden van de beperkingen van het chauvinisme, winnen we allemaal. We zullen allemaal makkelijker ademen en vrijer zijn. Er zijn mensen die denken dat we “voldoende” gelijkheid hebben. Je hoeft echter alleen maar rond te kijken en enige empathie te hebben om te beseffen dat dat niet het geval is. Chauvinistische attitudes zijn overal. Zoals een man met zijn partner praat, zoals een moeder haar zoon opvoedt. We zien het in marketing en in de muziek waar we op dansen, maar we besteden niet veel aandacht aan de woorden…

Tot slot

Onthoud dat verandering alleen mogelijk is als we ons allemaal bewust zijn van deze oude patriarchale basis. Sterker nog, het zien en voelen is niet genoeg. Bewustzijn is nutteloos als we geen actie ondernemen. Het heeft geen zin om erover te weten als we niet in staat zijn om een samenleving te creëren die gebaseerd is op gelijkheid, respect, vrijheid en echte gerechtigheid.