Lodewijk XIV: een biografie van de Zonnenkoning
Lodewijk XIV was de zoon van koning Lodewijk XIII van Frankrijk en zijn vrouw, koningin Anna van Oostenrijk. Lodewijk XIII en Anna probeerden jarenlang kinderen te krijgen voordat Lodewijk XIV uiteindelijk werd geboren op 14 mei 1643.
Hij werd gedoopt als Louis-Dieudonné. Zijn langverwachte komst werd als een ware zegen beschouwd, vandaar ook zijn naam, wat ‘Geschenk van God’ betekent in het Frans. Lodewijk XIV groeide op met het geloof dat zijn bestaan een goddelijk geschenk was.
Deze overtuiging werd vooral tijdens zijn volwassen jaren erg relevant, toen een jonge Lodewijk XIV ervan overtuigd raakte dat iedereen die ongehoorzaam was aan de koning ongehoorzaam was aan God. Hij geloofde, net als veel mensen om hem heen, dat zijn bevelen goddelijke bevelen waren.
In de loop der jaren heeft Lodewijk XIV de bijnaam ‘Zonnekoning’ gekregen. Hij is ongetwijfeld een van de meest iconische koningen in de menselijke geschiedenis.
Wat was het geheim achter zijn lange regeerperiode? Heeft zijn geloof in zijn eigen goddelijke oorsprong invloed gehad op zijn manier van regeren? In dit artikel vertellen we je iets meer over deze Franse koning, die een perfect voorbeeld was van de absolute monarchie.
Lodewijk XIV had een moeilijke jeugd
Toen Lodewijk XIV nog maar vier jaar oud was, werd hij al koning van Frankrijk. Volgens de wetten die in die tijd in Frankrijk golden, was de jonge Lodewijk vanaf dat moment eigenaar en heer van de lichamen en eigendommen van 19 miljoen individuen.
Lodewijk XIV was op dat moment duidelijk nog te jong om echt op de troon te gaan zitten, dus was het zijn moeder, Anna van Oostenrijk, die deze taak op zich nam. Ze wees kardinaal Jules Mazarin aan als premier om toezicht te houden op beslissingen van de regering totdat Lodewijk XIV meerderjarig was.
Zijn leraren deden tot die tijd hun best om hem te onderwijzen over politiek en de economie. Toen hij nog een jongen was, kreeg hij een ongeluk waarbij hij bijna verdronk. Mensen gaven hiervoor zijn moeder de schuld, die niet oplettend genoeg zou zijn geweest.
Lodewijk XIV heeft zonder twijfel al vanaf jonge leeftijd een flinke hoeveelheid tegenslagen moeten verduren. Het is dan ook geen verrassing dat er genoeg mensen waren die niet wilden dat Lodewijk XIV volwassen werd.
La Fronde
Toen Lodewijk XIV negen jaar oud was, rebelleerden de edelen van het Franse parlement tegen de troon en premier Mazarin. Dit was het begin van een lange burgeroorlog, bekend als ‘la Fronde’ (de opstand). In deze periode van zijn leven leed Lodewijk XIV onder vernedering, armoede, angst, kou en honger.
Deze oorlog vormde het karakter van de monarch en veranderde zijn manier van denken en handelen. Lodewijk XIV was nooit in staat om Parijs, de edelen, of de mensen die hen steunden te vergeven.
Uiteindelijk was het Mazarin die het conflict won, waarna hij een economische en bestuurlijke hervorming startte die Lodewijk XIV tijdens zijn regeerperiode zou voltooien. Lodewijk had veel bewondering voor de kardinaal en liet hem zelfs zijn positie als premier behouden toen hij oud genoeg werd om de kroon te dragen.
Lodewijk werd opgeleid tot diplomaat, maar ook tot soldaat. Hij begreep de politieke innerlijke werking van zijn land perfect. Daarom stemde Lodewijk XIV ermee in te trouwen met de dochter van de koning van Spanje in plaats van de vrouw van wie hij hield. Hij liet zich uithuwelijken om de vrede tussen Frankrijk en Spanje te bewaren en de Franse controle in Europa te vergroten.
Het begin van zijn regeerperiode: Frankrijk na Mazarin
Na de dood van Mazarin besloot Lodewijk XIV om alle overheidsverantwoordelijkheden zelf op zich te nemen. Deze beslissing verraste een aantal van zijn adviseurs en alle edelen omdat de koning van oudsher een meer sociale figuur was.
Lodewijk, die zeker was van zijn goddelijke recht, deed er echter alles aan om zijn positie als de absolute macht in Frankrijk te verdedigen. Zodoende vestigde hij een regime dat in meerdere delen van Europa eeuwenlang zou gelden.
54 jaar lang wijdde Lodewijk XIV tien uur per dag aan het regeren van zijn koninkrijk. Geen detail was te klein. Hij delegeerde niets, hij controleerde alles. De koning wist dat de grootste zwakte van zijn koninkrijk de adel was. De edelen konden zich namelijk gemakkelijk tegen hem keren zoals ze deden tijdens la Fronde.
Om dat te voorkomen zorgde Lodewijk XIV dat alle edelen in het land in Versailles kwamen te wonen, zijn immense paleis buiten de stad. Ze probeerden allemaal voortdurend de koning aan hun kant te krijgen.
Deze opstelling maakte het voor koning Lodewijk XIV een stuk makkelijker om de controle te behouden. Hij had een grote kring van spionnen die hem op de hoogte hield van alle plannen die de adel tegen de troon had.
Versailles was de belichaming van de gecentraliseerde overheid. Het was ook tientallen jaren een baken van cultuur en leermogelijkheden.
Lodewijk XIV: soldaat en weldoener
Lodewijk XIV was zowel een aanhanger als een weldoener van de kunsten. Hij was de beschermheer van grote literaire figuren zoals Molière, de invloedrijke toneelschrijver. Ook creëerde hij de Académie des Inscriptions et Belles-Lettres en de Académie Royale de Musique. Tevens was hij de voornaamste weldoener van het Observatorium van Parijs.
Hij was natuurlijk ook de beschermheer en weldoener van veel van de belangrijkste kunstenaars van Frankrijk. Deze kunstenaars zongen, acteerden en schilderden in Versailles.
De tuinen van Versailles zijn daarom misschien wel een van de grootste openluchtkunstwerken van heel Frankrijk. Ondanks de grootsheid van de koning en zijn paleis, raakte de monarchie steeds meer geïsoleerd van mensen en kunst. Bijgevolg werd hij gedwongen tot een leven in het paleis.
Frankrijk was een onafhankelijke natie, maar de koning was in hart en nieren nog steeds een soldaat. Op een gegeven moment besloot hij om Nederland binnen te vallen en het Franse grondgebied terug te winnen.
Dit werd echter een mislukte missie. Kort daarna ging Frankrijk de strijd aan tegen de Grote Alliantie, een groep bestaande uit Spanje, Groot-Brittannië en het Heilige Roomse Rijk.
Hoewel Frankrijk door de oorlog niet te veel terrein verloor, kreeg het op economisch vlak wel veel te verduren. De banken van het land werden compleet uitgemolken. Hierdoor ging Lodewijk XIV van koning van een rijke natie over in koning van een zwak en ellendig land dat geteisterd werd door armoede.
Het einde
De Zonnekoning stierf een paar dagen na zijn 77ste verjaardag. Het was in die tijd erg ongebruikelijk om zo lang te leven. Hij was dan ook een van de langst levende koningen van zijn tijd. Na zijn dood was het de laatste zoon van de hertog van Bourgondië, die op dat moment slechts vijf jaar oud was, die de troon overnam.
Lodewijk XIV was een grote koning en mensen bewonderen hem nog steeds voor zijn bijdragen aan kunst en cultuur. Hij bleek echter ook een levende incarnatie van absolutisme te zijn. Hij geloofde streng in het oude idee dat je lot en aard al bepaald zijn vanaf het moment dat je geboren wordt.
Lodewijk XIV bracht pracht en rijkdom naar zijn land, maar hij verwoestte het ook. De Zonnekoning was en blijft hoe dan ook een iconische figuur in de geschiedenis van Frankrijk.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Lossky, A. (1994) Luis XIV y la monarquía Francesa. Nueva Jersey: Rutgers University.
