Leerlingen met angst om naar school te gaan
Wat denken leerlingen over school? Deze vraag helpt ons om de leerhouding van leerlingen te begrijpen. Als ze het op een positieve manier bekijken, dan zullen ze zichzelf motiveren en hard werken. Het zal ook gemakkelijker zijn om hen te onderwijzen. Negatieve gevoelens zijn echter verbonden met een niet-doeltreffende manier van leren en een afkeer van school. We zien dan leerlingen met angst om naar school te gaan.
Verschillende studies tonen ons alarmerende gegevens over hoeveel leerlingen de school afwijzen. Onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat tussen 28% en 35% van de leerlingen niet naar school wil gaan. Deze statistieken wijzen erop hoe ernstig de situatie is. We moeten dit probleem dus oplossen. In het leerproces is motivatie immers fundamenteel.
Dit is zelfs nog zorgwekkender als we ervan uitgaan dat de meesten van ons, ook kinderen, een aangeboren motivatie bezitten om kennis te verzamelen en onszelf te verwezenlijken.
De school is een instituut dat in principe bedoeld moet zijn om aan deze behoefte te beantwoorden. Dat is echter niet het geval. Dit leidt ons dus tot het besluit dat bepaalde factoren de manier waarop leerlingen het schoolgebeuren bekijken, negatief beïnvloeden.
Leerlingen met angst om naar school te gaan wijzen de school af
De angst om naar school te gaan is de centrale factor die grotendeels verklaart waarom leerlingen de school afwijzen. Bij deze leerlingen veroorzaakt naar school gaan een hoge mate van stress.
Dit lokt een vermijdingsreactie uit. Het is een reactie die optreedt wanneer het lichaam voelt dat de angst als gevolg van naar school gaan belangrijker is dan de voldoening die we halen uit leren en de zelfverwezenlijking die we kunnen voelen wanneer we naar de les gaan.
We moeten ook onthouden dat negatieve en kortetermijnfactoren (zoals de angst om naar school te gaan) een grotere kracht hebben dan positieve en langetermijnprikkels (zoals de zelfverwezenlijking die het resultaat is van naar school gaan).
Waarom hebben leerlingen dan last van de angst om naar school te gaan? Om deze kwestie te ontleden veranderen we best ons uitgangspunt. We moeten onszelf verplaatsen in de situatie van een kind dat naar school gaat.
Als we dit doen, dan zullen we onmiddellijk beseffen dat ze een overdreven vol uurrooster hebben. Ze staan ook onder grote druk om te presteren. De lessen zijn saai en hun motivatie is laag.
De angst om naar school te gaan is één van de voornaamste redenen waarom sommige leerlingen de school afwijzen.
Het uurrooster van de school
Van maandag tot vrijdag staan kinderen elke ochtend op om dan gedurende 6 tot 8 uren les te volgen. Bovendien moeten ze dagelijks een reeks schooltaken afwerken wanneer ze thuiskomen. Dit vraagt nog eens 2 tot 4 uren. Als ze willen slagen voor hun examens, dan zullen ze ongeveer één uur per dag moeten studeren.
Als we alles samenvoegen, dan hebben we een totaal van ongeveer 50 tot 65 uren per week. Dit is veel langer dan een wettelijke werkweek. Vele ouders vullen daarnaast ook de rest van de tijd van hun kinderen op met buitenschoolse activiteiten.
Het resultaat is een grote angst die het gevolg is van het feit dat de kinderen geen vrije tijd hebben. En dit veroorzaakt op zijn beurt een afwijzing van de school en alles waarvoor de school staat. Voor hen is de school niet interessant. Het maakt niet uit hoeveel het ook verbonden mag zijn met wat ze kennen. Voor elk kind is vrije tijd essentieel.
Hoge druk om te presteren leidt tot schoolangst
Ons onderwijssysteem gebruikt een bepaalde manier van evalueren. Meestal maakt men verslagen op in de vorm van brieven of cijfers in verband met de schoolprestatie. Dit systeem is enorm competitief. De leerlingen met goede cijfers worden geprezen. De kinderen met slechte resultaten krijgen een berisping.
We schrijven deze mislukkingen of successen ook heel vaak toe aan alleen de leerling. Eigenlijk zijn de leerkrachten verantwoordelijk voor hun leerlingen.
Deze situatie veroorzaakt spanning bij de leerlingen. Ze voelen zich onder druk gezet om de beste scores van de klas te halen. Ze vergeten dan ook dat leren hun ultieme doel is. Het is de bedoeling kennis op te nemen en het vermogen te verwerven om informatie en hulpbronnen op te zoeken.
Welk effect heeft dit op de leerlingen die niet aan de prestatieverwachtingen beantwoorden? De druk om te presteren verhoogt de kans dat die leerlingen zich angstig zullen voelen.
Stel je een school voor die zich richt op wat de leerlingen missen en hun sterktes nog versterkt. Deze school doet dit in plaats van de leerlingen onder druk te zetten om te slagen voor examens.
Het is gemakkelijk om je voor te stellen dat de angst om te presteren zou verdwijnen. De leerlingen moeten immers geen hoge normen halen. Ze zullen de evaluaties of tests dan ook niet langer als bedreigingen zien.
Lessen gebaseerd op passief leren
Deze factor beïnvloedt de angst om naar school te gaan niet op een directe manier. Het moedigt de leerlingen wel indirect aan om de school af te wijzen. Als de lessen onvoldoende boeiend en interessant zijn, dan zullen de leerlingen minder gemotiveerd zijn om te leren.
Wat betekent dit? Het verlangen om te leren zal bij elke student verdwijnen van zodra ze met een klein beetje angst geconfronteerd worden.
Tijdens de lessen geven leerkrachten meestal voordrachten. De leerlingen moeten daarna de informatie uit het hoofd leren zonder iets in vraag te stellen. Nadenken veroorzaakt eigenlijk vaak gefronste wenkbrauwen.
De leerlingen leren dus op een oppervlakkige manier. Deze vorm van leren is echt saai en niet erg motiverend. Het verschilt weinig van andere opdrachten zoals een lijst getallen memoriseren.
Sommige leerlingen zijn gemotiveerd om te leren. Voor hen moet de nieuwe kennis relevant zijn. Je kan dat bereiken door middel van actief leren. We moeten hen aanmoedigen om intuïtieve theorieën te onderzoeken en de werkelijkheid op een nieuwe manier te zien.
Een goed onderwijssysteem veroorzaakt bij de leerlingen geen angst om naar school te gaan. We kunnen hen niet dwingen om te leren. Zichzelf verwezenlijken moet dus die innerlijke motivatie zijn die hen op scherp zet.
