Leer je gevoelens uit te drukken

Vind je het moeilijk om je mening en je gevoelens te uiten? Heb je lang nadat het gesprek al is afgerond het gevoel dat ‘je iets had kunnen zeggen’? Heb je gemerkt hoe moeilijk het is om ‘nee’ tegen iemand te zeggen?

In dat geval, beste lezer, heb je wat meer assertiviteit nodig. Misschien heb je nog nooit van dit woord gehoord; voor alles is een eerste keer!

Assertiviteit stelt je in staat om je gevoelens en overtuigingen te laten blijken, om oprechte suggesties te doen en vooral om je eigen rechten te verdedigen.

Wanneer een vriend bijvoorbeeld vraagt of je hem in het weekend wilt helpen om zijn huis te schilderen en jij hierop ‘ja’ zegt terwijl je die tijd eigenlijk nodig hebt om te studeren, dan ben je niet assertief bezig. In dit geval moet je gewoonweg de situatie uitleggen en misschien wel je hulp aanbieden, maar niet toestaan dat die persoon zo’n groot gedeelte van je tijd opeist. Ga bijvoorbeeld alleen zaterdagochtend of zondagmiddag.

Nog een voorbeeldje: je hebt ruzie met je partner over geld (wanneer eens niet?) en in plaats dat je je eigen mening duidelijk maakt, zwijg je. Wanneer het gesprek – dat eigenlijk een monoloog is – voorbij is, begin je aan een andere bezigheid. Een tijdje later zijn je hersenen eindelijk in staat te reageren en realiseer je je… dat je zoveel had kunnen zeggen!

Dit is ook een gebrek aan assertiviteit. Ideaal gezien had je, in plaats van te zwijgen, de kans genomen om te zeggen dat jullie financiële problemen niet voortkomen uit een te laag inkomen, maar uit te grote uitgaven. Dat jullie beiden beter op de uitgaven moeten letten etc.

Welnu, hoe kun je assertiviteit ontwikkelen zonder voortdurend ruzie te krijgen, voortdurend problemen te hebben met je vrienden of dierbaren? Dit is misschien wel datgene wat je tegenhoudt: de angst om de confrontatie aan te gaan.

Assertiviteit betekent ook dat je je gevoelens overbrengt zonder in de ban te raken van je emoties. In het voorbeeld van het stel dat ruzie heeft over geldzaken, is het de bedoeling dat je je punt overbrengt zonder hierbij te huilen, te schreeuwen of boos te worden.

Natuurlijk kun je ook weer niet verwachten dat al je problemen zullen verdwijnen door een beetje assertiever te worden. Deze problemen zullen waarschijnlijk namelijk worden vervangen voor andere problemen. Je zult echter wel vrede hebben met je bewustzijn, omdat je weet dat je tenminste alles hebt gezegd wat je voelt en denkt.

Het grootste pluspunt is dat je je assertiviteit overal kunt oefenen en dat het je kan helpen om te verbeteren terwijl je met iemand communiceert of je jezelf uitdrukt, je rechten verdedigt, zegt wat je voelt en wat je mening is over een bepaald onderwerp. Assertiviteit zal je hoe dan ook meer rust en vrijheid geven. En is dat niet iets waar we allemaal naar streven?

Hoe je assertiever kunt zijn

Het is tijd om de mouwen op te stropen om de heilige assertiviteit te ontwikkelen waar we het in dit artikel over hebben. Natuurlijk is dit makkelijker gezegd dan gedaan (in de meeste gevallen).

• Wis je schuldgevoel uit: negatieve gedachten of een gebrek aan communicatie kunnen gebaseerd zijn op schuldgevoel. ‘Ik ben zo’n slechte vriend, hoe kan ik Jan nu niet helpen om zijn huis te schilderen?’. Zet deze gedachte om in een gedachte die iets positiever is. ‘Ik verdien het weekend voor mezelf om te studeren en uit te rusten.’
• Onthoud dat niemand gedachten kan lezen: sommige mensen misschien wel, maar over het algemeen kunnen mensen dit niet. De mensen met wie je omgaat zijn niet in het bezit van een glazen bol waar ze in kunnen kijken om te zien wat er door je heen gaat. De enige manier waarop deze mensen hier dus achter kunnen komen is… als jij het tegen ze zegt!
• Verdedig je waarheden: niet alles wat je zegt zal de absolute waarheid zijn (voor velen bestaat er niet eens zoiets), maar je zult datgene beschermen waar je in gelooft… en dat is een heleboel waard.
• Wees standvastig: ga niet tot het uiterste; zeg de juiste dingen op het juiste moment.

Vergeet niet dat assertiviteit ook invloed heeft op je gevoel van eigenwaarde. Wanneer je assertief bent, heb je namelijk meer respect voor jezelf. Daarnaast zul je ook meer respect van anderen krijgen.