Kinderen worden ouders wanneer hun ouders oud zijn

Vandaag de dag halen de meeste ouders een hoge leeftijd. Maar dit houdt ook een verslechtering van de gezondheid in, hetgeen onze zorg, bescherming, affectie en aandacht vereist.

Dat is waarom ze zeggen dat we allemaal ouders worden wanneer onze ouders erg oud zijn. Want het is onze beurt om ze te knuffelen, te voeden en hun zielen te beroeren met onze woorden en onze zorg. We worden wandelstokken voor hun zielen wanneer we ze herinneren, door onze affectie, aan de warmte die ze ons altijd brachten in onze levens.

Het is normaal om op een negatieve manier naar veroudering en de laatste fases van het leven te kijken. Er zijn echter ook veel redenen om het te zien als een mooie fase en ook een die essentieel is om het verdriet te doorstaan.

Het doorbrengen van die tijd met onze ouders of grootouders betekent het delen van een behoefte voor affectie die, op de een of andere manier, ook het begin van het afscheid is. Het bekent het steunen van diegenen die ons lieten groeien en ons leven gaven met dezelfde kracht die nodig is om afscheid te nemen.

Een bericht van een bejaarde ouder

Wanneer ik mijn herinneringen begin te verliezen of de draad kwijt raak in gesprekken, geef me dan de tijd om het te herinneren. Wanneer ik niet meer zelf kan eten, wanneer ik ongelukjes heb of wanneer ik zelfs niet rechtop kan staan, help me dan met geduld.

Wanhoop niet omdat ik ouder ben en kwaaltjes en pijntjes heb. Schaam je niet voor mij. Help me om naar buiten te gaan, frisse lucht in te ademen en van het licht van de zon te genieten. Verlies je geduld niet omdat ik langzaam loop. Wees niet verbitterd als ik schreeuw, huil of oude koeien uit de sloot haal.

Herinner de tijd die ik heb besteed aan het aan jou leren van de dingen waarmee ik nu hulp nodig heb, zodat je me kon steunen. Ik heb een nieuwe missie in de familie, dus ik vraag je om niet de kans te missen die ik je heb gegeven. Heb me lief naarmate ik ouder wordt, want ik ben toch nog steeds ik, zelfs al is mijn haar grijs.

Het laatste vaarwel aan het leven

Om te reflecteren op de rol van kinderen wanneer hun ouders ouder worden, schreef Fabricio Caprinejar een prachtig stuk dat wat licht kan schijnen op niet zulke lichte tijden. Het is doorgaans behoorlijk moeilijk om je oké te voelen, omdat je niet kunt vergeten dat je op het punt staat afscheid te moeten nemen van een persoon die je heeft geleerd hoe je moet eten, groeien, praten en lopen.

Dit is wat Carpinejar schreef:

“Er is een scheur in de geschiedenis van de familie, waar leeftijden zich opstapelen en overlappen en de natuurlijke orde van dingen niet logisch is: dit is wanneer het kind de ouder van zijn of haar ouders wordt.

Het is wanneer de ouder ouder wordt en begint te lopen alsof hij of zij zich door de sneeuw beweegt.  Traag, onnauwkeurig. Het is het moment waarop de ouder, die jouw hand altijd met zoveel kracht vasthield toen je klein was, niet meer alleen wil zijn. Het is wanneer de ouder, ooit zo sterk en onverslaanbaar, zwakker wordt en op adem moet komen voordat hij of zij omhoog kan komen.

Het is wanneer de ouder, die jou ooit commandeerde en beval, nu alleen kan ademen, knorren en naar de deur of het raam kijkt, die nu zo ver weg lijken te zijn. Het is wanneer de ouder, ooit voorbereid en hardwerkend, nu niet eens zijn of haar eigen kleding meer aan kan doen en niet meer kan onthouden om zijn of haar medicatie in te nemen.

En wij, als kinderen, kunnen niets doen behalve accepteren dat we verantwoordelijk zijn voor hun leven. Het leven dat ons heeft gecreëerd, is nu afhankelijk van ons om vredig te kunnen sterven.

Elk kind wordt een ouder wanneer zijn of haar ouders overlijden.  Misschien is het verzorgen van je bejaarde ouders gek genoeg zoals een zwangerschap. Het is de laatste les. Een kans om de zorg en de liefde terug te geven die ze decennia lang aan ons gaven.

En net zoals we onze huizen klaar maken om voor onze baby’s te zorgen door het beveiligen van stopcontacten en het neerzetten van een box, zo herschikken we nu onze meubels om onze ouders te accommoderen. De eerste transformatie gebeurt in de badkamer. Als ouder van onze ouders zullen we een handgreep installeren in de douche.

Deze handgreep is emblematisch. Hij is symbolisch. Want badderen, wat normaliter simpel en verfrissend is, is een storm geworden voor de oude voeten van onze beschermers. We kunnen ze geen moment alleen laten. Het huis zal grepen op de muren hebben. En onze armen zullen zich verlengen als een reling.

Ouder worden is als lopen terwijl je je vasthoudt aan objecten, ouder worden is als het beklimmen van een trap zonder treden. We zullen vreemden zijn in onze eigen huizen.

We zullen elk detail observeren met angst en onzekerheid, met twijfel en bezorgdheid.  We zullen gefrustreerde architecten, ontwerpers en ingenieurs zijn. Hoe konden we niet hebben geanticipeerd op het feit dat onze ouders ziek zouden worden en ons nodig zouden hebben? We zullen de banken, de beeldjes en de wenteltrap betreuren. We zullen alle obstakels en zelfs de vloerbedekking beklagen.

Gelukkig is het kind dat een ouder is voor zijn of haar ouders voordat ze overlijden! En ongelukkig is het kind die zich alleen laat zien op de begrafenis en niet elke dag een beetje afscheid neemt.

Mijn vriend Joe was bij zijn vader tot de laatste minuten. In het ziekenhuis wilde de verpleegster hem van het bed naar de stretcher verplaatsen in een poging om zijn lakens te verschonen, toen Joe vanuit zijn stoel riep: ‘Laat me je helpen’. 

Ze bundelden hun krachten en hij nam zijn vader voor het eerst ooit op zijn schoot. Hij legde zijn vaders hoofd op zijn borst. Op zijn schouders legde hij zijn vader neer, verschrompeld door kanker. Klein, gerimpeld, fragiel en trillerig…

Hij bleef zo zitten en knuffelde hem een aanzienlijke tijd, zo lang als zijn kindertijd, zijn adolescentie, een lange tijd, een eindeloze hoeveelheid tijd.  Zijn vader heen en weer schommelend. Zijn vader strelend, zijn vader kalmerend. En hij fluisterde: “Ik ben hier. Ik ben hier, pap”. Wat een vader wil horen aan het einde van zijn leven is zijn zoon die zegt dat hij er is.

Ook al kan het zorgen voor onze ouders vermoeiend zijn, we moeten niet vergeten dat deze droefheid en vermoeidheid onderdeel is van het verdriet waar we doorheen moeten. Het is onderdeel van het afscheid nemen van dat gedeelte van onze ziel, van onze kindertijd.

Met hen verliezen we al die dingen die we nooit met iemand anders gedeeld hebben, waar nooit iemand anders getuige van was. Dit vereist een enorme hoeveelheid persoonlijke ontwikkeling, die het leven als mogelijkheid biedt om te ondergaan. We kunnen dit niet aan ons voorbij laten gaan.