Kan geld lenen een relatie ruïneren?
Je hebt vast wel eens meegemaakt dat je kleine geldbedragen uitleende aan je vrienden, collega’s, of familie. Zij hebben waarschijnlijk ook hetzelfde voor jou gedaan. Jij (of zij) hebben misschien zelfs volgehouden dat het niet nodig was het terug te geven. De dingen neigen echter te veranderen als er veel geld mee gemoeid is.
Mark Twain verklaarde dat geld de wortel van alle kwaad is. Inderdaad, behalve dat het het middel is dat ons in staat stelt te overleven, kan het ook de bron zijn van wrok, conflicten en teleurstellingen. Deskundigen op het gebied van financiën zijn duidelijk: voor zover mogelijk is het raadzaam aan niemand geld te lenen. Het risico dat je het niet terugkrijgt is groot.
Maar vanuit het veld van de psychologie, en niet vanuit de economie, ligt de nadruk op het persoonlijke. Toch zijn er ook hier gevaren waarmee rekening gehouden moet worden. Een ervan, de belangrijkste, is het ongemak dat door de lening zelf ontstaat. In feite kunnen er spanningen, wantrouwen en wrok ontstaan. Daarom is het nodig rekening te houden met enkele basisaspecten.
Geld is nog steeds een taboe-onderwerp. Het is moeilijk er om te vragen als je het nodig hebt, en het is ook moeilijk er om te vragen als je het aan iemand geleend hebt en je hoopt dat hij het je zal teruggeven.
Geld uitlenen: overwegingen om rekening mee te houden
Geld brengt niet altijd geluk, maar het helpt ons wel een gemakkelijker leven te leiden met minder zorgen. In dit verband deed Nobelprijswinnaar Daniel Kahneman in 2010 een studie (Engelse link). Hij beweerde dat geld wel levenstevredenheid maar geen geluk koopt.
Geld biedt ons dus geen emotioneel welzijn, maar voorkomt wel dat we anderen om financiële hulp moeten vragen. Dit is een belangrijke factor. Want hoewel het gebruikelijk is om geldelijke steun van de familie te hebben als er dingen misgaan, leidt dit soms tot wrijving.
Uit een enquête van Bankrate (Engelse link), een bedrijf dat financiële diensten verleent, bleek namelijk dat meer dan 46 procent van de mensen die geld leenden aan een vriend of familielid een negatieve ervaring had.
In feite betaalde 37 procent de lening niet terug en zag 21 procent de relatie met de lener verslechteren. Zoals het personage van Laertes in Shakespeare’s Hamlet uitlegde, kun je in dit leven maar beter vermijden een lener of een uitlener te zijn, want de resultaten zijn bijna nooit positief. Laten we eens nagaan waarom.
Een groot deel van de schulden tussen vrienden en verwanten wordt uiteindelijk weggevaagd omdat de relatie belangrijker is dan het economische aspect.
Geld uitlenen: een recept voor wrok
Eerst en vooral moeten we zeggen dat een lening niet per se schadelijk hoeft te zijn voor een relatie tussen twee mensen.
Zo ‘lenen’ veel ouders geld aan hun kinderen zonder te verwachten dat ze het terugbetalen. Het is echter minder gebruikelijk dat een lening van een ander familielid, vriend of collega op dezelfde manier werkt.
In deze omstandigheden weet de ene partij dat ze een schuld hebben, en wacht de andere op terugbetaling. Vanaf dat moment verandert hun relatie en is ze vaak niet meer zo spontaan, oprecht en ontspannen. Bovendien kunnen, als de teruggave van het geld op zich laat wachten, gevoelens van wrok of wantrouwen langzaam in de relatie beginnen te sluipen.
Praten over geld kan taboe worden juist vanwege de lening. De lener kan zelfs ophouden andere dagelijkse gesprekken met de geldschieter te delen uit angst voor kritiek. Bijvoorbeeld, gedachten als “Wow, je bent me geld schuldig en toch lukt het je nog om uit eten te gaan” kunnen de communicatie tussen hen uiteindelijk vertroebelen.
Wanneer de lener er getuige van is dat de schuldenaar “boven zijn stand” blijft leven en niet bereid is enige vorm van opoffering te doen, dan kan de wrok zich echt op hopen. Op dat moment loopt de relatie stuk en treedt teleurstelling in. Dit verschijnsel kan vooral in een gezin problematisch zijn.
Veel schulden worden niet terugbetaald
Als je een hechte relatie hebt met iemand die je om een lening gevraagd heeft en het bedrag is je niet te veel, dan kun je het als betaald beschouwen zonder dat hij het ook werkelijk terug hoeft te geven. Anderzijds, als het om een groot bedrag gaat, verwacht je meestal terugbetaling.
Geld uitlenen aan een partner kan ook problematisch zijn. In feite zijn veel partners grote sommen geld kwijtgeraakt door financieel misbruik. Het gebeurt als een van beiden macht over de ander uitoefent door chantage, manipulatie en bedreigingen, en uiteindelijk grote sommen geld van de ander steelt.
Als je een grote som geld aan iemand gaat lenen, moet je je voorwaarden duidelijk maken.
Punten om rekening mee te houden als je iemand geld gaat lenen
Geld uitlenen kan je in een ongemakkelijke situatie brengen. Dat gezegd hebbende, als de lening aan iemand is die dicht bij je staat, die je vertrouwt en die je begrijpt in zijn of haar situatie, kun je er misschien mee instemmen.
Uiteraard is elk geval uniek, maar het is altijd aan te raden de richtlijnen te volgen die door deskundigen, zowel op financieel als psychologisch gebied, worden aangegeven. Dit zijn de sleutels waar je rekening mee moet houden:
- Bedenk altijd dat geld lenen een relatie kan veranderen. Als het bedrag hoog is, beoordeel dan de mogelijke gevolgen.
- Zorg ervoor dat je je eigen financiële situatie analyseert. Als je financieel niet sterk staat, is het beter elk risico te vermijden en uit te leggen dat je niet in een positie bent om geld te lenen.
- Als je een groot bedrag leent, maak dan de voorwaarden duidelijk. Wanneer krijg je het terug? Wordt het een eenmalige betaling of in meerdere delen gedaan?
- Wees bereid getuige te zijn van gedrag dat je misschien niet bevalt. Je kunt bijvoorbeeld geld lenen aan je broer of beste vriend, zodat die zijn huur kan betalen, en later zien dat ze met vrienden in een restaurant gaan eten.
- Wees je ervan bewust dat ze je het geld misschien niet teruggeven.
Tenslotte is het altijd raadzaam ervan uit te gaan dat elke lening uiteindelijk een geschenk zal zijn. In feite is het de enige manier om spanningen en de mogelijkheid dat je relatie instort te vermijden. Dus, als je echt waarde hecht aan je relatie, moet je bereid zijn de lening te vergeten. Zolang het eenmalig is, is het beter om genegenheid voorrang te geven boven materiële zaken.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Kahneman, D., & Deaton, A.. Los altos ingresos mejoran la evaluación de la vida pero no el bienestar emocional. . Procedimientos de la Academia Nacional de Ciencias. 2010.
- Killingworth, MA. El bienestar experimentado aumenta con los ingresos, incluso por encima de los 75.000 dólares al año . Actas de la Academia Nacional de Ciencias. 2021.
- Lindqvist, E., Ostling, R. y Cesarini, D. . Efectos a largo plazo de la riqueza de la lotería en el bienestar psicológico. . La Revista de Estudios Económicos. 2020.
