Kan een hersenafwijking jou een psychopaat maken?

Kan een hersenafwijking je in een slecht persoon veranderen? Veel deskundigen zijn van mening dat het een mens mogelijk vatbaar maakt voor bepaald gedrag, hoewel er geen garanties zijn.

Patrick Nogueira doodde zijn oom, tante en hun twee kinderen in hun huis in Pioz, Spanje. Mensen zeiden dat hij het deed omdat hij een hersenafwijking had die zijn cognitieve vaardigheden verminderde. Niettemin verklaarde een jury hem schuldig. Ze waren ervan overtuigd dat Patrick een psychopaat is die precies wist wat hij deed.

Kan een hersenafwijking of -letsel mensen plotseling veranderen in psychopaten die in staat zijn om te moorden? Kan het kwaad in biologische termen worden uitgelegd?

Dit evenement was opmerkelijk in Spanje, omdat het de eerste keer was dat strafrechtelijke advocaten neuroimaging gebruikten om een ​​misdrijf te rechtvaardigen. In de Verenigde Staten wordt echter al jaren gebruikgemaakt van hersenscans om te verklaren waarom criminelen zo weinig zelfbeheersing hebben.

Het rechtssysteem gebruikt deze scans om te beslissen of iemand zijn straf moet uitzitten in een gevangenis of in een psychiatrisch ziekenhuis.

Hersenafwijkingen in het rechtssysteem

De American Judges Association laat dit soort onderzoeken bijvoorbeeld al meer dan 27 jaar toe als bewijsmateriaal. De bekendste casus was die van Herbert Weinstein, die ervan beschuldigd werd zijn vrouw te hebben gewurgd en over een balkon te hebben gegooid.

Na de hersenscans van Weinstein te hebben bekeken, besloten de juryleden dat de subarachnoïdale cyste die in zijn linker frontale kwab groeide hem ertoe had kunnen bewegen te doen wat hij deed.

Desondanks wijzen veel psychologen erop dat psychopaten niet gewoon maar mensen met psychische aandoeningen zijn. Een psychopaat kent het verschil tussen goed en kwaad. Bovendien begrijpen psychopaten dat hun acties immoreel zijn, maar doen ze het alsnog. Waar zij geen rekening mee houden wanneer zij beslissingen nemen, is het leed van andere mensen.

Wat zegt de neurowetenschap over een hersenafwijking en gewelddadig gedrag?

Artsen lieten Patrick Nogueira verschillende neurologische tests ondergaan. Zijn PET-scan toonde aan dat hij een lage neurale activiteit had in verschillende delen van zijn rechter temporale kwab.

Patrick Nogueira legde uit dat het kwam omdat hij als tiener zijn hoofd had gestoten. Hij vertelde de rechter ook dat hij vanaf zijn tiende al alcohol dronk en dat hij op school werd gepest.

Psychiaters gaven aan dat dergelijke hersenatrofie een duidelijk kenmerk van sociopathie zou kunnen zijn. Ze zeiden dat de neurologische verwonding die hij had opgelopen duidelijke gedragsmatige gevolgen had.

In 1997 deden Dr. Adrian Raine en Dr. Monte Buchsbaum een onderzoek dat de correlaties aantoonde tussen hersenafwijkingen en gewelddadig gedrag. Andere studies hebben dezelfde correlatie vastgesteld.

De casus van Phineas Cage

Een van de beroemdste zaken in de geschiedenis van de geneeskunde is die van Phineas Cage. Psychiaters en neurowetenschappers gebruiken zijn casus vaak als een referentie. Op 13 september 1848 werkte Cage samen met een bemanning die een spoorweg bouwde voor het bedrijf Rutland en Burlington, gevestigd in Vermont.

Toen het team een ​​grote rots spleet, brak een zeer lange ijzeren staaf af in de explosie en kwam vast te zitten in de schedel van Phineas Cage. De stang ging aan de linkerkant van zijn hoofd naar binnen, ging achter zijn oog langs en kwam naar buiten via zijn linkerwang.

• Cage verloor zijn bewustzijn niet. Hij praatte en bewoog normaal. Hij ging naar Dr. John Martin Harlow, die hem in de gaten hield nadat hij de ijzeren stang had verwijderd. Dr. Harlow was verbaasd over wat er was gebeurd.
• Na ongeveer twee maanden keerde Phineas Cage terug naar zijn normale leven. Afgezien van het feit dat hij zijn oog kwijt was, leek hij geen andere bijwerkingen van het ongeluk te hebben.
• Dr. Harlow bleef de komende twintig jaar echter doorgaan met Cage. Hij beschreef hoe de jonge Cage na het ongeluk psychologisch nooit meer dezelfde was. Volgens de dokter werd hij agressief, impulsief, grof, immoreel en onverantwoordelijk.
• Phineas Cage werd een ander persoon. Hij ging van de ene baan naar de andere en ging zelfs bij het circus. In de laatste jaren van zijn leven leed hij aan intense epileptische aanvallen. Hij stierf op 38-jarige leeftijd.

Antonio Damasio, de beroemde neuroloog, is een van de experts die de casus van Cage het meest uitvoerig heeft bestudeerd. Hij stelde vast dat de verwonding aan de frontale kwab zijn persoonlijkheid, emoties en sociale interactievermogen zou hebben veranderd.

Wat psychologen zeggen over de impact van een hersenafwijking op gedrag

Veel psychologen geven tot op zekere hoogte toe dat een hersenafwijking niet altijd van invloed is op het gedrag. Met andere woorden, het kan iemand vatbaar maken voor bepaald soort gedrag, maar het is geen garantie.

Criminoloog en psycholoog Vicente Garrido legt uit dat een hersenafwijking of hersenschade mensen niet automatisch in moordenaars verandert. Een hersenscan kan ons niet iemands gedachten tonen, noch waartoe iemand in staat is.

Er zijn veel bepalende factoren. Bovendien pleegt slechts een klein percentage van de psychopaten uiteindelijk ook daadwerkelijk een moord. De reden hiervoor is vrij eenvoudig: ze kunnen kiezen tussen goed of kwaad.

De zaak van James Fallon

Een van de meest interessante casestudies van psychopathologische neurobiologie is die van James Fallon. Deze neurowetenschapper aan de Universiteit van Californië – Irvine, is een van de meest vooraanstaande deskundigen op het gebied van psychopathie. Het is duidelijk dat deze persoon geen moordenaar is en ook geen gewelddadige daden heeft gepleegd.

Toch is er iets eigenaardigs aan Dr. Fallon. Hij heeft namelijk het psychopaat-gen in zijn hersenen en een anatomische afwijking die honderd procent overeenkomt met de psychopatische persoonlijkheid.

En net toen hij dacht de uitzondering op de regel te zijn, ontdekte hij dat er in zijn familie minstens zeven moordenaars zaten, onder wie de zeer beroemde Lizzie Borden, die haar vader en stiefmoeder vermoordde met een bijl.

James Fallon leidt een normaal leven en heeft nooit een misdaad gepleegd. Hij deelt zijn eigen verhaal en zijn kennis over psychopaten en psychopathie met de hele wereld.

Welke conclusies kunnen we hieruit trekken? Kan een hersenafwijking jou een psychopaat maken? Kan het leiden tot gruwelijke misdaden zoals de moord in Pioz? Tot op de dag van vandaag hebben we nog steeds geen duidelijke antwoorden.

Eén ding is echter tamelijk zeker: een hersenafwijking kan ons vatbaar maken voor bepaald gedrag, maar er is geen zekerheid dat dit direct tot gruwelijke misdaden zal leiden.