Jouw kracht ligt in je waarden

Het beste voorbeeld hiervan is ongetwijfeld Gandhi. Zijn overtuigingen stelden hem in staat een compleet rijk te overtuigen en elke vorm van geweld af te zweren. Er zijn echter genoeg alledaagse helden die dezelfde boodschap uitdragen: jouw kracht ligt in je waarden.

Het verdedigen van je overtuigingen gaat vaak gepaard met het moeten verduren van tegenslag, iets wat veel mensen door de geschiedenis heen hebben ondervonden. Deze mensen toonden geweldige kracht. Een kracht die van binnenuit komt, van wat we in onszelf en in ons hart dragen.

Het heeft niets te maken met fysieke of economische superioriteit. Integendeel, het is hun morele superioriteit die hen vooruitduwt en vaak ook nog eens laat slagen.

Dit gebeurt ook in ons dagelijks leven. We zijn in staat om oneerlijke en schandelijke situaties te confronteren omdat onze waarden fungeren als het kompas dat ons leidt.

Hetzelfde gebeurt met onze doelen, aangezien we ze kunnen nastreven als ze gebaseerd zijn op duidelijke en gedefinieerde waarden. Dit is waar onze kracht vandaan komt. Dit is wat ons in staat stelt om te blijven vechten.

Waarom ligt jouw kracht in je waarden?

Onze ethiek ligt aan de basis van wie wij als mensen zijn. Waarden maken een samenleving coherent. Dit komt omdat ze interactie en coëxistentie toestaan. Deze overeenkomsten, zowel impliciet als expliciet, over wat goed of wenselijk en slecht of onwenselijk is, vormen de sociale structuur.

Volgens Jean Piaget is autonome ethiek het hoogste niveau van morele evolutie. We kunnen het alleen bereiken als onze intelligentie voldoende ontwikkeld is.

Het is het product van een lang rijpingsproces dat begint bij anomie, het complete gebrek aan waarden waarmee we worden geboren, en dat eindigt bij autonomie, ofwel het vermogen om voor onszelf te denken en onze eigen conclusies te trekken.

Naast het maatschappelijk belang ervan speelt ethiek ook een beslissende rol in het individuele leven. Ethiek geeft richting aan onze handelingen en geeft ze een doel. Bovendien geeft het ons de kracht om met ontberingen om te gaan en niet op te geven in moeilijke tijden.

Voor sommigen is deze ethiek gebaseerd of wordt deze zelfs gedicteerd en opgelegd door religie. Daarom houden deze mensen in moeilijke tijden vast aan hun religieuze principes. Voor anderen zijn ze gebaseerd op een bepaalde filosofie, veronderstelling of overtuiging.

En dan zijn er nog de mensen die hun waarden opgeven en een pragmatische, cynische houding tegenover het leven aannemen. Deze mensen geven ook geen betekenis aan hun acties. Hoewel ze zichzelf tegen teleurstelling beschermen door dit te doen, weerhoudt het ze er tevens van om ten volle leven.

Gedrag en waarden

Lang voordat mensen persoonlijke waarden ontwikkelen, ondergaan zij een evolutieproces. Niet iedereen bereikt het einde van dit proces. Velen blijven steken in een stadium dat bekend staat als heteronomie.

In deze fase handelt de persoon (over het algemeen het kind, maar vaak genoeg ook de volwassene) niet op basis van zijn eigen overtuigingen, maar laat hij zich leiden door wat autoriteitsfiguren hem opleggen. Wat goed of fout is, wordt bepaald door deze autoriteitsfiguren en het belangrijkste doel van de persoon wordt het niet tegenspreken van deze figuren.

Wanneer de morele ontwikkeling haar hoogste niveau bereikt, is onze enige autoriteitsfiguur ons eigen geweten. In tegenstelling tot de andere fasen, nemen we geen waarden aan op basis van traditie, herhaling of omdat een autoriteitsfiguur dit ons oplegt.

Onze waarden zijn het product van persoonlijke reflectie en kunnen altijd indruisen tegen wat de leden van een samenleving ondersteunen. Met andere woorden, ze zijn autonoom.

Waarden zijn betekenissen. Het zijn attributen die men als wenselijk beschouwt of als het overdragen waard. Waarden geven richting aan gedrag en geven doel aan handelingen. Ze impliceren een commitment: zich aansluiten bij de kant die men als goed of juist beschouwt.

Ethiek is flexibel. Het is altijd afhankelijk van een bewuste evaluatie van verschillende situaties. Dit is precies waarom jouw kracht in je waarden ligt, omdat ze afhankelijk zijn van het eigen geweten en niet afkomstig zijn van externe impulsen of improvisatie.

Nadenken over ons eigen perspectief

Er komt een moment waarop het voor ons gunstig is om na te denken over de waarden die onze acties bepalen. Soms houden we ons aan principes louter uit gewoonte of traditie of alleen maar omdat de meeste mensen het over deze principes eens zijn.

Het volgen van externe waarden is echter precies wat ons van tijd tot tijd het gevoel geeft de weg kwijt te zijn. Ethiek zorgt ervoor dat onze intenties en acties in overeenstemming blijven en geeft ons de kracht om te doen wat we echt willen.