Jeugdtrauma en depressie bij volwassenen

Er is geen fase zo intens, en tegelijkertijd zo mooi en kwetsbaar als de kindertijd. Deze vroege ervaringen zullen uiteindelijk niet alleen voor een groot deel bepalend zijn voor ons leven, maar ook voor de wijze waarop wij dit leven zien.

De band die we hebben met onze verzorgers, onze ouders, die ons begeleiden, voor ons zorgen en van ons houden, voorziet ons van de steunpilaren van onze ontwikkeling zodat we veilig kunnen opgroeien en autonome volwassenen kunnen worden.

Maar als er iets misgaat, als zich in ons leven geweld of ongeluk voordoet, dat onze jeugd doorkruist, dan zal dit blijvende sporen achterlaten.

Dit is een feit – een realiteit. En voor een kind, een wezentje dat nog niet in staat is zichzelf te verdedigen of volledig te begrijpen waarom er kwaad of tragedie bestaat, is dit ontzettend moeilijk en zwaar te verteren.

Deze stress in het begin van de levensloop, als gevolg van lichamelijke of emotionele trauma’s, zal van grote invloed zijn op de ontwikkeling van het kind.

De wond zal altijd in onze hersenen aanwezig blijven. De hevige stress en het leed veroorzaken een letsel, dat er tegen de tijd dat we de volwassenheid bereiken voor zorgt dat we een groter risico hebben om bepaalde vormen van depressie te ontwikkelen.

Een gebrek aan affectie gedurende de kindertijd is een van de belangrijkste oorzaken van depressie

Dit geldt niet alleen voor de meest ongelukkige en extreme gevallen zoals misbruik of mishandeling. Vaak genoeg is het zo dat kinderen die opgroeien zonder familiebanden, of met ouders die niet wisten hoe ze de vitale band met hun kinderen konden versterken, of die dit niet wilden, tijdens de volwassenheid ontzettend veel tekortkomingen ervaren.

Een gezonde, vrolijke en complete kindertijd zorgt ervoor dat het kind opgroeit met de wetenschap dat hij geliefd is, en dat hij bij elke stap die hij zet, bij elke beslissing en elke mislukking, kan rekenen op de onvoorwaardelijke en unieke steun van zijn familie.

De ontwikkeling van zijn gevoel van eigenwaarde zal hand in hand gaan met de genegenheid die hij ontvangt. Het kind zal een positief zelfbeeld hebben, omdat het een reflectie zal zijn van wat hij tot nu toe ontdekt heeft.

Maar als het kind in plaats hiervan geconfronteerd wordt met leegte, hoon en afkeuring, zal het in zijn leven niet alleen te maken krijgen met onzekerheid, maar in zekere mate tevens met wrok en wantrouwen.

Als de mensen die hem hadden moeten steunen en onvoorwaardelijke liefde hadden moeten bieden hem alleen maar negeerden en slecht behandelden, dan zal het moeilijk voor hem zijn om gezonde relaties op te bouwen met anderen. Hij wordt wantrouwend en angstig.

Hoe overwin je een moeilijke jeugd?

Psychiaters spreken van ‘biologische kwetsbaarheid’. Dat wil zeggen, al deze traumatische of negatieve ervaringen uit het verleden raken verankerd in onze ervaring en in onze hersenen.

Hevige stress verandert en vormt onze meest diepliggende structuren, en dit alles maakt ons kwetsbaarder. Het zorgt ervoor dat we een grotere kans hebben om depressieve gevoelens te ontwikkelen tijdens de volwassenheid.

Betekent dit nu dat iedereen die gedurende zijn kindertijd een trauma heeft meegemaakt per definitie depressief zal worden? Nee, dat niet. Iedereen ervaart zijn traumatische verleden op zijn eigen manier. Sommige mensen zullen deze gebeurtenissen uit het verleden misschien ervaren als een reden om elke dag weer opnieuw te vechten.

Iets dat zij in zich opnemen, accepteren en confronteren zodat het leven hen een nieuwe kans zal bieden, en de mogelijkheid om weer gelukkig te zijn.

Maar voor anderen, zullen de traumatische ervaringen een te zware last zijn om te dragen. Het gaat hier tenslotte niet alleen om dealen met een slepende herinnering, het kan tevens de manier waarop ze zich tot de wereld verhouden beïnvloeden.

Misschien hebben ze het vertrouwen in zichzelf en alles om hen heen verloren. Misschien ervaren ze moeilijkheden als het aankomt op het onderhouden van vriendschappen en zelfs relaties. Misschien verlangen ze naar genegenheid, maar zijn ze niet in staat dit toe te laten uit angst om verraden of gekwetst te worden.

Dit kan allemaal een bepaald type chronische angst, overgevoeligheid en emotionele kwetsbaarheid impliceren waar elke dag tegen zal moeten worden gevochten. Geluk bereiken is in deze gevallen een ontzettend zware taak. Hoe kunnen we hier toch mee omgaan? Door middel van inspanning, wilskracht en heel veel sociale steun.

Nu we ons bewust zijn van de feiten, is het enige wat we nog moeten onthouden hoe ontzettend belangrijk het is om kinderen te blijven beschermen. Denk nooit dat een kind een soort miniatuur volwassene is.

Een kind hunkert naar positieve emoties, het heeft behoefte aan ervaringen vol met onvoorwaardelijke liefde, woorden en hechting. Een kind is geen volwassene die in staat is om te begrijpen waarom andere volwassenen hem slecht behandelen, noch is het in staat om zichzelf te beschermen. De ervaringen die het kind meemaakt gedurende de vroege jaren van zijn leven zullen voor altijd deel van hem uitmaken. Vergeet dit nooit.

Zorg altijd voor je kleintjes, en als je zelf een moeilijke jeugd hebt gehad, onthoud dan dat iedereen het geluk kan vinden, en dat het het waard is om dat wat je hebt meegemaakt te accepteren, te overwinnen en om te zetten in een nieuw leven.

Afbeeldingen met dank aan Lucy Campbell