Je verliest je kinderen niet op straat, je verliest ze thuis

Je verliest je kinderen niet op straat. Eigenlijk begint dit verlies thuis. Een thuis waar de vader afwezig is. Thuis is die altijd bezorgde moeder. Met een opeenstapeling van onbevredigde behoeften en onbeheerde frustraties. Een adolescent raakt ontheemd na een jeugd vol afstandelijkheid. Na een liefde van iemand die nooit heeft geweten hoe hij moet opvoeden, begeleiden en helpen.

Allereerst zullen we duidelijk maken dat er altijd uitzonderingen zijn. Natuurlijk zijn er kinderen met afwijkend gedrag die zijn opgegroeid in harmonieuze gezinnen. Ook zijn er verantwoordelijke adolescenten die erin geslaagd zijn afstand te nemen van een disfunctioneel gezin. Er zijn altijd situaties waarin wordt ontsnapt aan deze klassieke dynamiek. Waar de dagelijkse gebeurtenissen in een huis onomkeerbaar het gedrag van een kind tekenen.

In werkelijkheid, hoe merkwaardig het ook mag lijken, accepteert een ouder deze verantwoordelijkheid niet altijd. Bijvoorbeeld wanneer een kind agressief gedrag vertoont in een schoolomgeving. Er wordt contact opgenomen met een ouder door de docent. Wat er meestal gebeurt, is dat het gezin het systeem de schuld geeft. Ze verwijten de school en de schoolgemeenschap dat ze niet weten “hoe ze op moeten voeden.” Maar ook voor het niet aanvoelen van behoeften of het niet toepassen van geschikte strategieën.

Het is waar dat we bij de opvoeding van een kind allemaal een actieve rol hebben. Dat geldt voor de school, de media, sociale organisaties, enzovoort… Maar het is de familie die het concept van respect  in de hersenen van het kind aanwakkert. Dat geldt ook voor de wortel van eigenwaarde of de vonk van empathie.

Kinderen, de belangrijkste erfenis van onze toekomst

H.G. Wells zei eens dat onderwijs in de toekomst hand in hand zou gaan met een ramp. In zijn beroemde werk “The Time Machine” stelde hij zich voor dat in het jaar 802.701 de mensheid zou zijn verdeeld in twee soorten samenlevingen. Een van hen – de Eloi – zou een bevolking zijn die zou leven aan de oppervlakte zonder schrift, empathie, intelligentie of fysieke kracht.

Volgens Wells wees de toen overheersende educatieve stijl al op resultaten in die richting. Het begin van de gestandaardiseerde tests, het concurrentievermogen, de financiële crisis, schaarse tijd van ouders om hun kinderen op te voeden en het gebrek aan aandacht voor het aanmoedigen van nieuwsgierigheid of het verlangen om te leren bij kinderen, zorgden ervoor dat de beroemde schrijver aan het begin van de twintigste eeuw niets goeds voorspelde voor toekomstige generaties.

Het gaat er niet om om pessimistisch te zijn, maar om een staat van alertheid en verantwoordelijkheidsbesef op tafel te leggen. Waar veel therapeuten, schoolbegeleiders en pedagogen over klagen is het gebrek aan gezinsondersteuning. Iets dat ze vaak ondervinden bij bemiddeling met een problematische adolescent of een kind met emotionele of leerproblemen.

Wanneer er geen sprake is van samenwerking of zelfs bij het wegwuiven of boycotten van de professional, leraar of psycholoog, zorgt de ouder ervoor dat zijn/haar kind zichzelf nog meer verliest. Bovendien zal de adolescent meer gedreven zijn om provocerend te blijven. Hij of zij zal op straat zoeken naar wat hij thuis niet vindt of wat het onderwijssysteem hem niet kan geven.

Je verliest je kinderen niet op straat: Moeilijke kinderen, drukke ouders en tegenstrijdige emoties

Er zijn moeilijke en veeleisende kinderen die zich graag als tirannen gedragen. Er zijn adolescenten die niet in staat zijn verantwoordelijkheid op zich te nemen en die graag grenzen die hen worden opgelegd overschrijden tot het punt van delinquentie. We kennen allemaal meer dan een van zulke gevallen. Maar we moeten ons van iets bewust zijn: dit is niet nieuw. Je verliest je kinderen niet door internet, videogames of een meegaand onderwijssysteem.

Deze kinderen tonen immers dezelfde behoeften en gedragingen die altijd worden gekoppeld aan nieuwe tijden. Het eerste wat we daarom moeten doen is niet de kindertijd of de adolescentie verzieken. Ten tweede is de verantwoordelijkheid aanvaarden die ieder van ons, zowel als opvoeder, gezondheidswerker als sociaal werker draagt. Ten derde – maar daarom niet minder belangrijk – moeten we begrijpen dat kinderen ongetwijfeld de toekomst zijn, maar in de eerste plaats nog altijd de kinderen van hun ouders zijn.

Laten we hieronder stilstaan bij enkele belangrijke aspecten.

Je verliest je kinderen niet op straat: de ingrediënten van een authentieke opvoeding

Wanneer een leerkracht een moeder of vader belt om hen op de hoogte te stellen van het wangedrag van het kind, voelt de familie vooral dat hun liefde voor hun kind in twijfel wordt getrokken. Dat is niet waar. Wat er gebeurt is dat die genegenheid en die oprechte liefde soms op de verkeerde manier worden geprojecteerd.

• Het liefhebben van een kind betekent niet alle nukken te bevredigen, alle grenzen te openen of geen ‘nee’ te zeggen. Authentieke liefde is leiding geven, vanaf jongs af aan een echt verantwoordelijkheidsgevoel aan het kind geven en frustraties beheersen door soms ‘nee’ te zeggen.
• Opvoeding van kwaliteit kent emoties en begrijpt geduld. Het veeleisende kind stopt niet met zijn gedrag na een schreeuw of twee uur straf op zijn kamer. Wat hij verlangt en begeert is te worden opgevoed met woorden en nieuwe prikkels. Met voorbeelden en antwoorden op al zijn vurige vragen.

We moeten er ons van bewust zijn dat in deze tijd waarin moeders en vaders verplicht zijn weinig of geen werkdagen te spenderen aan het gezinsleven, de tijd die wordt doorgebracht met de kinderen niet belangrijk is. Wat telt is de KWALITEIT van deze tijd.

Ouders die behoeften en emoties kunnen aanvoelen en die aanwezig zijn om te begeleiden, te sturen en belangen te behartigen en om dromen en illusies te stimuleren, zijn ouders die hun kinderen de basis en het gereedschap meegeven waardoor kinderen hier niet op straat naar gaan zoeken. Je verliest je kinderen niet op straat, je verliest ze thuis.