Is het altijd goed om een kind te prijzen?

Elk zelfhulpboek heeft het over het belang van het krijgen van lof tijdens de kindertijd. Het is zeker iets dat ons gevoel van eigenwaarde versterkt en onze persoonlijkheid vormt. Het is werkelijk simpel: we prijzen onze kinderen wanneer ze voor een examen slagen, wanneer ze iets goed doen, wanneer ze een mooie tekening maken etc.

Maar zorgt het tegen onze kinderen zeggen hoe goed ze bepaalde dingen doen, waardoor we ze laten zien dat we ze werkelijk geweldig vinden, er ook echt voor dat ze zelfverzekerder worden? Maakt het hen gelukkig en garandeert het dat ze een sterk gevoel van eigenwaarde zullen hebben?

De donkere kant van lof

Natuurlijk is het goed dat mensen waardering tonen voor de dingen die jij doet. Positieve woorden stimuleren ons om door te gaan en helpen ons om iets te bereiken of ergens beter in te worden. Als je bijvoorbeeld geslaagd bent voor een examen en mensen je hierom prijzen, zal dit je motiveren om te blijven leren en nog betere cijfers te halen. Of het zal je helpen om wat meer moeite te doen om te slagen voor dat vak waar je niet zo goed in bent.

Maar wat gebeurt er als de lof alsmaar herhaald wordt? Wat gebeurt er wanneer je erop begint te rekenen en vervolgens teleurgesteld bent als je het niet krijgt? Te veel lof kan ervoor zorgen dat we kiezen voor de makkelijkere weg in plaats van te proberen om uit te blinken, ondanks de moeilijkheden die we misschien zullen tegenkomen.

Bovendien kan het ons een richting opduwen die we eigenlijk niet leuk vinden. Dat wil zeggen, misschien zullen we een positief resultaat behalen zodat anderen ons zullen prijzen, maar genoten we eigenlijk niet van de taak.

Het is belangrijk dat kinderen niet elke keer dat ze iets doen denken aan de beloning. Zie het alsof ze een cadeau zouden krijgen elke keer dat ze een goed resultaat behalen. Ze zouden de verantwoordelijkheid die gepaard gaat met datgene wat ze doen moeten begrijpen. De resultaten die ze behalen zouden evenredig moeten zijn met de moeite die ze in de taak steken.

Lof die ons gevoel van eigenwaarde vernietigt

Wanneer het aankomt op de lof die kinderen al van zeer jongs af aan ontvangen, zijn er drie fundamentele typen waarvan we geneigd zijn te denken dat ze een gezond gevoel van eigenwaarde bevorderen. In werkelijkheid is dit echter helemaal niet het geval.

1. Het prijzen van hun vermogen, niet hun inspanning

Dit is een ernstige vergissing die voor veel problemen kan zorgen. Hard werken is wat telt, dat wat het resultaat werkelijk zal beïnvloeden. Zelfs als je ontzettend intelligent bent, zul je niet veel bereiken als je er geen enkele moeite voor doet.

Ben je bekend met het type student dat het in zich heeft om te slagen, maar hier niet van profiteert? Wat zij laten zien is een gebrek aan inspanning. We zouden altijd alleen lof moeten geven voor de inspanning, want het prijzen van het vermogen zal het gevoel van eigenwaarde vernietigen.

2. Overdreven, niet-specifieke lof

Sommige lof is ontzettend overdreven. Enkele goede voorbeelden? ‘Je bent een genie’, ‘je bent een kunstenaar’ etc. Dit kan een averechts effect hebben bij kinderen. Het verheft en versterkt hun gevoel van eigenwaarde niet; het doet juist het tegenovergestelde.

Leer om specifiek te zijn wanneer je je kind prijst, zoals ‘ik vind het leuk dat je…’, ‘je hebt … ontzettend goed gedaan’, maar probeer niet om kunstmatig hun gevoel van eigenwaarde op te krikken. Als je tegen je kind zegt dat hij een genie is, dan gaat hij dit geloven! En dat kan ervoor zorgen dat hij stopt met proberen.

3. Er nog meer druk opleggen

Wanneer we kinderen prijzen, leggen we soms meer druk op hen dan we zouden moeten. Als je tegen een kind zegt dat hij een genie is, dan zal hij zich realiseren dat hij deze status moet behouden. Dit legt veel te veel onnodige druk op hem.

Het is belangrijk dat ze moeite blijven doen en uit proberen te blinken, maar druk is niet hetzelfde als motivatie. Het is belangrijk dat het kind zich gemotiveerd voelt, niet onder druk gezet. Hebben ze op zo’n jonge leeftijd echt behoefte aan al die stress en angst?

Hoewel het woord ‘lof’ een positieve connotatie heeft, kan het effect ervan behoorlijk negatief zijn als er niet op de juiste manier mee wordt omgegaan. Leer om het op de juiste manier te doen en vergeet niet dat het soms helemaal niet nodig is, althans niet in overmaat.

Prijs je kind omdat hij moeite doet, omdat hij wil uitblinken en omdat hij gemotiveerd is, maar beloon hem niet en geef hem niet overdreven veel lof voor iets dat makkelijk voor hem is. Het is belangrijk dat kinderen eraan werken om iets te bereiken. Alleen dan zullen ze leren wat de werkelijke waarde van dingen is.

–Afbeeldingen met dank aan Claudia Tremblay–