Hooggevoeligheid: weerloos in een wereld vol punaises

Hooggevoeligheid wordt meestal gezien als een geschenk, een bijzondere en zeer intense manier om de dingen om je heen op emotioneel niveau waar te nemen en begrijpen. Voor veel mensen is het echter alsof ze met een ballon in hun handen leven in een wereld vol punaises.

Hooggevoelig zijn houdt bovenal in dat je meer aandacht besteedt aan de details en de subtiliteiten van je omgeving. Je analyseert elk woord, elk gebaar, elke toon om informatie te verkrijgen waar anderen misschien helemaal geen aandacht aan besteden of dat anderen niet eens opmerken.

Ontvankelijker zijn voor de emoties of tegenstellingen van de mensen om je heen, zorgt er vaak voor dat je weerloos wordt, waardoor je uiteindelijk leeft in een wereld die je niet helemaal begrijpt en die je vaak depressief kan maken.

Hooggevoelig: een brein dat zeer ontvankelijk is voor de subtiliteiten van zijn omgeving

Elaine Aron is zo een beetje de belangrijkste persoon in het veld van hooggevoeligheid, aangezien zij de term in 1991 in de wereld bracht. Hooggevoeligheid is niet een subcategorie van de introverte persoonlijkheid, maar een eigen groep op zichzelf, met zeer uitgesproken kenmerken.

Waar is deze persoonlijkheid dan aan te herkennen? Aangezien deze term pas in de jaren negentig bekend werd, wisten veel hooggevoelige mensen voor die tijd niet waarom ze zich ‘anders voelden’.

We weten ook dat de term ‘anders’ soms gestigmatiseerd wordt. Zelfs nog erger, het gaat bijna altijd hand in hand met een goede dosis pijn. Een hooggevoelig persoon wordt er moe van voortdurend dingen aan te moeten horen als ‘je vat dingen veel te persoonlijk op’, ‘alles raakt jou’, ‘tegen jou kan niets gezegd worden’.

Volgens een studie die in 2010 werd uitgevoerd en gepubliceerd werd in het tijdsschrift Social Cognitive and Affective Neuroscience, kan de reden waarom deze mensen gevoeliger zijn voor allerlei soorten stimuli, zowel lichamelijke als emotionele, op neurologisch niveau verklaard worden.

Neurologische basis voor hooggevoeligheid

Elaine Aron voerde samen met haar collega’s en psychiaters als dokter Arthur B. Lintgen een experiment uit, waarbij twee groepen mensen blootgesteld werden aan een reeks visuele stimuli, zowel gekleurde lichten als eenvoudige tekeningen.

Uit dit experiment kwam het volgende naar voren:

• Hooggevoelige mensen brachten elke prikkel in verband met een bepaalde emotie. Hun neuropsychologische mechanisme associeerde visuele, tastbare en hoorbare prikkels elk met bepaalde emotionele sensaties.
• De delen van de hersenen die verbonden zijn aan bewustzijn, emoties, empathie en de welbekende ‘spiegelneuronen’ zijn actiever bij hooggevoelige mensen dan bij mensen die geen tekenen van hooggevoeligheid vertonen.
• De pijngrens van hooggevoelige mensen is zeer laag, zelfs zo laag dat een fel licht of kleding al pijn kan doen.
• Hooggevoeligheid is ook verbonden aan het buitengewone vermogen om details en variaties op te merken in voorwerpen, omgevingen en mensen. Dit vermogen kan worden verklaard doordat de delen van de hersenen die verbonden zijn aan de associatie met visuele informatie en aandacht bij deze mensen meer gestimuleerd worden.

Een wereld vol punaises: hooggevoeligheid en depressie

Een van de meest gestelde vragen is of hooggevoelige mensen een grotere aanleg hebben voor depressie dan anderen. Het antwoord hierop is vrij simpel: nee, niet meer dan de meeste mensen. Ze hebben echter wel de neiging meer last te hebben van dagelijkse droefheid, teleurstellingen en het gevoel anders te zijn. Dit hoeft echter niet te betekenen dat ze hierdoor ook sneller depressief zullen worden.

Hooggevoelige mensen hebben alleen in de volgende gevallen meer aanleg voor depressie:

• Wanneer ze een traumatische jeugd hebben gehad of er sprake was van familieproblemen.
• Wanneer ze niet weten dat ze hooggevoelig zijn en deze eigenschappen als ‘zwak’ bestempelen. Dat ze kwetsbaarder zijn dan anderen en daardoor meer geneigd zijn zichzelf af te zonderen.
• Hooggevoelige mensen moeten werken aan hun zelfvertrouwen, begrijpen hoe ze in elkaar zitten en de ‘overstimulatie’ in hun dagelijkse leven onder controle krijgen.
• Wanneer ze zich vaak begeven in omgevingen waarin de druk hoog is, er sprake is van meningsverschillen, waarin veel licht en geluid is of waarin veel mensen op elkaar geplakt zitten kan dit ervoor zorgen dat hun cortisolgehalte stijgt, waardoor ze als gevolg bloot worden gesteld aan een zeer destructieve gemoedstoestand van angst en stress. Het is van essentieel belang om al deze stimuli onder controle te houden en te genieten van de momenten van eenzaamheid.

Als jij een hooggevoelig persoon bent, probeer je omgeving dan niet te zien als een ruimte vol punaises en vijanden die jou alleen maar kwaad zullen doen, maar ga recht overeind staan en wordt je eigen beste vriend. Geniet van muziek, kunst… deze wereld zit vol subtiele wonderen die jou met gemak kunnen verrijken als je ze hier de kans toe geeft.