Hoe om te gaan met stress

Punset zei dat de hersenen een betrouwbaar beeld van de wereld nodig hebben om zich veilig te voelen, anders zou stress ons doden. Wat doe jij met stress? Vermijd je het of zie je het onder ogen? We vertellen je hoe je het kunt beheren.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gorka Jiménez Pajares.

Laatste update: 08 januari, 2024

De maatschappij van tegenwoordig is steeds sneller, veeleisender en vaak overweldigend. Omdat je copingmiddelen beperkt zijn, is het waarschijnlijk dat je op een gegeven moment stresssymptomen krijgt. Bijvoorbeeld vermoeidheid, snelle hartslag, bepaalde huidreacties (zoals psychogene dermatitis), of prikkelbaarheid. Daarom gaan we in op de vraag hoe je met stress moet omgaan. We geven je vijf manieren om ermee om te gaan.

Als mensen hebben we allemaal een bepaalde mate van stress nodig om te kunnen leven. Dit heet activering, en het is nuttig om het te identificeren en te begrijpen dat het, in de juiste mate, gunstig is.

Dat komt omdat het fungeert als de motor die ervoor zorgt dat je functioneel blijft en verbonden met je omgeving. Met andere woorden, het stelt je in staat te leven. Voordat we het hebben over hoe je met stress kunt omgaan, gaan we het definiëren.

Stress

“Ik kan het niet meer aan,” “Hoe lang gaat dit nog door?” of “Ik ben uitgeput door deze situatie.” Laten deze woorden een belletje rinkelen? In feite omvat stress twee elementen: de oorzaak ervan en de reactie die erop volgt.

Je zou het kunnen definiëren als een bijzondere toestand waarin je verkeert door overbelasting. Inderdaad, stress impliceert overbelasting en het subjectieve gevoel dat het veroorzaakt is spanning of druk.

Wanneer zich een gebeurtenis voordoet die je evenwicht verstoort, doe je je best om de storm te doorstaan en terug te keren naar je evenwichtstoestand. Dit proces heet allostase. Het bestaat uit het zoeken naar en handhaven van stabiliteit of innerlijk evenwicht door voortdurende veranderingen en aanpassingen in de tijd.

Hoe om te gaan met stress

Wat betekent het om te gaan met stress? Voor de professor in de psychopathologie, Amparo Belloch, houdt omgaan met stress de inspanningen in termen van gedrag, gedachten en emoties in die we inzetten om met stressvolle situaties om te gaan. Daardoor verminderen we de toestand van ongemak die stress veroorzaakt.

1. Identificeer je zwakke punten

Vermijd je stress of ga je ermee om? Hoewel het tegen-intuïtief lijkt, gebruiken veel mensen vermijding om afstand te nemen van een probleem of stressvolle situatie. Daardoor kan het groeien en nog schrijnender worden. Tot de gedragingen die vermijding inhouden behoren:

• Overslapen.
• Het eten van hypercalorisch voedsel in grote hoeveelheden.
• Overmatig gebruik van tv, videospelletjes of sociale media.
• Te veel alcohol drinken of andere drugs gebruiken, zoals cannabis.
• Wachten tot er een wonder gebeurt.

Soms is het echter nodig om stress te vermijden door te stoppen en je opnieuw te verbinden. Als je merkt dat je je overweldigd voelt door wat je overkomt, kan het vermijden van contact met de situatie nuttig zijn. Dat gezegd hebbende, moet je het niet overmatig doen, want oververmijding helpt niet.

2. Het leven is beweging

Zoals we al gezegd hebben, is vermijden een goede metgezel op de korte maar niet op de lange termijn. Zorg ervoor, dat je bij het omgaan met stress ook gedrag opneemt dat beweging inhoudt. Ga naar buiten, wandel, ren, ga naar de sportschool, fiets…. Als het mogelijk is, gemakkelijk te doen, en beweging inhoudt, komt het goed.

3. Maak contact met anderen

Als mensen zijn we biologische entiteiten die ontworpen zijn om met elkaar om te gaan. Dus als je jezelf isoleert in een stressvolle situatie, is dat schadelijk voor je. Het is nuttig om je te verhouden tot degenen van wie je houdt en die van jou houden.

• Vraag een vriend om advies of hulp.
• Praat met iemand die je kan helpen.
• Vertel een familielid wat er met je aan de hand is.
• Vraag om begeleiding bij wat je moet doen.

Je sociale netwerk geeft je energie en ook verschillende gezichtspunten om je te verrijken, waardoor de beslissingen die je neemt nauwkeuriger worden.

4. Onderzoek je houding

Richt je je op het probleem, op de emotie, of op beide? Je richten op de oplossing houdt in dat je een reeks concrete stappen volgt. Het houdt in dat je een actieplan opstelt, nadenkt over de te volgen stappen, en die dan uitvoert.

Daarentegen betekent focussen op de emotie dat je je bewust bent van de manier waarop je interpreteert (ontkenning, herwaardering) of behandelt (vermijding, confrontatie) wat er met je gebeurt om je stress te verminderen (Spaanse link).

• Wat betekent wat er gebeurt voor jou?
• Kun je iets positiefs uit de situatie halen?
• Is het echt zo belangrijk als je je voorstelt?

5. Ontwikkel je copingmiddelen

Stel een actieplan op en houd je eraan. Hiervoor kun je gebruik maken van de D’Zurilla en Goldfield troubleshooting-techniek. Pak pen en papier en beantwoord deze vragen. Je antwoorden kunnen resulteren in een op maat gemaakte copingkit die je helpt beslissingen te nemen en verder te gaan.

• Wat is de aard van je probleem? Wat is er gebeurd? Hoe definieer je het?
• Welke oplossingen heb je? Doe een brainstormoefening. Het geeft niet als je oplossingen gek klinken. In dit stadium is kwantiteit belangrijker dan kwaliteit.
• Kies een van je alternatieven.
• Breng het in praktijk.
• Evalueer de resultaten. Als het werkt, feliciteer jezelf dan. Zo niet, kies dan een ander van je alternatieven.

Tenslotte moet je bedenken dat het hebben van problemen een volkomen natuurlijk onderdeel van het leven is. Proberen al je problemen te ‘behandelen’ is onhaalbaar, en ook schadelijk. Je moet ermee leren leven.

Dat gezegd hebbende, als je vastloopt en je meer gestrest voelt dan je zou moeten (Spaanse link), is het de moeite waard de situatie te onderzoeken om er zeker van te zijn dat de gevolgen ervan minimaal zijn.