Hoe klagen onze hersenen beïnvloedt

De ene vriend spreekt af met een andere vriend. Er gaan nog geen vijf minuten voorbij of de een heeft al zoveel geklaag van de ander aangehoord dat het hem volledig overweldigt en hij niet meer weet wat hij zeggen moet. Geklaag over zijn ouders, zijn broer, over het feit dat hij geen baan heeft, vrijgezel is, over het van geen kant deugende zorgstelsel, over zijn onbenullige buren en de willekeurige maatregelen die de overheid nu weer getroffen heeft.

Er zijn situaties in het leven die ongetwijfeld ons geklaag waard zijn. Klagen kan ons helpen om de opgebouwde spanning die de gebeurtenis ons bezorgd heeft vrij te laten. Het verlies van een naast familielid, werkloos raken als gevolg van bezuinigingen, een scheiding of ernstige ziekte zijn pijnlijke ervaringen waardoor we de drang kunnen voelen om te klagen.

Sommige mensen klagen echter de hele dag door. Bovendien denken ze dat alle ‘goede mensen’ in de wereld verplicht zijn om te luisteren naar hun kreten. Doen ze dit niet, dan betekent dit dat ze ongevoelig of egoïstisch zijn.

Hedendaagse klachten

In het huidige moment leven is niet makkelijk. We worden voortdurend gebombardeerd met nieuws dat over het algemeen pijnlijk of zorgwekkend is. Daarnaast hebben we te maken met chagrijnige bazen en pissige collega’s. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de persoonlijke problemen waaraan we worden blootgesteld. Deze omvatten verlies, ziekte en een hele lading aan andere situaties die ons soms kunnen verstikken.

Wanneer we geconfronteerd worden met een dergelijk scenario, hebben we over het algemeen twee opties: om elke situatie te analyseren en te zoeken naar de best mogelijke oplossing of om weerstand te bieden en te klagen. Wat zo zorgelijk is aan deze tweede optie, is dat het een gewoonte wordt. Het is een gewoonte die ons in onze mogelijkheden beperkt en die een negatieve houding opwekt bij de mensen om ons heen.

We mogen dan denken dat klagen een soort van catharsis teweegbrengt die ons helpt om te gaan met druk van buitenaf en misschien is dit soms ook wel precies wat het doet. Geklaag kan echter, zonder dat we dit doorhebben, een gewoonte worden die we blijven herhalen en waar we maar moeilijk vanaf kunnen komen. En uiteindelijk wordt geklaag onze automatische reactie op moeilijkheden.

De gevolgen in onze hersenen

Uit onderzoek is gebleken dat de frequentie en de emotionele intensiteit waarmee we klagen aanzienlijke veranderingen kan veroorzaken in onze hersenen. Als we continu frustratie ervaren, dan laten onze hersenen hormonen zoals noradrenaline, adrenaline en cortisol vrij die uiteindelijk de normale werking van dit orgaan kunnen veranderen.

Sommige wetenschappers beweren zelfs dat regelmatige blootstelling aan geklaag de neurale verbindingen die aanwezig zijn in de hippocampus verslechteren of zelfs verwijderen. Dit is precies het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor het vinden van oplossingen voor de problemen waarmee we worden geconfronteerd.

Door te klagen vormen we onszelf op negatieve wijze. Het roept vaak afwijzing op bij anderen en zal uiteindelijk onze relatie met onze familie, partner of collega’s schade toebrengen. Het is een vorm van afhankelijkheid en daardoor van onvolwassenheid en passiviteit in de aanwezigheid van problemen.

Wat kunnen we doen?

De dingen zullen waarschijnlijk niet altijd zijn hoe wij willen dat ze zijn. Dus waarom zouden we gefrustreerd en verbitterd raken door dingen die niet zullen veranderen, simpelweg omdat wij ze niet kunnen veranderen? Zou het niet verstandiger zijn om wat flexibeler te zijn? Om een adaptievere houding aan te nemen die ervoor zal zorgen dat we betere opties hebben in het leven?

Al dat geklaag kost ons alleen maar energie, energie die beter zou kunnen worden gebruikt om tegenslag te boven te komen. Ons gedrag veranderen zal altijd een optie zijn.

Het is waar dat het in sommige situaties gezond is om te klagen. We moeten dan ook leren om een onderscheid te maken tussen situaties waarin geklaag behulpzaam kan zijn voor ons gevoel van eigenwaarde en andere waarin het ons alleen maar tegenwerkt.

Om deze vermoeiende gewoonte om te klagen te overwinnen, is het belangrijk om te beginnen door met een koel hoofd je problemen te analyseren en te beoordelen wat je kunt doen. We moeten leren om de dingen anders te interpreteren. We kunnen proberen om minder zelfdestructief en meer proactief te zijn. We proberen niet om de wereld van anderen te veranderen. We doen een poging om die van ons te verbeteren.

Houd dit in gedachten

Er zijn situaties waarin geklaag uitgroeit tot een bewuste of onbewuste manier van manipuleren. De dader ervaart schuld en zijn manier om dit schuldgevoel te verbergen is door bij anderen sympathie of een solidariteitsgevoel op te wekken. Op deze manier hoeft hij niet te dealen met de verantwoordelijkheid voor de gevolgen van zijn daden.

Klagen is een staat van malaise die de neiging heeft om zichzelf voort te zetten. Het is een toestand die zorgt voor leed, maar tegelijkertijd voor een soort vreemde voldoening. We kunnen veel beter op zoek gaan naar andere manieren om onze ontevredenheid te sussen en actief proberen om die passieve houding ten opzichte van het leven te overwinnen.