Hoe beïnvloedt emotionele afhankelijkheid interpersoonlijke relaties?
Emotionele afhankelijkheid is een ongezond gedrags- en hechtingspatroon waarbij de ene persoon sterk afhankelijk is van de andere persoon om in zijn emotionele behoeften te voorzien en zich compleet te voelen.
Het komt niet alleen voor in romantische relaties, want het kan zich op verschillende manieren manifesteren en invloed hebben op elk type interpersoonlijke band.
Deze afhankelijkheid varieert in intensiteit, zoals blijkt uit een studie (Spaanse link) in het tijdschrift Ansiedad y Estrés op wijst. Sommige mensen hebben slechts een paar tekenen, terwijl anderen een completer patroon vertonen. Hoe dan ook, dergelijk gedrag leidt tot de ontwikkeling van schadelijke relaties die verschillende gebieden van het leven beïnvloeden. In het volgende artikel leggen we er meer over uit.
Hoe kan emotionele afhankelijkheid interpersoonlijke relaties beïnvloeden?
Emotionele afhankelijkheid heeft niet alleen invloed op de afhankelijke persoon, maar ook op hun partners, vrienden of kennissen. Het veroorzaakt stress, emotionele uitputting en moeilijkheden bij de communicatie en het opbouwen van een evenwichtige relatie. De effecten uiten zich op de manieren die we je nu gaan uitleggen.
Gebrek aan autonomie
Mensen die emotioneel afhankelijk zijn, hebben hun partners of vrienden in hoge mate nodig voor hun gevoel van identiteit, validatie en geluk. Dit kan leiden tot een gebrek aan autonomie en een constante behoefte aan aandacht en goedkeuring. Als gevolg daarvan worden de eigen behoeften en verlangens verwaarloosd, wat leidt tot gespannen relaties.
Een essay van universiteitsstudenten gepubliceerd in het tijdschrift Universitas Psychologica werd vastgesteld dat afhankelijkheid vastklampen en aandachtzoekend gedrag veroorzaakt, wat leidt tot het aanpassen van plannen en beslissingen. Daarom draait de afhankelijke persoon om een ander, waardoor hij zijn autonomie opgeeft.
Onzekerheid en jaloezie
Emotioneel afhankelijke mensen gaan vaak gepaard met met onzekerheid en verlatingsangst. Deze mensen hebben moeite om hun partners of vrienden te vertrouwen en hebben de neiging om intense jaloezie te ervaren.
In feite is er een nauw verband tussen dit type afhankelijkheid en relaties binnen de familie die conflicten en een sfeer van wantrouwen veroorzaken, volgens een proefschrift (Spaanse link) gepubliceerd door de César Vallejo Universiteit.
De uitingen hiervan, volgens onderzoek (Spaanse link) van de Konrad Lorenz University Foundation, zijn een buitensporige angst voor scheiding en eenzaamheid, evenals het onophoudelijke verzoek om uitingen van genegenheid. In de ergste gevallen leiden jaloezie en onzekerheid tot verschillende vormen van geweld.
Overmatige eisen
Emotioneel afhankelijke mensen hebben buitensporig hoge verwachtingen van hun partners of vrienden. Ze eisen voortdurend aandacht, genegenheid en steun, wat een zware last op de ander kan leggen. Dit veroorzaakt op zijn beurt irrationele overtuigingen (Spaanse link), waaronder de behoefte aan perfectionisme. Dit leidt waarschijnlijk tot een burn-out en wrok in de relatie.
Verlies van individualiteit
Het verlies van individualiteit in een relatie is een ander effect van afhankelijkheid. Mensen raken emotioneel vergroeid met hun partner of vriend, waardoor ze hun eigen interesses, doelen en passies uit het oog verliezen.
Dit leidt tot een gevoel van gebrek aan persoonlijke voldoening en beperkt de individuele groei binnen de relatie. Deze vervaagde individualiteit in de afhankelijke persoon maakt het, volgens een werk (Spaanse link) verspreid door de Pauselijke Universiteit van Comillas, onmogelijk voor hen om hun gevoel van eigenwaarde te versterken.
Integendeel, gehechtheid en de overdreven behoefte aan genegenheid nemen toe.
De cyclus van giftige relaties
Afhankelijke mensen hebben vaak moeite met het stellen van gezonde grenzen en tolereren uiteindelijk schadelijk gedrag. Ze kunnen in misbruik of disfunctionele relaties blijven vanwege hun angst voor eenzaamheid of verlating. Dit resulteert in een cyclus van giftige en schadelijke relaties.
Een studie van de Technische Universiteit van Ambato beschrijft in detail dat afhankelijkheid de gezinsfunctionaliteit aantast. De afhankelijke persoon blijft in giftige relaties, omdat hun gehechtheid bijna een verslaving wordt die hen in een staat van opoffering en onderwerping dompelt.
Waarom kan iemand emotioneel afhankelijk zijn?
Er is geen absolute consensus over de oorzaken en risicofactoren voor emotionele afhankelijkheid. We kunnen echter de volgende aspecten benadrukken:
- Familiepatronen. Als er afhankelijke interpersoonlijke relaties zijn waargenomen in het gezin van herkomst, is de kans groter dat iemand soortgelijke patronen ontwikkelt in zijn eigen relaties.
- Laag gevoel van eigenwaarde en zelfkritiek. Degenen die een laag gevoel van eigenwaarde ervaren, hebben een grotere behoefte om externe validatie te zoeken en hebben anderen nodig om zich gewaardeerd en geaccepteerd te voelen.
- Persoonlijkheidsfactoren. Sommige karaktereigenschappen, zoals angst, onzekerheid en conflictvermijding worden geassocieerd met de vorming van afhankelijke relaties en maken het moeilijk om emotionele autonomie te ontwikkelen.
- Onveilige hechtingsbanden. Studies zoals die van MLS Psychologie Onderzoek (Spaanse link) suggereren dat onveilige gehechtheidsbanden in de kindertijd, zoals angstige of ambivalente gehechtheid, het risico op het ontwikkelen van emotionele afhankelijkheid op volwassen leeftijd vergroten.
- Trauma’s en emotioneel misbruik. Traumatische, misbruik- of emotionele deprivatie-ervaringen in de kindertijd of in eerdere relaties dragen bij aan deze afhankelijkheid, schrijft een artikel (Spaanse link) in Gedragspsychologie/Psicologia Conductual. Deze schaden het gevoel van eigenwaarde en het vermogen om relaties aan te gaan gebaseerd op vertrouwen en wederzijds respect.
Deze factoren werken niet geïsoleerd, maar interacteren met elkaar en met andere individuele en omgevingsaspecten om emotionele afhankelijkheid te beïnvloeden. Onderzoek op dit gebied is actief en in ontwikkeling. Er zijn echter meer onderzoeken nodig om de risicofactoren en onderliggende oorzaken volledig te begrijpen.
Waarom is het belangrijk om professionele hulp te zoeken als je lijdt aan emotionele afhankelijkheid?
Als je emotioneel afhankelijk bent, is het om de volgende redenen van vitaal belang dat je professionele hulp zoekt:
- Zelfkennis. Je begrijpt je patronen en hun oorsprong. Een professional helpt bij het identificeren van ongezonde overtuigingen en gedragingen, maar ook bij het onderzoeken van emoties en ervaringen uit het verleden die je afhankelijkheid beïnvloeden.
- Persoonlijke ontwikkeling. Door met een therapeut te werken, leer je een hoger gevoel van eigenwaarde te cultiveren en een sterkere zelfidentiteit te ontwikkelen. Een therapeut kan je ook helpen om gezonde grenzen te stellen, onafhankelijke beslissingen te nemen en goed voor jezelf te zorgen.
- De cyclus doorbreken. Door het niet adequaat aan te pakken, wordt afhankelijkheid een terugkerend patroon in relaties. Psychologische therapie maakt het makkelijker om deze cyclus te doorbreken en biedt handvatten om in de toekomst niet meer in afhankelijke relaties te vervallen.
- Gezondere relaties. Therapie stelt je in staat om evenwichtige interpersoonlijke relaties op te bouwen die gebaseerd zijn op wederzijds respect. Ook ontwikkel je assertieve communicatievaardigheden, leer je je behoeften op de juiste manier te uiten en ontvang je emotionele steun op een gezonde manier.
- Emotioneel welzijn. Een professional kan je leren om emotionele zelfregulatie te ontwikkelen en je algemene welzijn te bevorderen. Uit een onderzoek bleek zelfs dat bij jonge adolescenten het verschijnen van emotionele afhankelijkheid samenhangt met een lager psychologisch welzijn (Alarcón, 2019).
Emotionele afhankelijkheid overwinnen en interpersoonlijke relaties helen
“Het hebben van emotionele onafhankelijkheid betekent dat we niet langer gebonden zijn aan de behoefte aan constante goedkeuring en daarom niet gedwongen worden om meer te doen dan we ons comfortabel voelen door onze behoefte om anderen te behagen.”
-Sue Thoele-
Psychologische ondersteuning is essentieel voor je welzijn en persoonlijke ontwikkeling als je lijdt aan afhankelijkheid. Een professional in de geestelijke gezondheidszorg biedt de hulpmiddelen om deze situatie te overwinnen. Het proces kost tijd en moeite, verloopt geleidelijk en vereist inzet.
Tot slot is het essentieel om jezelf tijdens het proces te omringen met een gezonde omgeving. Met tijd en de juiste aandacht is het mogelijk om emotionele afhankelijkheid te verbeteren en bevredigende interpersoonlijke relaties op te bouwen.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Alarcón Cama, A. I. (2019). Dependencia emocional y bienestar psicológico en adolescentes mujeres víctimas de violencia de pareja y no violencia de una gran unidad escolar del Cercado de Lima. Universidad César Vallejo. Repositorio UCV. https://repositorio.ucv.edu.pe/bitstream/handle/20.500.12692/29874/Alarc%c3%b3n_%20CAI.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Bachrach, H. M. y Deutsch, R. (2008). Attachment styles and personality disorders: Their connections to each other and to parental divorce, parental death, and perceptions of parental caregiving. Journal of Divorce & Remarriage, 49(3-4), 141-161.
- Flores Pacheco, F. S., & Miranda Checcllo, B. J. (2020). Celos, dependencia emocional y relaciones intrafamiliares en estudiantes universitarios de 18 a 25 años en Lima, 2020 [tesis para obtener el grado de Licenciado en psicología]. Repositorio Institucional Digital Universidad César Vallejo. https://repositorio.ucv.edu.pe/handle/20.500.12692/55625
- Guevara Chum, P. E., & Suárez Izquierdo, Y. E. (2018). Creencias irracionales y dependencia emocional en mujeres víctimas de violencia por parte de su pareja de la comunidad urbana autogestionaria de Huaycán [tesis recuperada de: Repositorio Institucional Universidad Periana Unión]. https://repositorio.upeu.edu.pe/handle/20.500.12840/992
- Lemos Hoyos, M., Jaller Jaramillo, C., González Calle, A. M., Díaz León, Z. T., & De la Ossa, D. (2012). Perfil cognitivo de la dependencia emocional en estudiantes universitarios en Medellín, Colombia. Universitas Psychologica, 11(2), 395-404. http://www.scielo.org.co/scielo.php?script=sci_arttext&pid=S1657-92672012000200004
- Momene, J., & Estévez, A. (2018). Los estilos de crianza parentales como predictores del apego adulto, de la dependencia emocional y del abuso psicológico en las relaciones de pareja adultas. Behavioral Psychology/Psicologia Conductual, 26(2). https://go.gale.com/ps/i.do?id=GALE%7CA555076772&sid=googleScholar&v=2.1&it=r&linkaccess=abs&issn=11329483&p=IFME&sw=w&userGroupName=anon%7Ec726980f&aty=open+web+entry
- Núñez Alvarado, P. G., Sabdoval Villalba, J. (2016). La Dependencia Emocional y su relación con la Funcionalidad Familiar (Bachelor’s thesis, Universidad Técnica de Ambato-Facultad de Ciencias de la Salud-Carrera Psicología Clínica). Recuperado de: http://repositorio.uta.edu.ec/handle/123456789/24146
- Olaso Sainz, M. D. C. (2022). Estudio de caso sobre la dependencia emocional [tesis de Maestría]. Repositorio Institucional Comillas. https://repositorio.comillas.edu/xmlui/handle/11531/66295
- Patiño, L. M. (2020). Relación entre las dimensiones de celos y dependencia emocional en una muestra de miembros de la Policía Nacional en el departamento de Cundinamarca y la ciudad de Bogotá. Fundación Universitaria Konrad Lorenz, Bogotá. Recuperado de https://repositorio.konradlorenz.edu.co/handle/001/4176
- Roisman, G. I., Masten, A. S., Coatsworth, J. D. y Tellegen, A. (2004). Salient and emerging developmental tasks in the transition to adulthood. Child development, 75(1), 123-133.
- Scharfe, E. y Bartholomew, K. (2007). The Impact of Emotional Dependency on Relationship Satisfaction and Stability: A Longitudinal Study. Journal of Personality and Social Psychology, 92(2), 448-467.
- Urbiola, I., Estévez, A., Iruarrizaga, I., & Jauregui, P. (2017). Dependencia emocional en jóvenes: relación con la sintomatología ansiosa y depresiva, autoestima y diferencias de género. Ansiedad y estrés, 23(1), 6-11. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1134793716300537
- Vidal, E. V. (2023). Apego inseguro como variable predictora de la dependencia hacia personas y sustancias en jóvenes. MLS Psychology Research, 6(1). https://www.mlsjournals.com/Psychology-Research-Journal/article/view/1277