Het synesthetische brein werkt anders
Kleuren zien als je naar muziek luistert. Een ijsje proeven en een streling op je wang voelen. Een bloem aanraken en een zoete smaak in je mond ervaren. Dit zijn allemaal voorbeelden van synesthesie. Dit is een neurologische aandoening die duizenden mensen over de hele wereld ervaren. Maar hoe ziet het synesthetische brein er eigenlijk uit? En hoe kan dit vermogen worden verklaard?
We weten dat figuren als Vincent Van Gogh, Vladimir Nabokov, Wassily Kandinsky en Nikola Tesla twee zintuigen tegelijk konden ervaren. Lange tijd dachten deskundigen dat synesthesie een kenmerk was van geesten met een neiging tot fantaseren. In feite dachten ze dat er helemaal geen wetenschappelijke basis was voor dit vermogen.
Maar met de komst van het nieuwe millennium begonnen neurowetenschappers, psychologen en zelfs genetici aandacht te besteden aan deze neurologische bijzonderheid. Tot op heden hebben ze een aantal fascinerende feiten ontdekt.
Neurowetenschappers hebben ontdekt dat synesthesie cognitieve vaardigheden zoals creativiteit en zelfs geheugen kan verbeteren. De reden hiervoor ligt in een brein dat bedrevener is in het maken van verbindingen.
Synesthesie
Laten we beginnen met het identificeren van synesthesie. Het is een perceptueel fenomeen dat wordt veroorzaakt door een neurologische aandoening. Wat er gebeurt is dat verschillende zintuiglijke of cognitieve gebieden automatisch en onwillekeurig tegelijkertijd geactiveerd worden als reactie op specifieke stimuli.
Met andere woorden, geluiden kunnen kleur hebben, muziek kan smaak hebben en woorden kunnen geassocieerd worden met bepaalde geluiden, bijvoorbeeld.
In 1871 stelden Bleuler en Lehman voor dat synesthesie gepaard ging met hallucinerende ervaringen. Dit is echter niet het geval. Het is ook niet gerelateerd aan een geestelijke stoornis zoals schizofrenie. Evenmin is het het product van een over- fantasierijke geest.
Het lijkt erop dat de eerste belangrijke mijlpaal in het begrip van synesthesie in 1995 kwam met een onderzoek van Dr. E Paulesu et al. Zij voerden verschillende diagnostische tests uit op mensen met synesthesie met positronemissietomografie. Dit was om hun hemodynamische reacties te meten.
Deze onderzoekers ontdekten iets dat ze al vermoedden. Het synesthetische brein werkt anders.
Het synesthetische brein
Experts geloven dat tussen de drie en vijf procent van de bevolking een vorm van synesthesie ervaart. Bovendien komt het vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Sommigen zien dit vermogen als een gave. Want de wereld zien door de integratie van meerdere zintuigen tegelijk maakt de werkelijkheid tegelijkertijd zoveel intenser, vreemder en fascinerender.
Bovendien is het heel normaal dat synesthetische mensen creatiever zijn. Ze hebben ook een groter geheugen. Dat komt omdat hun hersenen meer verbindingen hebben. Dr. Gian Bheeli van de Universiteit van Zürich (Zwitserland) deed onderzoek dat werd gepubliceerd in het tijdschrift Nature. Hij suggereert dat synesthesie een genetische basis heeft en erfelijk is.
Kruisactivatie
We weten dat kinderen een periode van hersenontwikkeling doormaken die bestaat uit neurologisch snoeien. Met andere woorden, sommige synaptische verbindingen tussen neuronen worden geëlimineerd om een meer gespecialiseerd brein te vormen.
In feite is het tot de leeftijd van 12 tot 13 jaar gebruikelijk dat kinderen meer neuronen en synapsen hebben dan strikt noodzakelijk. Hun geleidelijke verdwijning is essentieel voor het goed functioneren van de hersenen.
Het lijkt er echter op dat mensen met synesthesie dit snoeiproces niet ondergaan. Daarom kruisen verschillende gebieden elkaar. De Universiteit van Amsterdam (Nederland) deed onderzoek dat suggereerde dat de gebieden die geassocieerd worden met kleur in de occipitale kwab zich plotseling kunnen verbinden met motorische gebieden.
Dit betekent dat zelfs eenvoudige bewegingen van mensen met synesthesie een bepaalde tonaliteit bij hen kunnen oproepen.
Elke persoon met synesthesie heeft unieke ervaringen. Ze beginnen allemaal met de manier waarop hun hersenen zich met elkaar verbinden.
De limbische bemiddelingshypothese
Om te proberen te begrijpen hoe de hersenen van iemand met synesthesie eruit zien, moeten we de hypothese van limbische bemiddeling overwegen. Richard Cytowic en Frank Wood opperden dit voor het eerst in 1982. In hun hypothese stelden ze voor dat synesthesie wordt georkestreerd door het limbisch systeem. Meer in het bijzonder de hippocampus.
Ze ontdekten dat mensen met synesthesie veel meer bindvezels in dit gebied hebben, van het limbisch systeem zelf naar de neocortex. Dit vertaalt zich in een groter aantal perceptuele verschijnselen, sensaties, herinneringen en zelfs emoties.
Neurobeeldvormende studies van het synesthetische brein
Met de evolutie van diagnostische en neurobeeldvormende technieken hebben we nu veel meer gegevens over hoe het synesthetische brein eruitziet. Dankzij de vele vrijwilligers met synesthesie die positron emissie tomografie (PET) en functionele magnetische resonantie beeldvorming (fMRI) hebben ondergaan, weten we nu het volgende over het synesthetische brein:
- Er is een grotere activatie in het gebied van de visuele cortex.
- De hersenen hebben een hogere dichtheid van grijze stof.
- Er is een verhoogde overconnectiviteit van de auditieve cortex naar de insula. (De insula heeft te maken met emoties en de regulatie van de homeostase van het lichaam).
- Vergeleken met mensen zonder synesthesie is er een grotere onderlinge verbondenheid van de hele hersenen.
Synesthesie is een fascinerend fenomeen. Het interesseert zowel neurowetenschappers als psychologen. In de komende jaren zullen ze ongetwijfeld meer feiten ontdekken over deze interessante aandoening. Wat we intussen echter wel weten is dat mensen met synesthesie het niet problematisch vinden, maar juist genieten van deze intrigerende gave die ze bezitten.
Alle siterte kilder ble grundig gjennomgått av teamet vårt for å sikre deres kvalitet, pålitelighet, aktualitet og validitet. Bibliografien i denne artikkelen ble betraktet som pålitelig og av akademisk eller vitenskapelig nøyaktighet.
- Beeli, G., Esslen, M., & Jäncke, L. (2005). Synaesthesia: when coloured sounds taste sweet. Nature, 434(7029), 38.
- Beeli, G., Esslen, M., & Jäncke, L. (2008). Time course of neural activity correlated with colored-hearing synesthesia. Cerebral Cortex, 18(2), 379–385.
- Hubbard, E. M. (2007). Neurophysiology of synesthesia. Curr Psychiatry Rep, 9(3), 193–199.
- Hubbard, E. M., & Ramachandran, V. S. (2005). Neurocognitive mechanisms of synesthesia. Neuron, 48(3), 509–520.
- Jäncke, L., Beeli, G., Eulig, C., & Hanggi, J. (2009). The neuroanatomy of grapheme-color synesthesia. Eur J Neurosci, 29(6), 1287–1293.
- Rouw R, Scholte HS, Colizoli O. Brain areas involved in synaesthesia: a review. J Neuropsychol. 2011 Sep;5(2):214-42. doi: 10.1111/j.1748-6653.2011.02006.x. PMID: 21923787.