Het opsporen van gendergeweld bij adolescenten

Gendergerelateerd geweld bij adolescenten is een van de grootste uitdagingen waarmee families, vrienden en natuurlijk slachtoffers worden geconfronteerd. In feite heeft het het potentieel om hoopvolle toekomsten volledig te vernietigen. Dus, waar bestaat het uit en hoe kan het worden geïdentificeerd? Ontdek het hier.

Geschreven en geverifieerd door de psycholoog Gorka Jiménez Pajares.

Laatste update: 25 juni, 2023

Gendergeweld manifesteert zich op vele manieren bij adolescenten. Seksuele intimidatie komt echter het meest voor. Dit is bijzonder relevant als je bedenkt dat de adolescentie een cruciale fase is in de verkenning van de identiteit en het begrip van sociale verwachtingen en opgelegde gendernormen.

Elke verstoring in deze processen kan namelijk leiden tot de ontwikkeling van gewelddadig gedrag.

Gendergerelateerd geweld neemt vele vormen aan. Het kan zowel fysiek als emotioneel zijn. Ook online intimidatie komt vaak voor. In de context van de adolescentie kan seksuele intimidatie behoorlijk kwetsend zijn en het gevoel van eigenwaarde en eigenliefde van jongeren verlagen en verminderen. Isolatie, verwondingen en een laag zelfbeeld zijn slechts enkele van de gevolgen.

Gendergeweld

Gendergeweld draait om ongelijke machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen. In de regel komt het voor in de context van een relatie, ongeacht of het paar samenwoont. Door de snelle toename van het aantal gevallen dat momenteel wordt gemeld, is het nodig dit sociale en gezondheidsprobleem onder de aandacht te brengen.

Gendergeweld begint vaak met gedrag dat gericht is op de controle over vrouwen. Helaas is dit een feit dat vaak onopgemerkt blijft of geminimaliseerd wordt. Het kristalliseert zich vaak uit in aanrandingen, woede-uitbarstingen en andere vormen van agressie. In deze gevallen ontstaan bij het slachtoffer gebrek aan bescherming, hulpeloosheid en een verminderd gevoel van eigenwaarde.

Het ontstaan en de ontwikkeling van gendergeweld

Het Spaanse Ministerie van Gelijkheid heeft een gids gepubliceerd voor het opsporen van seksegerelateerd geweld bij adolescenten (Guía para la detección de la violencia de género en adolescentes – Spaanse link).Het identificeert en beschrijft drie fasen waarin dit gedrag zich voordoet.

1. De spanning stapelt zich op tijdens de eerste periode van de relatie tussen de adolescent en zijn partner. Als gevolg daarvan ontstaan kleine uitbarstingen van woede en prikkelbaarheid. Ze maken de partner angstig.
2. In de tussenfase uit de spanning zich in geweldsexplosies van wisselende kracht. In feite kunnen de onderlinge verschillen zo groot zijn dat ze kunnen variëren van kleine klappen tot moordende slagen.
3. Ten slotte treedt de ‘wittebroodswekenperiode’ op. De dader verontschuldigt zich. Bovendien beloven ze dat hun buitensporige controle, slagen en verbaal geweld nooit meer zullen voorkomen.

Toch is de wittebroodswekenperiode verre van een realiteit, maar slechts een belofte die niet wordt ingelost. In plaats daarvan begint de gewelddadige cyclus van controle en fysieke en verbale agressie opnieuw. Het is een vicieuze cirkel. Maar, wat kan er gedaan worden om het te voorkomen? Opsporing is de sleutel.

Het opsporen van gendergeweld bij adolescenten

Het is uiterst pijnlijk om als ouder te zien dat je kind slecht behandeld wordt. In feite gaat elke kwetsbare persoon die onderworpen wordt aan misbruik de grenzen van het aanvaardbare te buiten.

Daarom, als je een familielid of vriend bent van een vermoedelijk slachtoffer, volgen hier enkele richtlijnen, beschreven in de bovengenoemde gids, om te helpen ontdekken of hij/zij lijdt onder gendergeweld:

• Isolatie.
• Laag gevoel van eigenwaarde.
• Veranderingen in houding.
• Verlaten van studies.
• Tekenen van lichamelijk letsel.
• Demonstreren van macho-ideeën.
• Storend gedrag zoals agressiviteit.
• Gebrek aan autonomie in besluitvorming.
• Veranderingen in kleding en verzorgingsrituelen.
• Afzien van activiteiten (schilderen, voetbal, tennis, enz.).
• Rechtvaardiging van jaloezie van hun partner (“Ze zijn jaloers omdat ze van me houden”).
• Afhankelijkheid. Dit kan blijken uit permanent contact op sociale media of via hun mobiele telefoon.

In de regel zijn relaties gebaseerd op vertrouwen, wederzijdse bewondering en respect. Toch is dit soms verre van het geval. Als jaloezie overheerst en het individu zich vervreemd voelt, kan dat een teken zijn van iets ongezonds. In feite kan het een voorloper zijn van misbruik.

Erkenning van gendergeweld bij het slachtoffer

Het gevoel vernederd, gecontroleerd en ondergewaardeerd te worden kan het slachtoffer in een verstikkend zwart gat plaatsen. Het is uitputtend. Bovendien lijkt er geen einde aan te komen, en lijkt er geen licht aan het eind van de tunnel te zijn.

Als je denkt dat je slachtoffer bent van gendergeweld, praat dan met je ouders, je leraren, de politie of je huisarts. Zorg dat je hulp vraagt als je partner een van de volgende acties uitvoert (Ministerie van Gelijkheid, 2023 – Spaanse link):

• Controleert je telefoon.
• Staat niet toe dat je werkt.
• Dwingt je tot seks.
• Vernedert je, scheldt je uit of beledigt je.
• Maakt je belachelijk of kleineert je.
• Isoleert je van je familie en vrienden.
• Bepaalt de manier waarop je je kleedt.
• Dreigt jou of je geliefden pijn te doen.
• Laat je minderwaardig voelen.
• Zorgt ervoor dat je je vrienden in de steek laat omdat hij ze niet mag.
• Negeert je vaak en negeert de manier waarop je je voelt.

Gendergeweld kan ontstaan in de adolescentie en zich het hele leven voortzetten. Daarom draagt vroegtijdige opsporing bij tot het doorbreken van de cyclus. Erover praten en incidenten melden zijn de eerste stappen naar zelfzorg en zelfrespect. Het houdt in dat prioriteit wordt gegeven aan de eigen gezondheid, zowel lichamelijk als geestelijk.

Tegenwoordig is dit soort geweld steeds meer openbaar geworden. Het is een zorg voor de samenleving omdat de negatieve effecten ervan werken als een tijdbom op lichaam en geest. Als je daarom iemand in een situatie van gendergeweld ziet of het zelf meemaakt, meld het dan.

Preventie en interventie

Gendergeweld is een van de ergste scenario’s waar een tiener mee te maken kan krijgen. Als gevolg van deze schadelijke daad kunnen ze namelijk isolatie en angst ervaren, samen met de rechtvaardiging door de dader van hun buitensporige controle. Daarom is het essentieel om te investeren in preventie en in te grijpen wanneer een risicosituatie wordt vastgesteld.

De uitdaging die gendergeweld vormt is echter enorm. Bovendien is het veelzijdig en multicausaal. Daarom moet elke aanpak ook multidisciplinair zijn. We moeten kleine individuele acties ondernemen die uiteindelijk grote acties worden die door onze sociale groepen worden uitgevoerd.

Ongetwijfeld zullen onderwijs in gelijkheid en de bevordering van een cultuur van aanklacht helpen. Tenslotte moeten we allemaal samenwerken.