Het collectief onbewuste, de theorie van Carl Jung
Gevoelens , gedachten, herinneringen, rituelen, mythes… Met deze theorie van het collectief onbewuste stelde Carl Jung dat deze gemeenschappelijke elementen van de mensheid een vorm van geestelijke erfenis zijn.
Als sociale groep erven we deze betekenissen. Volgens de theorie van Jung hebben deze betekenissen op één of andere manier ook een invloed op ons gedrag en op onze emoties.
Ongetwijfeld heb je over deze bijzondere bijdrage gehoord die Carl Jung de wereld van de filosofie en de psychologie gegeven heeft. Dit idee zorgde er ook voor dat hij afweek van de psychoanalytische theorie.
Het maakte ook dat hij zelfs verder afstand nam van Sigmund Freud. Voor Freud was het onbewuste gewoon het deel van de geest dat alle ervaring opslaat die je verdrongen hebt en vergeten bent. Jung bracht dit idee echter verder dan het individuele niveau.
“De slinger van de geest schommelt tussen zin en onzin, niet tussen goed en kwaad.”
-Carl Jung-
Deze psychiater, psycholoog en schrijver beschouwde het onbewuste niet als een persoonlijke uitdrukking van het individu. In zijn klinische praktijk en vanuit zijn persoonlijke ervaring voelde hij integendeel intuïtief een soort universeel bewustzijn aan dat veel dieper gaat.
Het collectief onbewuste was meer als een sterrenhemel of de oerchaos waaruit de archetypes ontstaan. Het is het geestelijke erfdeel dat alle mensen delen.
Er zijn weinig theorieën in de psychologie die zo omstreden zijn als deze. De theorie van Carl Jung probeerde de onbewuste mechanismen te begrijpen die onze gedachten en ons gedrag beïnvloeden.
Heeft de theorie over het collectief onbewuste enige praktische bruikbaarheid?
Carl Jung heeft ooit zelf gezegd dat de theorie van het collectief onbewuste één van die ideeën is die zo bovenzinnelijk en belangrijk is, dat het bijna absurd lijkt. Als je dieper op het idee ingaat, dan begin het echter met bekende en zelfs onthullende elementen te ontdekken.
Dit is één van de hoekstenen van het Jungiaanse denken. Toch was het ook de oorsprong van vele problemen van Carl Jung. Hij legt het zelf in zijn boeken uit.
De helft van zijn leven heeft hij gewijd aan het verdedigen van de theorie van het collectief onbewuste tegen de mensen die hem bekritiseerden omdat hij geen wetenschappelijke methode gebruikte om deze theorie te ontwikkelen.
Op dit punt vraag jij je misschien af wat het collectief onbewuste precies is. De eenvoudigste manier om het te begrijpen is door gebruik te maken van een analogie.
Je kan je het collectief onbewuste van Carl Jung voorstellen als een geërfde database. Het is net als een cloud-database die het wezen van onze menselijke ervaring opslaat. Met onze onbewuste geest hebben we er allemaal toegang toe.
Het collectief onbewuste is eveneens samengesteld uit bepaalde elementen: archetypes. Deze geestelijke fenomenen zijn als kenniseenheden. Het zijn instinctieve mentale beelden en gedachten die we allemaal over onze omgeving hebben. Eén voorbeeld hiervan zou het idee van “moederschap” zijn en wat het voor ons betekent.
Een ander voorbeeld is “persona” als het beeld van onszelf dat we met anderen willen delen. De “schaduw” vertegenwoordigt dan weer wat we voor anderen of zelfs voor onszelf willen verbergen.
Archetypes, emoties en het doel van de theorie van Carl Jung
Het collectief onbewuste van Carl Jung probeert om een feit van het leven af te bakenen. Niemand van ons ontwikkelt zich in een bubbel. Niemand van ons is afgescheiden van de samenleving. We zijn de tandwielen in een culturele machine.
Er is een verfijnde entiteit die ons de blauwdrukken voor het leven verschaft. Die entiteit laat betekenissen in ons indruppelen die we ervan van de mensen die vóór ons kwamen.
De archetypes die we eerder al vermeld hebben, herinneren ons de emotionele patronen die we allemaal hebben. Wanneer we in deze wereld geboren worden, dan creëren we een band met onze moeders.
Tegelijkertijd willen we dat anderen ons naar waarde schatten en waarderen naarmate we onze identiteit ontwikkelen.We kiezen ook om te verbergen wat we niet leuk vinden of wat ons een ongemakkelijk gevoel geeft.
De theorie van Carl Jung en zijn ideeën over het collectief onbewuste weerspiegelen vele van onze diepste menselijke instincten. Daar vinden we liefde, angst, sociale projectie, seks, wijsheid en goed en kwaad.
Eén van de doelstelling van deze Zwitserse psycholoog was om mensen te helpen een authentiek en gezond zelf op te bouwen waarin alle archetypes in harmonie konden bestaan.
Een ander interessant aspect van het collectief onbewuste van Carl Jung is dat hij geloofde dat onze geestelijke energie na verloop van tijd verandert. Elke generatie bezit culturele, sociologische en omgevingsverschillen. Dat alles heeft een invloed op de geest en op het onbewuste vlak waar nieuwe archetypes vorm krijgen.
