Help! Een woedeaanval is op komst!

“Ik wil snoep!” Nee! Je weet dat dit het moment niet is om je kind snoep te geven. Maar je weet ook dat er dan één onvermijdelijk en oncontroleerbaar gevolg zal optreden: een woedeaanval. Maar wacht eens even: kan je die echt niet onder controle houden?

Je zegt hem dat er geen snoep is en je ziet hoe de woedeaanval opkomt. Hij begint te huilen en te roepen. Hij schreeuwt steeds opnieuw dat hij snoep wil. Je probeert met hem te praten. Aanvankelijk doe je dat rustig. Maar dan raak je geïrriteerd en uiteindelijk begin je ook te roepen. Wat kunnen we doen om te vermijden dat de situatie uit de hand loopt? Lees verder en ontdek het in dit artikel!

Is het normaal dat kinderen woedeaanvallen hebben?

Wanneer we klein zijn, zijn we meestal nog niet in staat om onze gedachten erg goed uit te drukken. Wellicht heeft niemand het ons al geleerd. Of als ze het ons geleerd hebben, hebben we onvoldoende zelfbeheersing om het te doen. Kinderen tussen achttien maanden en vijf jaar oud krijgen soms woedeaanvallen. Meestal is dit een reactie op regels die ze niet leuk vinden. Over het algemeen bereiken woedeaanvallen een piekmoment op twee- of driejarige leeftijd.

Het is een daad van ongehoorzaamheid die typisch is in deze levensfase van een kind. Maar dit betekent niet dat we niets kunnen doen om te vermijden dat ze zo vaak gebeuren. Want als we niets doen om te proberen ze te vermijden, dan kunnen zich eigenlijk ernstiger gedragsproblemen ontwikkelen wanneer het kind opgroeit. Hiertoe behoren de oppositioneel-opstandige gedragsstoornis en de antisociale persoonlijkheidsstoornis.

Maar het is mogelijk om te voorkomen dat kinderen hun toevlucht nemen tot agressie om conflicten op te lossen en te krijgen wat ze willen. Eerst en vooral is het belangrijk dat de ouders iets begrijpen. De kinderen huilen niet omdat ze pijn hebben. Het is eerder het enige middel dat ze bezitten om te krijgen wat ze willen.

Uitdoven: een sleutelinstrument

Je zal dit sleutelinstrument nodig hebben in je instrumentenkoffer. Om een woedeaanval te laten verdwijnen kan je andere gedragingen of houdingen bekrachtigen die wel gepast zijn. Want we moeten ons kind tonen dat we het leuk vinden wanneer ze rustig zijn. Ze kunnen dingen vragen zonder te schreeuwen. Dit zal hen aanmoedigen om het vaker te doen. Als een kind het gevoel heeft dat het aandacht krijgt dan zal het dit soort gedrag blijven herhalen. Bovendien zal hij ook beginnen met het regelmatiger te doen.

Daarom moeten we onze aandacht wegnemen wanneer ze een woedeaanval hebben. Wanneer ze zich goed gedragen, schenken we hen wel aandacht. Deze manier van terugtrekken is de uitdoving die we in het volgende onderdeel stap voor stap zullen uitleggen.

Maar we moeten eerst enkele dingen verduidelijken. Het is in de eerste plaats erg belangrijk dat je deze methode op een systematische manier gebruikt. We mogen onze methoden dus niet veranderen, ook al wordt de woedeaanval eerst heviger vóór hij wegzakt.

Want dat is wat er gebeurt wanneer een kind merkt dat hij genegeerd wordt. Hij zal zelfs ergere en meer storende woedeaanvallen krijgen. Dat doet het kind alleen maar om te zien of hij de aandacht kan krijgen die jij teruggetrokken hebt.

Twee scenario’s wanneer je een woedeaanval negeert

Wanneer een woedeaanval erger geworden is, dan kan er op dat moment één van de volgende twee dingen gebeuren. Of we geven hem aandacht of we negeren hem. Als we hem aandacht geven, dan zullen we zijn gedrag bekrachtigen. Eigenlijk zeggen we dan: om te krijgen wat je wil, hoef je alleen maar wat meer te schreeuwen. En dat is precies wat we niet willen.

Het tweede scenario vereist veel geduld. We moeten in onze aanpak ook systematisch te werk gaan. Want het doel is dat het kind uit zichzelf de woedeaanval stopt, omdat hij merkt dat hij er niets mee bereikt. Hier krijgt het kind een volledig andere boodschap dan in het eerste scenario.

Hij zal merken dat wanneer hij luider schreeuwt, hij minder aandacht krijgt. Dit zal hij onthouden. Woedeaanvallen zal hij dus registreren als een strategie die geen succes heeft. Het gevolg is dat de volgende keer dat hij iets wil, hij waarschijnlijk geen gebruik meer zal maken van een woedeaanval.

Een laatste opmerking. Hoe langer we woedeaanvallen laten gebeuren zonder ze te corrigeren, hoe moeilijker het zal zijn om ze te laten verdwijnen. Ze zijn moeilijk tegen te houden. Maar als we het niet proberen, dan zullen de gevolgen op lange termijn nog erger zijn.

Uitdoving stap voor stap

Zelfcontrole is het geheim van de uitdovingsmethode. Een ander middel dat hier kan helpen, is ontspanning. Misschien heb je eerder al gehoord van uitdoving. Maar weet je ook hoe je het op de juiste manier kan toepassen? We leggen je uit hoe je het stap voor stap doet:

• Wanneer de woedeaanval begint moeten we zijn gedrag negeren. We blijven doen waarmee we bezig zijn alsof we hem niet horen.
• Het kan nodig zijn om hem er slechts één keer op te wijzen hoe wij ons voelen bij wat hij aan het doen is. Je kan bijvoorbeeld zeggen “Ik word kwaad.” Daarna leggen we hem uit hoe we willen dat hij zich gedraagt (“Als je rustig wordt zal ik naar je luisteren”).
• Daarna trekken we ons uit de situatie terug. We wachten dan ongeveer één minuut per jaar van de leeftijd van het kind. Als het kind niet ophoudt, dan keren we terug naar wat we aan het doen waren. We spreken niet tegen hem en kijken ook niet naar hem.
• Zodra hij rustig is, moeten we zeggen hoeveel we van hem houden.

Maar in werkelijkheid is het niet zo eenvoudig. Want wanneer een woedeaanval begint, is het erg moeilijk om het schreeuwen en het schoppen te negeren. Maar het is echt belangrijk dat je het negeert als je wil dat het ophoudt. Laten we ons dus wapenen met geduld en op een intelligente manier handelen. Laat die woedeaanvallen maar komen!

Uitgelichte afbeelding met dank aan Vance Osterhout, Hunter Johnson en Eddie Kopp.