Goed opvoeden: een prachtige maar o zo moeilijke taak

Onze kinderen op de juiste manier opvoeden is een hele moeilijke, maar tegelijkertijd hele mooie taak. Wat we onze kinderen leren, zal bepalend zijn voor hun toekomst en hun essentiële sociaal-emotionele vaardigheden, die sterk gebonden zijn aan hun rationale vaardigheden.

Het eerste dat we in deze zin in gedachten moeten houden, is dat het onmogelijk is om de rede te onderscheiden van de emotie of, zoals we vaak zeggen, de geest van het hart. Deze tweedeling gehoorzaamt niet aan onze realiteit, want wij zijn één en als zodanig brengen we onze groei en ons leven tot stand.

Dit is zowel van toepassing op de kinderen en tieners die wij willlen opvoeden als op ons als opvoeders (moeders, vaders, deskundigen, therapeuten, tantes, ooms, leraren, grootouders etc.) Met andere woorden: als we welzijn willen creëren, moeten we het eerst zelf ervaren.

We moeten beseffen dat we opvoeden vanuit onze emoties. Als de dingen in ons leven niet goed gaan, zullen we ook niet naar behoren kunnen opvoeden. We zullen er bijvoorbeeld niet in slagen om rust en motivatie over te brengen op onze kinderen als we zelf ontzettend veel stress en frustratie ervaren.

10 basisprincipes voor een goede opvoeding

Opvoeding is voornamelijk gebaseerd op ons voorbeeld. Om dit anders te formuleren: zonder klei geen stenen en zonder cement geen bouwwerk. In deze betekenis is opvoeding een kwestie van teamwerk met al die mensen om onze kinderen heen.

Op basis van de principes die naar voren werden gebracht door Laurence Steinberg hebben we een selectie gemaakt van 10 basiselementen die ons zullen helpen om onze kinderen zo goed mogelijk op te voeden. Laten we deze eens nader bekijken:

1. Wat we doen DOET ERTOE

We moeten nadenken voordat we iets doen. Natuurlijk begrijpen we allemaal dat we niet altijd het beste moment kunnen uitkiezen om iets te doen, soms gaan de dingen gewoon niet rustig en is er nu eenmaal sprake van ergernissen. Toch hoeft dit ons er niet te van weerhouden om het zo goed mogelijk te willen doen. Houd daarom in gedachten dat:

• Genen niet alles zijn. Opvoeding en omgeving zijn een belangrijk middel voor onze ontwikkeling.
• Kinderen leren door middel van observatie. We moeten ons opstellen als voorbeelden.
• We moeten invloeden van buiten de familie op een vroege en positieve manier onder controle houden.
• Leren van fouten is essentieel voor een goede opvoeding.

2. Je kunt nooit te veel genegenheid tonen

Als een baby van vijf maanden huilt, dan heeft hij misschien honger of wil hij dicht bij zijn ouders zijn. We moeten onze genegenheid laten vloeien, we moeten het nooit inhouden; zo brengen we liefde over op onze kinderen. Overmatige genegenheid vertroetelt onze kinderen niet; als we ze dit echter tonen nadat ze negatief of slecht gedrag vertoond hebben, dan wel.

Het is echter goed om even over deze kwestie na te denken. Het is niet goed om luiheid als het aankomt op het huiswerk goed te keuren, maar het is wel goed om een kind te steunen als hij de les die voortvloeit uit het niet doen van het huiswerk begrepen heeft. Bovendien is het belangrijk dat we goed beseffen dat:

• Het goed is om fysieke genegenheid te tonen, dat wil zeggen knuffels, kusjes, schouderklopjes, liefdevolle blikken…
• We onze kinderen op de juiste manier moeten prijzen voor hun prestaties. Wil je hier meer over lezen, dan kan dit hier.
• We bereid moeten zijn om de emotionele behoeften van onze kinderen te herkennen en om aan deze behoeften te beantwoorden.
• We een veilige omgeving moeten bieden waarin het kind onze steun kan voelen.

3. We moeten betrokken zijn in het leven van onze kinderen

Het is ontzettend belangrijk dat we interesse tonen in de motivatie, interesses en voorkeuren van onze kinderen. Het is dan ook belangrijk dat we betrokken zijn bij hun school en dat we zoveel mogelijk die rol van de kritische en strenge ouder vermijden.

4. We moeten onze opvoedmethodes aanpassen aan het kind

Elk kind heeft zo zijn ritme en het is daarom van het grootste belang dat we dit respecteren. Vaak doen we moeite om het temperament van onze kinderen aan te passen aan de manier waarop wij opvoeden, waarbij we de enige waarheid die van belang is in dit proces uit het oog verliezen: ELK KIND IS UNIEK. We moeten geduldig zijn en hun overgangsperioden respecteren.

5. Het belang van het bepalen van normen en het stellen van grenzen

Nee, niet alles mag. Kinderen hebben normen en grenzen nodig die hen begeleiden en die hen leren wat voor beperkingen er zijn en wat voor verboden handelingen er allemaal bestaan. We moeten streng zijn en dit rechtvaardig aanpakken, waarbij we altijd zorgen voor evenwicht en consistentie.

Zo ook is het van essentieel belang dat er supervisie is en dat we oplettend blijven voor wat onze kinderen doen, zodat we hierover kunnen nadenken en zodat we geleidelijk aan de regels wat soepeler kunnen maken naarmate onze kleintjes groter worden.

6. Het is belangrijk om hun onafhankelijkheid te stimuleren

Je best doen om de dingen altijd op een positieve wijze met je kind te bespreken, is ontzettend belangrijk. We kunnen niet elk detail van hun leven controleren; we moeten ze dan ook zelf laten kiezen en leren dat ze de optie hebben om autonoom te zijn. Het motto is: laat ons beschermen wanneer dit nodig is, maar toestaan wanneer dit kan.

7. We moeten consistent zijn

Consistent zijn, bepaalde routines handhaven, een gemeenschappelijk doel vaststellen, niet inflexibel zijn en onze kinderen helpen bij het identificeren van de normen waarover niet te onderhandelen valt, helpt ons om evenwicht te bewaren en om het begrip en de acceptatie van de normen bij onze kinderen te bevorderen.

8. Het is beter om strenge straffen te vermijden

Lijfstraffen zijn contraproductief en schadelijk. Het houdt in dat we het kind slecht en respectloos behandelen, wat absoluut niet bijdraagt aan het bevorderen van het bovengenoemde evenwicht. Er is een vraag die vaak de ogen van volwassenen opent: Hoe willen we onze kinderen leren dat ze anderen niet mogen slaan als wij hen wel slaan als ze iets verkeerds doen? Zelfs een kleine tik is niet positief.

We moeten dan ook leren om onze woede onder controle te houden. Onbeheerste beripsingen zijn eveneens niet effectief. Als je kind iets verkeerds doet, stuur hem dan naar zijn kamer, dwing hem om de schade goed te maken, beperk of neem zijn privileges van hem af (speelgoed, buitenspelen, televisie kijken etc.)

9. Onze regels en beslissingen uitleggen

Nog iets wat ontzettend belangrijk is, is dat we onze kinderen de regels en beslissingen die wij maken uitleggen en dat we dit altijd op duidelijke wijze doen. We moeten er zeker van zijn dat onze uitleg volledig is. Dit zal helpen garanderen dat het kind het begrepen heeft en het toe kan passen.

Het welbekende ‘omdat ik het zeg’ zullen onze kinderen niet begrijpen en het helpt ook ons niet om onze fouten te erkennen en te luisteren naar het standpunt van onze kinderen. Uitleg, begrip en gevoel zal hen het idee geven dat hun gevoelens en meningen ertoe doen, waardoor we bijdragen aan hun ontluikende autonomie en emotionele onafhankelijkheid.

10. Onze kinderen behandelen met respect

We moeten onze kinderen behandelen met respect, zodat ze zelf ook in staat zullen zijn om respectvol te handelen. Oprecht met ze in gesprek gaan, naar ze luisteren en ze de mogelijkheid geven om te laten zien wat ze denken en voelen, om ze te laten handelen en doen wat ze kunnen voor hun leeftijd etc. Kinderen behandelen anderen net zoals wij hen behandelen en het zal onze les zijn die ze verspreiden.